Categorie: CULTUUR

PECUNIA NON OLET

VESPASI(AN)US werd in het jaar 69 keizer van Rome. De staat is bij zijn aantreden vrijwel bankroet. De staatskas vullen is zijn voornaamste taak.

latrina* Dat doet hij door … jawel, ook toen reeds, nieuwe belastingen in te voeren. De meest opvallende belasting is die op … urine. Slachtoffers zijn de eigenaars van publieke pispotten en latrines.

* Het was toen al gebruikelijk dat de burgers van Rome dankbaar gebruik maakten van die dingen om verlost te worden van hun overlast en toch de stad netjes te houden.

* De urine werd onder meer gebruikt bij de bewerking van wol en leer.

* Toen Vespasianus’ zoon Titus zich wat neerbuigend uitliet over de nieuwe bron van belasting, liet zijn vader hem aan een munt ruiken en sprak de van dan af historische woorden ‘Pecunia non olet’, wat zoveel betekent als ‘Geld stinkt niet.’ Daarmee bedoelde hij dat het niet uitmaakt hoe je aan je geld komt.

* Het beleid van de keizer, in zijn jeugd eerder een luiwammes, was effectief. Mede dankzij de belasting op urine kon hij zijn zoon later een weer goedgevulde staatskas nalaten.

*** In Frankrijk heten de openbare toiletten nog steeds vespasiennes, in Italië spreekt men van vespasiani.         (gelezen in de Historische kalender 2018)

Elvis Presley overlijdt (1977)

Lang voor Beatles , Stones e.a. Bob Dylan was Elvis Presley het uithangbord van zijn generatie, die van de echte rockers.

Elvis Presley overleed op 16 augustus 1977 op zijn 42ste aan een hartstilstand.

* Meteen werd gezegd dat de Amerikaan het slachtoffer werd van zijn eigen succes en van … drugs, al bestond dat woord nog maar amper.

* Presley trad zoveel op, vaak in verschillende staten achter elkaar, dat zijn dag- en nachtritme enorm werd verstoord. Daarom gebruikte hij geregeld medicijnen, ‘uppers’ en ‘downers’,

* De laatste jaren van zijn leven zonderde Elvis Presley zich steeds meer af. En hij was al zo eenzaam, stevig onder de knoet gehouden door manager ‘kolonel’ Parker. Die man van Nederlandse komaf stuurde de loopbaan van Presley zoals hij het wou.

* Omdat Parker zich, zeggen de kenners, niet meer in Europa mocht vertonen, dwong hij Presley dat ook te doen. Op verplicht soldaatje spelen in Duitsland na, werd Presley nooit meer opgemerkt in Europa. Tot zijn eigen grote ontgoocheling weliswaar en die van miljoenen fans.

* Door overdreven medicijngebruik en vreetbuien was de rockzanger ook steeds dikker geworden. Volgens officiële documenten overleed Elvis Presley in een ziekenhuis in Memphis. Men had hem bewusteloos gevonden in de badkamer van zijn riant huis Graceland. Een reanimatie in het ziekenhuis mocht niet meer baten. Volgens sommige berichten overleed Presley aan een overdosis.

* Elvis Presley wordt door velen nog altijd The King genoemd. Hij geldt als een van de meest succesvolle rock ‘n roll-artiesten aller tijden.

* In 1955 brak hij door met Heartbreak Hotel. Later scoorde hij nog enorme hits met nummers als Love me tender, Jailhouse rock, Crying in the chapel en In the getto.

* Ook op het witte doek was hij alomtegenwoordig in een groot aantal … B-films. De echte fans kennen zijn muziek en zijn films nog allemaal.

GEEN PROCESSIE MEER

Reeds in 1802 trok er op kermiszondag in september een processie uit in Veerle, als herdenking van de kerkwijding.

De Mariaverering in Veerle dateert er reeds van veel vroeger. Veerle was ooit zelfs een bedevaartsoord. Er daar bestaan prenten van.

Het succes van de processie wisselde in de loop der jaren. In de twintigste eeuw was er tot 1969 nog een dubbele  ommegang … een sacramentsprocessie en een processie met halfoogst.

De parochieraad besliste toen om enkel nog de sacramentsprocessie te laten plaatsvinden, maar ook deze verdween twee jaar later.

