NA ‘DOLLE DINSDAG’…

Maandag 4 september 1944 werd Antwerpen op de Duitsers veroverd.

* De optimistische Nederlanders rekenden dit tempo door: op 5 september zou men in Rotterdam kunnen zijn, op 6 september in Utrecht en Amsterdam, en de rest zou dan snel volgen. In Zuid-Nederland had men al het gebulder van de kanonnen kunnen horen…

*** Het bericht dat de geallieerden Brussel en Antwerpen hadden bevrijd, veroorzaakte in Nederland grote vreugde: ‘Dolle dinsdag’ 5 sept 1944 . Nederland wachtte echter tevergeefs op de bevrijders.

* Geruchten werden aangedikt, en al snel ging de vertelling rond dat bepaalde plaatsen in Zuid-Nederland al bevrijd waren. In Rotterdam werd beweerd dat de geallieerden bij Moerdijk waren, en in Amsterdam werd beweerd dat ze in Rotterdam en Den Haag zouden zijn. Dit werd versterkt door een Brits radiobericht, dat liet weten dat Breda inderdaad bevrijd zou zijn.

Voorbarig feest en een overhaaste vlucht

* Veel Nederlanders maakten zich de volgende dag op om hun bevrijders te begroeten. Vlaggen en oranje vaandels werden tevoorschijn gehaald en bedrijven liepen leeg omdat het personeel de geallieerden op straat wilde opwachten.

* Onder Duitsers en NSB‘ers brak paniek uit; administraties werden haastig vernietigd en velen sloegen op de vlucht. Veel NSB’ers verbleven tijdelijk op de Lüneburger Heide in Duitsland, terwijl Mussert naar de Bellinckhof bij Almelo verhuisde.

Oponthoud

* Wat de Nederlandse bevolking niet wist, was dat de omvang van de geallieerde troepen op dat moment nog te klein was om heel Nederland te kunnen bevrijden.

* De geallieerde hoofdmacht was nog in Frankrijk en de troepen die naar Antwerpen waren opgerukt hadden slechts een dunne corridor in België bevrijd.

* Daarbij was er een bevoorradingsprobleem, doordat de aanvoerlijnen te lang waren geworden en afhankelijk waren van een enkele kunstmatige haven, daar de Duitsers zich in de Franse havensteden versterkt hadden.

* De Nederlandse grens was zelfs in het geheel niet bereikt. Aan weerszijden was het gebied nog bezet en de vooruitgeschoven troepen liepen het risico afgesneden te worden.

* Er waren aanwijzingen dat de Duitsers zich aan het hergroeperen waren. Het geallieerde opperbevel durfde daarom een verdere stoot in noordelijke richting niet aan, temeer daar het voornaamste doel, Antwerpen, al bereikt was.

* Het valse radiobericht over de niet-bestaande bevrijding van Breda had te maken met het feit dat ook het geallieerde opperbevel nauwelijks wist waar zijn eigen troepen waren, door de snelheid waarmee was opgerukt.

* Pas enkele dagen later zouden de geallieerden de Nederlandse grens overschrijden met verkenningspatrouilles, en op 14 september 1944 werd Maastricht als eerste belangrijke Nederlandse stad bevrijd.

Vastgelopen opmars

Toen Operatie Market Garden mislukte door de Duitse overwinning in de Slag om Arnhem eind september, was het duidelijk dat althans voor Noord-Nederland de bevrijding nog wel een tijdje op zich zou laten wachten. West-Nederland moest na Dolle Dinsdag nog een Hongerwinter doorstaan, voor het op 5 mei 1945 werd bevrijd.