nederland(en) bijna onafhankelijkheid

Het Plakkaat van Verlatinghe (ook wel Acte van Verlatinghe) werd ondertekend op 26 juli 1581, vandaag exact 441 jaar geleden. Daarin zetten een aantal provinciën van de Habsburgse Nederlanden Filips II af als hun heerser.

** Het Plakkaat kan worden gezien als de onafhankelijkheidsverklaring van de Nederlanden. Door de latere bemoeienissen van Engeland en Frankrijk zou het evenwel nog tot 1648 en de Vrede van Munster duren vooraleer de Nederlanden één echte, eigen staat werd.

* Het besluit tot het Plakkaat werd genomen op 22 juli 1581 tijdens een gewone vergadering van de Staten-Generaal van de Nederlanden in ’s-Gravenhage. De resolutie luidde:

Is huyden resolutie genomen op de verlaetinge vande Conink van Spaengnien, cassatie van zijnen zegel ende cachet, het gebruyck vande zegel vande Generaliteyt, waervan den audiencier es belast een ordonnantie by vorme van placcate te maecken.

* De tekst werd vastgesteld in Den Haag op 26 juli 1581. Het Plakkaat werd gedrukt bij de staatsdrukker Charles Silvius in Leiden en zoals gebruikelijk bij wetgeving direct verspreid.

* De tekst is gebaseerd op keuren waarin vrijheden van steden en vorstendommen waren opgesomd, zoals het Charter van Kortenberg (1312) en de Blijde Inkomst (1356).

*** De Staten verklaarden dat hun vorst, Filips II (zoon van keizer Karel en koning van Spanje) de vrijheden van vorstendommen en steden en hun eerder verworven rechten had geschonden en verklaarden hem vervallen van de troon. Het werd verboden zijn zegel en naam nog langer te gebruiken.

* Hoewel het Plakkaat van Verlatinghe geen onmiddellijke praktische gevolgen had, is het van groot symbolisch belang.

* Hiermee verwierp men voor het eerst officieel het gezag van de koning met als argument dat een volk het recht van opstand heeft wanneer een koning zijn plichten jegens zijn volk niet nakomt en zich als een tiran gedraagt.

* Dit argument werd nadien ook gebruikt in onafhankelijkheidsverklaringen in andere landen.

 *** De Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring uit 1776 (foto Obama in Nl) heeft tekstdelen overgenomen. De Zeventien Provinciën , w.o. ook Mechelen, schaarden zich achter het besluit.

* Na de ondertekening gingen de Staten-Generaal op zoek naar een andere vorst. Pogingen met Franse en Engelse kandidaten mislukten.

* Uiteindelijk besloot men in 1587 om een republiek te worden en verder te gaan als de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. In 1588 werd dit een feit.

* Tijdens die periode werden de grootste delen van Vlaanderen en Brabant heroverd door Spanje. Dat leidde tot het ontstaan van Staats-Vlaanderen, Staats-Brabant, Staats-Overmaas en Spaans Gelre.

** De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden beleefde meteen een ‘gouden eeuw’ en bulkte van rijkdommen terwijl Vlaanderen… in diepe armoede achter bleef.

*** Het Plakkaat van Verlatinge werd in 2018 nog verkozen tot Het pronkstuk van Nederland, want door velen gezien als de onafhankelijksverklaring van het huidige Nederland.

– gelezen in Wikipedia – de allesweter –