De kajotters , onder leiding van Nand N. namen daar geen vrede mee. Er moest en zou opnieuw een processie komen … en die kwam er ook.

Vanaf 1978 had er opnieuw een jaarlijkse processie plaats in het dorp, op 15 augustus, de dag van Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart, tevens parochiedag.

En npg werd elk jaar het beeld van de patrones van de parochie, Onze-Lieve-Vrouw in de Wijngaard, meegedragen van de kerk naar de Wijngaardberg , waar een openluchtmis plaatsvond.

Het beeld wordt begeleid door ruiters, de vlaggen van de verenigingen, de kerkmeesters, de Kolveniersgilde, het kerkkoor en biddende parochianen.

Vorig jaar was er plots geen processie meer. Pastor Eric en de kerkfabriek vonden het te gevaarlijk worden. Er moest maar eens één iemand met gekke gedachten spelen in deze ontkerkende wereld.

De moedige gelovigen komen straks, als er geen regendreiging is, op eigen krachten naar Wijngaardbos om de openluchtmis bij te wonen. Een feest ook voor de plaatselijke bewoners. Boeiend ook is de muzikale steun van zangers en fanfare De Wijngaard …

Geschiedenis van het ijs

De verkoelende lekkernij bestaat al eeuwenlang in verschillende varianten. De oorsprong van het roomijs wordt toegeschreven aan verschillende Europese vorstenhuizen, maar zeker is dat het eerste ijssalon in 1686 door een Italiaan werd geopend in Parijs.

* IJs was eeuwenlang een lekkernij die alleen de allerrijksten zich konden veroorloven.

* Alexander De Grote  (356 en 323 voor Christus), zou tijdens zijn veroveringen slaven de bergen in hebben gestuurd om ijs te halen. Dit gebruikte hij om zijn drankjes te koelen.

* De Romeinse keizer Nero stuurde ongeveer 50 jaar na Christus zijn bedienden de bergen in om verse sneeuw te halen. Tijdens banketten werd de sneeuw met honing of fruit geserveerd als lekkernij.

* De Chinezen zouden rond 700 een mengeling van melk, bloem en kamfer in een metalen buis in sneeuw hebben gekoeld, om zo een ijsje te maken.

* Na de Romeinse tijd is er geen historisch bewijs dat Europeanen ijs aten.

* De herintroductie kwam er na de reizen van Marco Polo in de 13e eeuw, die vanuit Perzië de sherbet meebracht naar Italië. Een bevroren drankje met fruitsmaak.

* Catharina de Medici  nam de bereiding van het ijs waarschijnlijk vanuit Italië mee toen zij in 1533 trouwde met de Franse koning Henry II.

* Hierna verspreidde het ijs, meestal vergelijkbaar met een sorbet of waterijs, zich door de rest van Europa. De Engelse koning Charles I zou zelfs zo graag ijs hebben gegeten, dat hij speciaal iemand in dienst had om het te maken.

** Het ‘gewone’ volk kon voor het eerst kennismaken met ijs toen de Siciliaan Francesco Procopio dei Coltelli een café opende in Parijs. Zijn bevroren mengsel van melk, room, ei en boter sloeg meteen aan. Onder de klanten van de ‘vader van het Italiaanse ijs’ vele beroemdheden uit de tijd van toen.

* Halverwege de 18e eeuw namen Europese immigranten het inmiddels populaire ijsje mee naar de Verenigde Staten. President George Washington zou in de zomer van 1790 omgerekend enkele duizenden dollars hebben besteed aan ijs.

Door de ontwikkelingen in de Industriële Revolutie ontstond halverwege de 19e eeuw de mogelijkheid om ijs veel gemakkelijker en goedkoper koel te houden.

* Vanaf dan was ijs ook voor het ‘gewone’ volk betaalbaar, waardoor de ijsindustrie voorgoed uit de startblokken stoof.

* Bij ons is de intussen befaamd geworden lekdreef een oord om al likkend in een groene long te vertoeven, in de schaduw van de abdij.

DE BERLIJNSE MUUR (deel 2)

De Berlijnse muur was een 45,3 kilometer lange muur die West- en Oost-Berlijn van 13 augustus 1961 tot 9 november 1989 scheidde. Het is een van de bekendste symbolen van de Koude Oorlog, het IJzeren Gordijn en de Duitse opdeling. Waarom werd de Berlijnse muur gebouwd?

