Eid il-Burbara (de naamdag van de heilige Barbara) is een feestdag die jaarlijks wordt gevierd op 4 december door christenen in het Midden-Oosten en in… Lees onder foto verder…
foto – EH Machielsen, de ‘lange’ onderpastoor van Veerle tussen een aantal mijnwerkers met hun vrouwen
* Wegens twijfel over de historiciteit van haar legende, werd ze in 1969 evenwel verwijderd uit de liturgische kalender van de Romeinse rite.
* Jammer, want in de voormalige mijnwerkersdorpen van de Kempen wordt ze her en der nog vereerd. In Laakdal hield men er ook mee op, bij gebrek aan … ex-mijnwerkers. De mijnen zijn inmiddels al goed 35 jaar dicht …
* Barbara is bij ons het best bekend als de patroonheilige van mijnwerkers, maar ook artilleristen, militaire ingenieurs, mijnwerkers en anderen die met explosieven werken vanwege de associatie met de oude legendes waarin bliksem een grote rol speelde.
Onthoofd
* Barbara was de dochter van de rijke heidense Dioscorus en werd zorgvuldig bewaakt door haar vader. Die hield haar opgesloten in een toren om haar te behoeden voor de buitenwereld.
* Toen ze haar vader meedeelde dat ze zich bekeerd had tot het nieuwe geloof, ontstak die in grote woede. Uiteindelijk werd ze veroordeeld tot de dood door onthoofding. Haar vader zelf voerde de doodstraf uit.
* Als straf voor zijn lugubere daad werd hij op weg naar huis op zijn beurt getroffen door de bliksem. Zijn lichaam werd verteerd door vlammen.
* Barbara werd begraven door een christen, Valentinus, en haar graf werd een site van wonderen.
– de zonen van de mijnwerkers gingen de vaders vooraf in hun dorpsprocessie –
Patrones
* Sint Baar kenden we al van jongs af als patrones van de mijnwerkers, maar daar bleef het bij. Het grote verhaal werd ons, lagere schoolleerlingen, nooit verteld.
* Nochtans was Veerle en bij uitbreiding gans Laakdal vele tientallen koolputters rijk die van na de eerste wereldoorlog constant aan- en afgevoerd werden met bussen naar de mijnen van het naburige Limburg.
* De mijnwerkers van Laakdal en bij uitbreiding elke Laakdaller noemden Barbara gewoon dialectisch ‘Sint Baar’, hun patrones of beschermvrouwe.
* Later kwamen wij er achter dat wij in Veerle niet alleen een ‘Sint Baar’ hadden. Ook in het naburige Vorst was zij de patrones van de vele honderden mijnwerkers, net als in ontelbare dorpen en gehuchten van het aanpalende Limburg waar nog veel meer mijnwerkers woonden dan bij ons. (foto lv Vorst)
* Onlangs liep op Canvas een boeiende reeks over ‘de koolputters’
* Kortom, Sint Barbara was een erg geliefde heilige bij de mensen die diep in de grond hun dagelijkse kost voor zichzelf en hun familie gingen verdienen. De uiteindelijke sluiting van alle mijnen kwam geen dag te vroeg. De dodentol werd te hoog.
Eigen altaar
* In de dorpskerk van O.L.V. in de Wijngaard heeft ‘Sint Baar’ nog steeds een eigen altaar in de rechterzijbeuk. Op haar feestdag, vandaag 4 december, werd zij uitbundig gevierd door ‘de putters’ (mijnwerkers) en door de dorpsjeugd, die vrijaf had in die dagen van weleer.
* Zelfs moeder Maria, in de andere zijbeuk , moest die dag ver onderdoen voor Barbara. O.L.Vrouw was eerder de heilige van de warmere dagen met de processies van juni en augustus als hoogtepunten.
VIEREN
* Zoals gebruikelijk bij alle feestdagen uit onze jeugdjaren 1940 – 50 en 60 werd er ‘s morgens al met vieren begonnen in de kerk. De clerus kon je niet omzeilen in die vrome tijden. De mijnwerkers dankten de Heer en zijn discipelen al op voorhand voor al het lekkers dat hen te wachten stond op het teerfeest later op de dag.
Dikke van Sander
* Na de misviering vormde zich een stoet achter het paardenkarretje van den Dikke van Sander. Die speelde harmonica in open lucht, omstuwd door een joelende bende schoolkinderen. Af en toe werden er snoepjes door de vrolijke troep gegooid en dat maakte de pret nog groter.
* Als den Dikke , die in feite graatmager was, bij het feestlokaal was aangekomen, trokken wij ons terug. Grote mensen wensten vanaf dan gerust gelaten te worden.
* Wij gingen onze neuzen nog een laatste maal tegen de vitrines van de speelgoedwinkels in het dorp drukken om op de valreep misschien nog van mening te veranderen bij de keuze van het sinterklaasspeelgoed. Een ernstige zaak, want je moest er nog een hele winter en de rest van het jaar mee verder.
Nil
* In 1948 werd mijn tweede zus geboren op 4 december. Mijn ouders hebben haar echter niet Barbara genoemd, maar Renilde. Nil, bij deze van harte gefeliciteerd met je .. ‘Sint Baars’.
– ludo vervloet –
