Pest kwam uit Azië

Ook de pestbacil (bacterie) kwam uit Centraal-Azië en kwam via de Zwarte Zee naar Italië. Dat gebeurde langs de Zijderoute: over de Dardanellen, langs de Middellandse Zee door de Straat van Messina en zo naar Genua. Het handelsverkeer bracht de pest naar Europa.

* Waarschijnlijk ging de pest aan land in Messina op Sicilië, en trok de ziekte daarna via Napels noordwaarts. Bronnen uit de 14e eeuw maken melding van een zijderoutevloot waarvan de bemanning ziek aanmeerde in Messina in het jaar 1346.

* Eens op het land ging het ook toen snel. De pest verspreidde zich over heel Europa, op de klassieke wijze, reizend met paard en kar. In twee jaar tijd had de ziekte het volledige continent bereikt. Ze heeft gewoekerd tot 1351. (prent: pestdokter met masker)

* Italië was voor de pest het ideale land om Europa te veroveren. Het had door zijn welvarende havensteden contacten met verre gebieden. Ze had vrij spel dankzij de bloei van  overbevolkte steden waar mensen in slechte omstandigheden dicht op elkaar leefden.

* De pest is een bacteriële ziekte. Ze wordt overgedragen via ratten en vlooien en kwam zo bij de mens terecht. Het gebrek aan hygiëne was de grote katalysator, samen met de onwetendheid. De bacterie Yersinia pestis is pas eind negentiende eeuw gedetecteerd. Maar in Italië was de oorzaak op dat moment nog bij geen enkele wetenschapper bekend.

* De pestepidemie van de 14e eeuw was bijzonder vernietigend. Maar vooral niet de enige epidemie die Europa heeft geteisterd. Later kwam ze herhaaldelijk terug, in verschillende vormen, tot in de negentiende eeuw. En nog verschillende keren kwam ze uit Azië. Logisch. Het waren de Europeanen die naar Azië trokken en handelswaar naar hier brachten, met bacillen en al.

(gehoord bij prof Bob Vanhee in ‘De wereld vandaag’ vrt NWS)