* Als de Tweede Wereldoorlog in 1945 tot een eind is gekomen, wordt Duitsland volgens de afspraken die gemaakt zijn tijdens de Conferentie van Jalta opgedeeld in vier bezettingszones.

* De geallieerde landen Frankrijk, Sovjet-Unie, Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten krijgen ieder een deel van het land toegewezen dat ze voorlopig zullen besturen.

* Het gebied rondom de voormalige hoofdstad van Duitsland, Berlijn, hoort bij de Sovjet-Unie, maar de stad zelf is ook verdeeld in vier sectoren.

* Op 2 oktober 1949 wordt in Oost-Duitsland de Deutsche Demokratische Republik (DDR) opgericht. Vanaf de oprichting vertrekken veel inwoners van de DDR naar West-Duitsland. Dat deel van het voormalige Duitse Rijk doet het economisch goed, onder meer door de invoering van de Deutsche Mark.

* Sovjet-leider Nikita Chroesjtsjov besluit in 1961 dat de leegloop van de DDR definitief tot een eind moet komen. Net als secretaris-generaal van de SED Walter Ulbricht is hij van mening dat er een muur gebouwd moet worden.

* In de nacht van 12 op 13 augustus wordt een begin gemaakt met de bouw van de Berlijnse Muur. In enkele weken wordt een zwaarbewaakte betonnen hindernis opgeworpen.  (zie vorige bijdrage)

* Grenswachten krijgen het bevel te schieten op personen die over de muur naar West-Berlijn proberen te vluchten.De strenge bewaking kan echter niet voorkomen dat sommige inwoners van de DDR toch proberen over de muur te vluchten.

° Naar schatting worden er tijdens de bijna dertig jaar dat de muur bestaat tweehonderd vluchtelingen gedood.

* De Amerikaanse president John F. Kennedy bezoekt Berlijn op 23 juni 1963 en toont zich solidair met de inwoners van Berlijn door in zijn toespraak Ich bin ein Berliner te roepen. Vijf maanden later wordt hij vermoord in Dallas.

* Jaren later (1987) bezoekt een andere Amerikaanse president het verdeelde Berlijn: Ronald Reagan. Vanaf een platform met uitzicht op de muur roept hij de Sovjet-president Michail Gorbatsjov op de muur neer te halen.

***  9 november 1989 (mijn vrouw werd 44, een ijkpunt) maakt DDR-politicus Günter Schabowski tijdens een persconferentie bekend dat de DDR haar grenzen zal openen.

* Als een journalist hem vraagt wanneer het vrije reizen van kracht wordt, antwoordt hij: “Sofort, unverzüglich” (onmiddellijk).

* Oost-Duitsers trekken hierop massaal naar de Muur. Voor de grenswachten kwam het bericht als een grote verrassing. Ze wisten niet meteen wat te doen.

*** Uiteindelijk openen ze de poorten. Een groot volksfeest barst los en bereikt in West-Berlijn haar hoogtepunt. De val van de muur is een feit. Veel Oost-Duitsers hakken stukken uit de muur die hen jarenlang heeft gescheiden van het westen.

* Het grootste deel van de muur is inmiddels afgebroken, maar in Berlijn is er nog genoeg dat herinnert aan het bouwwerk. Er staan ook nog wel stukken van de muur overeind. En waar de muur is verdwenen, geven klinkers in het wegdek de loop van de Berlijnse Muur nog aan.

*** Een bekend en interessant deel van de Berlijnse Muur dat nog altijd (gratis) te bezoeken is, is de zogenaamde East Side Gallery. Een stuk van muur dat na die Wende vanaf december 1989 door 118 kunstenaars werd beschilderd. Het is de langste openlucht-galerie ter wereld.  (zie foto’s)

– met dank aan Historiek – druk rood voor bijkomende info –

Cortés the killer(1521)

Op 13 augustus 1521 geeft Cuauhtemoc, de laatste Azteekse leider, zich over aan Hernan Cortés. De Spaanse conquistador kwam een jaar eerder aan de macht nadat zijn neef Cuitlahuac aan de pokken overleed tijdens het beleg van Tenochtitlan, de hoofdstad van het Azteekse rijk.

