EN TOCH BEWEEGT ZE
Galileo Galileï (1564-1642), de Italiaanse natuur- en sterrenkundige legde de grondslagen voor de experimentele natuurkunde en de dynamica van Isaac Newton. Bovendien stond hij aan de wieg van de moderne astronomie.
Galileo ontdekte onder meer de vier grote manen van Jupiter (later de Galileïsche manen, naar zijn ontdekker Galileï), de schijngestalten van Venus en zag als eerste zonnevlekken.
Galileo Galileï is op 15 februari 1564 de eerste van zes kinderen van Vincenzo Galilei en Giulia degli Ammanati.
Twee jaar later breekt bij ons de Beeldenstorm uit.
Het gezin is arm. Galileï zal zijn broers en zussen zijn hele leven onderhouden. In 1574 trekt het gezin in bij de familie van moeder.
* Galileï start in 1581 een studie geneeskunde aan de faculteit van Pisa, maar stapt al snel over op wiskunde , iets later op natuurkunde.
Vier jaar later valt Antwerpen. Het einde van een utopie. Geld en brains gaan hun geluk in Amsterdam proberen. Velen voorgoed.
* Galileo begint met het bestuderen van een … pendule. In 1602 stelt Galileï vast dat de slingertijd niet wordt beïnvloed door het gewicht van de slinger, maar door de lengte van de draad waaraan de slinger is opgehangen. Hoe korter de draad, des te sneller de slingerbeweging.
** Dit fenomeen heet isochronisme (Grieks: isos = gelijk, chronos = tijd. De pendel waarmee Galileï het isochronisme ontdekte is nog te zien in de kathedraal van Pisa.
* Markies Guidobaldo del Monte helpt Galileï aan een leerstoel wiskunde in Pisa. ‘De motu’, over beweging, is zijn eerste boek. Niemand is enthousiast, dus neemt Galileo ontslag en gaat weer bij zijn ouders wonen. Kort daarna wordt hij hoogleraar in Padua.
Galileï doet belangrijke ontdekkingen in zowel de zuivere als de toegepaste wetenschap en komt met vernieuwende natuurkundige theorieën voor de dag.
** De grootste en meest indrukwekkende ontdekkingen doet Galileï in de astronomie. In 1609 hoort hij van de telescoop, van Nederlandse origine…
De Italiaan verbetert ‘de Hollandsche kijcker’ en maakt zijn eigen telescoop die niet drie maar twintig keer kan vergroten en richt deze naar de sterrenhemel.
Galileï doet de ene ontdekking na de andere. Hij ziet kraters en bergen op de maan en zwarte vlekken, zonnevlekken op de zon.
Als hij iets vreemds opmerkt aan weerszijden van Saturnus roept hij uit: “Ik heb Saturnus in drievoud gezien.”
Galileï komt er ook achter dat de Melkweg een verzameling sterren is. De Galileïsche manen van Jupiter en Venus’ schijngestalten ziet hij ook door zijn kijker.
* Galileï weet nu zeker wat hij eerder al vermoedde: onze planeet draait om de zon en niet andersom.
Dat schreef hij in 1597 aan de Duitse sterrenkundige Johannes Kepler : ‘De leer van Copernicus lijkt mij meer aannemelijk dan die van Aristoteles’. Die dacht dat de aarde het middelpunt van het heelal is.
De leer van Copernicus is het heliocentrisme zoals beschreven in zijn manuscript ‘De revolutionibus orbium coelestium’ (Over de omlopen van de hemellichamen) uit 1530.
* In de derde eeuw voor Christus was ook de Griekse astronoom Aristarchos van Samos al tot dezelfde conclusie gekomen. Belangrijker nog was dat dit idee ook als uitgangspunt gold voor de almachtige Rooms-Katholieke kerk.
Op 12 maart 1610 publiceert Galileo Sidereus Nuncius (Boodschapper van de Sterren), een boekje van zestig pagina’s waarin hij zijn bevindingen wereldkundig maakt. Hij werd beroemd in gans Europa.
* Ondanks alle roem was de Kerk ‘not amused’. In 1616 werd Galileo door de Inquisitie veroordeeld voor ketterij en geloofs-dwaling. Hij wordt gedwongen afstand te doen van zijn ontdekkingen en hij mag het Copernicaanse model niet meer propageren.
* Galileï zelf vindt zijn theorie helemaal niet strijdig met de leer van de kerk, die hij zelf ook aanhangt. Integendeel, het toont aan hoe ingenieus de schepping Gods wel is.
* Galileï lapt het verbod aan zijn laars en in 1632 in Florence publiceert hij zijn Dialogo. Een boek waarin duidelijk het heliocentrische wereldbeeld in gespreksvorm wordt verdedigd.
* In oktober van dat jaar moet hij weer voor de kerkelijke rechtbank in Rome verschijnen. Die veroordeelt Galileï tot levenslang huisarrest en dwingt hem zijn leer voorgoed af te zweren. Galileï, 69 jaar oud, schijnt bij het aanhoren van zijn vonnis te hebben uitgeroepen: ‘Eppur si muove’, ‘en toch beweegt zij’ (de aarde om de zon).
* Galileï neemt zijn intrek in een Florentijns landhuis waar hij zijn belangrijkste boek schrijft: Discorsi e dimontrazioni matematiche intorno a due nuove scienze (Gesprekken en wiskundige bewijzen in twee nieuwe wetenschappen).
* In dit boek herschrijft hij de grondslagen van de mechanica. Het boek wordt naar Nederland gesmokkeld en in 1638 in Leiden uitgegeven door Louis Elzevier. Op weg naar … de grote wereld. Galileï overlijdt in 1642. Hij werd 78.
In de lage landen komt in 1648 een einde aan de 80-jarige oorlog. In het Duitse Munster wordt de ‘Vrede van Munster’ getekend en wordt wat later Nederland heet, onafhankelijk. En wij? Miserie alom met Spanjaarden, Habsburgers en nog veel meer.
*** Nog gelezen:
“Het heeft geduurd tot 1835 voor het Vaticaan het heliocentrische wereldbeeld van Galilei officieel heeft bijgetreden.”
“Op 10 november 1979 vroeg de paus Johannes Paulus II, ter gelegenheid van de herdenking van de 100e verjaardag van de geboorte van Albert Einstein, aan wetenschappers en geleerden om het geval van Galileo Galilei opnieuw grondig te bestuderen. De commissie die daarvoor opgezet werd onder leiding van kardinaal Paul Poupar, voorzitter van de Pauselijke Raad voor de cultuur, publiceerde haar conclusies in 1992.”
** Dus: na een overleg dat duurde van 1979 tot 1992 sprak paus Johannes-Paulus II in oktober 1992 een excuus uit, waarmee Galilei’s naam werd gezuiverd en Galilei erkend werd als een gelovig mens. De zon zou ondertussen maar eens terug rond de aarde beginnen te draaien… ( Clemens non papa ) (vrije, gratis foto)
Op nu naar december en eindejaar … Tempus fugit , de tijd vliegt , hoe ouder hoe sneller.