Paraskevidekatriafobie …. ?

Vorig jaar 2021 viel de dertiende dag van augustus op een … vrijdag – dit jaar ontsnapten we er nipt aan …. Paraskevidekatriafobie…Whattt?

* Voor bijgelovige mensen is vrijdag de dertiende een angstige dag. Een dag waar ooit een tweeëntwintigletterlingowoord voor verzonnen werd: paraskevidekatriafobie. Dat heet ‘specifieke angst voor vrijdag de dertiende’. Vorig jaar was het dus weer van dattum.

* Waar komt die angst  vandaan? En hoe is deze datum historisch uitgegroeid tot een schrikmoment voor velen? Het bijgeloof rond vrijdag de dertiende is pas goed honderd jaar oud.

* Onder een ladder doorlopen op vrijdag de dertiende doen veel mensen liever niet. Van verscheidene hotels en wolkenkrabbers in de VS is bekend dat de 13^de verdieping ontbreekt. Vaak wordt die verdieping dan 12B of 14A genoemd, of aangeduid met de letter M (de dertiende letter uit het Latijnse alfabet).

* Zo heet de dertiende verdieping van het Trump International Hotel and Tower in Chicago ‘Mezzanine Floor’..

* De term paraskevidekatriafobie is bedacht door de Amerikaanse therapeut en historicus Donald E. Dossey (geboren in 1934), die zich gespecialiseerd heeft in het behandelen van mensen die kampten met irrationele angsten.

* Als je het woord vloeiend kunt uitspreken, zo stelde Dossey, ben je genezen van de angst voor vrijdag de dertiende. Het woord paraskevidekatriafobie is een samenstelling van de Griekse woorden  paraskevi (vrijdag), deka (10) en tris (3).

* Wanneer is vrijdag de dertiende precies ontstaan?. Er zijn verscheidene herkomsten mogelijk. Volgens expert Donald Dossey komt het ongeluksgetal dertien uit een Noorse sage…Twaalf goden hielden een diner in Walhalla (de hemel), waarop plotseling Loki, de god van chaos en leugens, onuitgenodigd binnenkwam. Loki schoot  de god Balder – de god van de vreugde – een pijl in het hart, waarna de aarde in rouw gedompeld werd.

* In het christendom werd Jezus Christus, volgens folkloristische verhalen, gekruisigd op vrijdag de dertiende. Alhoewel het christendom het heeft over Goede Vrijdag, geen ongeluksdag.

* In het christendom is twaalf het getal van de perfectie. Denk aan de twaalf stammen van Israël, de twaalf discipelen en 144.000 uitverkorenen (12X12). Twaalf plus één (13) betekent dan imperfectie of ongeluk.

*** Op vrijdag 13 oktober 1307 liet Philips de Schone in Frankrijk alle Tempeliers oppakken, vals beschuldigen en ombrengen. Het betekende het einde van hun mooie vereniging. In Rome en ook in Groot-Brittannië was vrijdag een ongeluksdag voor criminelen. Op die dagen werden misdadigers geëxecuteerd.

* Volgens Scandinavische volksverhalen komen de heksen samen met een partij zwarte katten. De duivel was als dertiende lid aanwezig. Het getal dertien heet dan ook wel het duivelsdozijn.

* Volgens recenter onderzoek is vrijdag de dertiende echter een concept van (veel) latere datum. De  Amerikaanse journalist Nathaniel Lachenmeyer schreef in 2004 het boek ’13’. Hij traceerde de opgang van het begrip als ongeluksdatum in 1881.

* Nog volgens Lachenmeyer besloot een Amerikaanse officier om op elke dertiende van de maand een diner van dertien gangen aan dertien personen aan te bieden. De officier noemde het gezelschap “The Thirteen Club”. De eerste bijeenkomst was op een vrijdag. De officier wilde zo aantonen dat dertien géén ongeluk bracht. Hij mag me altijd bellen …