* Cuauhtemoc is ongeveer 18 als hij op de troon komt en heeft direct veel zorgen. Tenochtitlan wordt immers nog steeds belegerd door de Spanjaarden.

* Na tachtig dagen belegering roept Cortés versterkingen op vanaf het platteland. Die komen niet. Cuauhtemoc probeert vermomd te vluchten. Hij wordt echter ontmaskerd en gevangen genomen. De overlevering vertelt dat hij de Spanjaard zijn mes geeft en vraagt of Cortés hem wil (laten) doden.

* Cuauhtemoc wordt echter niet gedood. De Spanjaarden zijn immers op zoek naar Azteekse goudschatten en willen weten waar die zijn. De Azteken-leider weet van geen schatten, maar de Spanjaarden geloven hem niet. Hij wordt gemarteld.

* Zelfs met zijn voeten in het vuur blijft Cuauhtemoc ontkennen. Op 25 februari 1525 wordt de jonge Azteekse leider opgehangen.

*** In Mexico wordt Cuauhtemoc door velen als held vereerd. Veel Mexicanen zijn naar hem vernoemd.

Lees ook: Hernán Cortés (1485-1547) – en de verovering van het Azteekse rijk         (gelezen in en bewerkt uit Historiek)

DE BERLIJNSE MUUR

In de deze tijden van haast onbeperkte mogelijkheden is het vaak droevig om vast te stellen hoe weinig wij weten van onszelf, van onze afkomst, kortom van onze geschiedenis.

Geschiedenis is blijkbaar een zwak punt voor vele lezers. Toch waagden pakweg 500 moedigen zich nog aan ‘de Beeldenstorm’ en de atoombommen op Japan.

Naast de Beeldenstorm is bv. ook ‘de Berlijnse Muur’ een stuk van onze geschiedenis… Maar lees zeker ook dichtbij de Slag der Zilveren Helmen in Halen met een relaas uit de eerste hand.

DE MUUR VAN BERLIJN

Occupied_Germany_and_Berlin***  In de nacht van 12 op 13 augustus 1961 werd begonnen met de bouw van de Berlijnse Muur.

In een paar weken tijd werd een betonnen, 45,3 kilometer lange hindernis opgebouwd tussen Oost- en West-Berlijn. Waarom eigenlijk?

* Na het einde van W.O. II werd het verliezende Duitsland door de winnaars opgedeeld in vier bezettingszones.

* De Sovjet Unie (Rusland en Co), de VS, het UK en Frankrijk kregen elk een deel van het land toegewezen. Dat gebeurde ook met Berlijn, de voormalige hoofdstad die nu in de Sovjetzone lag.

* Deze periode luidde het begin van de Koude Oorlog in, een periode van spanningen tussen het Westen en de communistische wereld van de Sovjets.

* 23 mei 1949 werd de westelijke zone van Duitsland de Bondsrepubliek Duitsland (BRD), op 7 oktober 1949 werd de Duitse Democratische Republiek (DDR) uitgeroepen op het grondgebied van de Sovjetzone.

330px-Berlin_Wall_1961-11-20* Voor de Muur er kwam, vluchtten al meer dan 2,5 miljoen mensen van Oost naar West. Nu de Muur helemaal dichtgemetseld was, daalde dat aantal fors.

* Families werden van de ene dag op de andere genadeloos van elkaar gescheiden. Vluchtpogingen van Oost naar West bleven evenwel legio. Zeker 138 vluchtelingen, mogelijk meer, werden ongenadig afgeknald als in een strooppartij.

* Een onhoudbare en verder ontoelaatbare toestand, vond ook de Russische president Gorbatsjov. Door zijn glasnost- en perestroika-politiek kwam er na 48 jaar eindelijk een einde aan die onmenselijke toestanden.

* De Berlijnse Muur viel op 9 november 1989. Mijn vrouw kon zich geen mooiere 44ste verjaardag wensen. Later werden ook de beide Duitslanden herenigd. Duitsland werd opnieuw Duitsland. Morgen meer …

*** Meer weten? Wikipedia raadplegen …

De ‘Beeldenstorm’ en zijn gevolgen

In de zestiende eeuw (1501-1600) waren steeds meer mensen in de Nederlanden het niet meer eens met de rooms-katholieke kerk. De protestantse kerkhervormers Luther en vooral Calvijn geloofden weliswaar ook in God en Jezus Christus, maar de altaren en heiligen van de rooms-katholieken hadden ze daar echt niet bij nodig.

hagenpreek* Ze wilden een kerk waar ook het gewone volk zich thuis voelt,  waar Gods woord het belangrijkste is en waar de Bijbel wordt gelezen én uitgelegd.

* Ook vonden ze het niet goed dat de paus en de adel zoveel macht hadden. En dat rijke zondaars met rijkelijk betaalde aflaten hun zondige leventje ongestoord konden verder zetten.

* Veel protesterenden kwamen in open lucht bijeen. Samen luisterden ze naar ‘hagenpreken’, verboden toespraken van rondtrekkende dominees, en lieten zich ophitsen door een aantal volksmenners.

***   Op 10 augustus 1566, vandaag 456 jaar geleden, liep het helemaal uit de hand. De 30-jarige hoedenmaker Sebastiaan Matte hield die dag een hagenpreek, net buiten het stadje Steenvoorde in de Vlaamse Westhoek (nu Frankrijk).

* Na de preek bestormden twintig mensen het nabije Laurentiusklooster waar net een processie afliep. Ze gooiden er alle heiligenbeelden aan stukken en namen veel spullen mee.

* In de dagen, weken en maanden daarna breidden de onlusten zich uit. Overal werden kerken en kloosters bestormd en geplunderd. Het begin van de ‘Beeldenstorm’.

08101566c_beeldenstorm_kunsthalle_hamburg_frans_hogenberg.jpg()(mediaclass-media-thumb.919ec29506596ebdcb84c770c7b572639982ebbb)(crop-+898+302)(EA5E05B289E9400988481CC96285E2AF) * Eerst gebeurde het alleen in de Vlaamse Westhoek, maar daarna ook in gans Vlaanderen en Brabant.

* Eind augustus 1566 sloeg de Beeldenstorm over naar de noordelijke Nederlanden.

Overal moesten de kerken met hun beelden en ornamenten het ontgelden. In het zuiden bleef het zéééér onrustig.

***  Margaretha van Parma, de landvoogdes, sloeg in paniek als ze aan haar eigendommen in Brussel dacht. Filips II, de zoon en opvolger van keizer Karel – die zich hier nooit liet zien en liever koning van Spanje was – , werd op slag ziek in Spanje en hoorde van zijn gezanten dat de edelen zich verenigd hadden om hun bezittingen te beschermen.

hertog-van-alva-titiaan* Wanneer de storm bleef razen en de Calvinisten (volgers van Calvijn) her en der gedoogd werden, stuurde Filips de ijzervreter Alva met een leger van 10 000 beroepssoldaten naar onze streken.

* Alva, reeds een 60-plusser, was liever op pensioen gegaan, maar werd nu tegen zijn zin ook landvoogd omdat Margaretha het niet meer zag zitten en de vrome Filips te laf was om zelf een hand te komen uitsteken.

* Alva ging er meteen met de grove borstel door. De graven Egmont en Hoorn werden onthoofd. Brandstapels laaiden nog hoger op dan vroeger, maar voor de adel was het kwaad geschied: de Calvinisten kregen voet aan de grond, zeker in de het noorden van het voormalige Bourgondische rijk.

* Ook Farnese, de opvolger van Alva, kon dat niet beletten. De scheiding van Noord (Calvinistisch) en Zuid (Rooms) werd een feit na de val van Antwerpen (1585).

* De definitieve scheiding tussen noord en zuid kwam er evenwel pas in 1648 met de Vrede van Munster, waarbij de 7 Verenigde Nederlanden het latere Nederland werden en de Spaanse Nederlanden de kern vormden van het latere België.

  • In “Het Geuzenboek”, zijn laatste en monumentale werk van 700 pagina’s, verzamelde Louis Paul Boon uit het oeuvre van 33 bronnen de opstand van ‘les gueux’ (de bedelaars) tegen het gezag van de Roomse kerk en de adel in de Nederlanden van de 16de eeuw, pakweg 450 geleden. Pakkende verhalen van moord en brand voor/tegen het geloof en tegen de heersers uit die tijd. Het verhaal ook dat leidde tot de definitieve scheiding van wat wij nu als Nederland en België kennen.

Koning Arthur en Tintagel Castle

De ruïne van Tintagel Castle is te vinden op een schiereiland bij het gelijknamige plaatsje Tintagel aan de noordkust van Cornwall aan de Keltische Zee. In de Romeinse tijd stond hier al een fort.

* Tintagel Castle werd in de dertiende eeuw gebouwd door Richard, hertog van Cornwall. Omdat zijn opvolgers geen belangstelling hadden voor een kasteel in deze afgelegen omgeving geraakte het in verval.

* Het kasteel in Tintagel wordt ook geassocieerd met de legendarische koning Arthur, een koning uit Keltische legenden en uit de middeleeuwse literatuur.

* Arthur zou in het kasteel van Tintagel geboren zijn en in de zesde eeuw de Angelsaksen hebben bestreden die Groot-Brittannië wilden overheersen. Tijdens het Victoriaanse tijdperk herleefde de belangstelling voor de legende van koning Arthur.

Arthurlegende

** Arthur was de zoon van koning Uther Pendragon. Uther sneuvelde tijdens zijn strijd om Engeland. Magiër Merlijn bracht zoon Arthur onder bij een lokale edelman.

** Het sprookje wordt nog mooier als Arthur later door Merlijn naar een kerkhof in Londen wordt gestuurd om daar een zwaard uit een aambeeld te trekken. Deze niet alledaagse taak moest het bewijs leveren dat hij de wettige koning van Engeland werd. Het lukte.

** Koning Arthur huwde de mooie Guinevere. Als huwelijkscadeau kreeg hij een grote ronde tafel, op maat gemaakt voor zijn twaalf ridders, waaronder Lancelot, Pellinore en Walewein. De ronde tafel moest de gelijkheid symboliseren die koning Arthur op het oog had: iedereen gelijk en iedereen wordt gehoord. Door de ronde vorm ervan zat niemand aan het hoofd van de tafel.

** Het koninkrijk van Arthur raakte in verval toen Guinevere en Lancelot verwikkeld raakten in een liefdesrelatie. Lancelot vluchtte en Guinevere werd veroordeeld tot de dood op de brandstapel. Lancelot kwam haar redden en enkele vrienden van Arthur werden gedood. Arthur werd daarmee gedwongen om een oorlog tegen Lancelot te beginnen.

** Dit leidde tot de Slag bij Camlann, waarbij koning Arthur dodelijk gewond raakte. Volgens de Arthurlegende betekende zijn dood het einde van het koninkrijk.

* Voor coronatijden bezochten liefst 250.000 mensen nog jaarlijkse het kasteel om zich te laten onderdompelen in de Arthurlegende…. 

(inspiratie en foto’s bij R.v.Cappeleveen Absolute Figures.nl)

SCHERPENHEUVEL , bedevaartsoord

Met ‘de val van Antwerpen’ in 1585 werd de afscheiding van de Noordelijke en de Zuidelijke provincies – ooit het Bourgondische rijk  – een feit.

* Na ‘de val’ trokken horden Vlaamse zelfstandigen mee met de protestanten naar het noorden en … werden er ook protestant. Hun namen vind je nog terug in de Nederlandse bevolkingsboeken uit die jaren

* Het protestantse noorden , dat een 80-jarige oorlog met de Spaanse overheersers uitvocht , werd in 1648 een onafhankelijke staat. Of… de oorlog van de Nederlandse gewesten tegen Spanje en het ontstaan van Nederland.

* Bij ons was echt geen plaats meer voor protestanten. Het zuiden bleef immers onder de Spaanse knoet en werd opnieuw  gereformeerd als christelijke natie. Het verhaal van Scherpenheuvel hieronder past helemaal in die contra-reformatie. Lees maar …

** De kerkelijke overheid ging zich meer en meer inspannen om de devotie in Scherpenheuvel op het rechte spoor te houden. Een belangrijk feit deed zich voor ‘tijdens de vasten’ van 1602, wanneer de Zichemse Pastoor Godfried Van Thienwinckel een bescheiden houten kapelletje liet bouwen bij ‘de eik’. De start van wonderbare genezingen.

* Het genadebeeld werd van ‘de eik’ gehaald en in het kapelletje geplaatst. Daar was niet iedereen van gediend. De Mechelse aartsbisschop Hovius vreesde het ergste.

* Hij liet dus de Antwerpse bisschop Miraeus een onderzoek voeren naar de wonderen die in Scherpenheuvel plaatsvonden … en gaf de opdracht om de eeuwenoude eik te kappen.

* Officieel gebeurde dat om ‘veiligheidsredenen’, maar in het echt omwille van ‘de bijgelovige praktijken’ die aan deze (heidense) boom verbonden waren.

* De boom werd in drie stukken verdeeld en versneden in meer dan honderd Mariabeeldjes die door de aartshertogen in heel Europa aan de man/vrouw werden gebracht.

* De beeldjes vergrootten snel weer de devotie tot Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel en worden tot op vandaag op vele plaatsen nog steeds vereerd.

* Ondanks herhaalde aanvallen van ‘protestantse bendes’ bleef de toeloop in Scherpenheuvel groeien. Verschillende wonderen maakten dat deze plaats steeds verder bekend raakte.

* Toen de Spaanse troepen in 1603 in ‘s Hertogenbosch konden standhouden tegen die van de protestantse Maurits van Nassau, werd de overwinning toegeschreven aan Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel.

* De aartshertogen Albrecht en Isabella kwamen als dank op bedevaart naar Scherpenheuvel en lieten er kostbare geschenken achter.

* Bovendien hadden zij opdracht gegeven om er een grotere stenen kapel te bouwen en dachten ze eraan om van Scherpenheuvel een nationaal heiligdom te maken.

* De belangstelling van de aartshertogen voor Scherpenheuvel droeg de goedkeuring weg van de kerkelijke overheid die hierin een extra stimulans zag voor de Maria-cultus én een stevige buffer tegen het protestantisme.

* Na de val van Oostende in 1604 beslisten de aartshertogen om van Scherpenheuvel een zelfstandige stad te maken en er een grote kerk te bouwen.

* In 1605 kreeg het nieuwe stadje dezelfde stadsrechten als Oostende en in 1607 begon architect Wenzel Cobergher met de voorbereidingen van de bouw van een nieuwe kerk waarvan de eerste steen in 1609 door de aartshertogen zelf gelegd werd.

* De kerk werd gebouwd in de typische contra-reformatorische bouwstijl … de barok. Zo werd Scherpenheuvel het katholieke antwoord op het protestantisme.

* In 1610 werd Scherpenheuvel een zelfstandige parochie en kreeg ze een eigen pastoor, de Izegemnaar Joost Bouckaert.

* Deze onvermoeibare priester was de volgende dertig jaar van onschatbare waarde voor de uitbouw van het heiligdom en werd daarna bisschop van Ieper als opvolger van de bekende Jansenius.

* Naast de materiële zorg voor de bouw van de nieuwe kerk had Joost ook een grote pastorale bekommernis voor de bedevaarders.

* Nog onder zijn leiding werd in 1624 de congregatie van de Oratorianen van Philippus Neri opgericht.

* De Oratorianen moesten instaan voor het opvangen van de bedevaarders. Speciaal voor hen werd achter de nieuwe kerk een klooster gebouwd.

* Na bijna twintig jaar werken kon aartsbisschop Jacobus Boonen in 1627, in aanwezigheid van aartshertogin Isabella, de nieuwe koepelkerk inwijden (de kerk kreeg pas in 1922 officieel de titel van basiliek).

* Ondertussen was ook de nieuwe stad verder uitgebouwd als een (symbolisch) bolwerk met stadsmuren en -grachten.

* Het geheel van stad en kerk werd gebouwd in de vorm van een zevenhoek en overal werden symbolen en emblemen verwerkt om de overwinning van het katholicisme uit te beelden.

* De faam van Scherpenheuvel groeide gestaag en in de loop van de 17de eeuw bleven de bedevaarders uit binnen- en buitenland toestromen, waaronder ook talrijke vorstelijke en kerkelijke gezagsdragers.

* Het opzet van de aartshertogen en van de aartsbisschop was geslaagd. Van een onbewoonde plaats waar een Mariabeeldje vereerd werd, groeide Scherpenheuvel uit tot een een stad en een internationaal gekend en gerenommeerd heiligdom van Onze-Lieve-Vrouw.

 ** Tot op vandaag blijft Scherpenheuvel ‘het drukst bezochte bedevaartsoord van België.’

** (bron: een (bewerkt) heemkundig blad zonder titel)

1 … 6 7 8 9 10 … 15