Categorie: GESCHIEDENIS

De ‘Pilgrim Fathers’ in Amerika

Op 6 september 1620 vertrok vanuit Plymouth de Mayflower. Het schip bracht de eerste Europese kolonisten naar New England, het huidige Amerika. Een jaar eerder was er al een schip met zwarte slaven gearriveerd voor het werk op de tabaksplantages.

* Aan boord van de Mayflower vooral Engelse en Nederlandse kolonisten, de zgn. Pilgrim Fathers. Na een reis van vijfenzestig dagen arriveerde het schip in de Nieuwe Wereld.

* De Pilgrim Fathers landden op het uiterste puntje van het schiereiland Cape Cod , het huidige Provincetown.

* De kolonisten stichtten in Plymouth (Massachusetts) de Plymouth Kolonie. Ongeveer de helft van de 102 kolonisten overleefde de eerste winter in Plymouth echter niet.

* Doordat Wampanoah-indianen hen leerden maïs te verbouwen en hoe te jagen en te vissen, werden de levensomstandigheden verbeterd.

° In Amerika herinnert het jaarlijkse Thanksgiving Day (schilderij) hier nog aan. Het feest wordt al sinds 1621 gevierd toen de kolonisten en de indianen gemeenschappelijk een oogstfeest vierden.

* De eerste Europese kolonisten in de Nieuwe Wereld sloten het zogenaamde Mayflowerverdrag waarin ze afspraken gezamenlijk wetten te maken die hen zouden behoeden voor barbarij. Veel van de eerste kolonisten waren zogenaamde disserters, mensen die zich niet meer verwant voelden aan de Kerk van Engeland.              (lees/kijk meer in Historiek)

 

Verder op 6 september:

1901 – De Amerikaanse anarchist Leon Czolgosz vermoordt de Amerikaanse president William McKinley.

1914 – Begin van de eerste slag bij de Marne. (Eerste Wereldoorlog)

1924 – Mislukte aanslag op de Italiaanse fascistenleider Mussolini.

1991 – Leningrad heet weer Sint-Petersburg.

NA ‘DOLLE DINSDAG’…

Maandag 4 september 1944 werd Antwerpen op de Duitsers veroverd.

* De optimistische Nederlanders rekenden dit tempo door: op 5 september zou men in Rotterdam kunnen zijn, op 6 september in Utrecht en Amsterdam, en de rest zou dan snel volgen. In Zuid-Nederland had men al het gebulder van de kanonnen kunnen horen…

*** Het bericht dat de geallieerden Brussel en Antwerpen hadden bevrijd, veroorzaakte in Nederland grote vreugde: ‘Dolle dinsdag’ 5 sept 1944 . Nederland wachtte echter tevergeefs op de bevrijders.

* Geruchten werden aangedikt, en al snel ging de vertelling rond dat bepaalde plaatsen in Zuid-Nederland al bevrijd waren. In Rotterdam werd beweerd dat de geallieerden bij Moerdijk waren, en in Amsterdam werd beweerd dat ze in Rotterdam en Den Haag zouden zijn. Dit werd versterkt door een Brits radiobericht, dat liet weten dat Breda inderdaad bevrijd zou zijn.

Voorbarig feest en een overhaaste vlucht

* Veel Nederlanders maakten zich de volgende dag op om hun bevrijders te begroeten. Vlaggen en oranje vaandels werden tevoorschijn gehaald en bedrijven liepen leeg omdat het personeel de geallieerden op straat wilde opwachten.

* Onder Duitsers en NSB‘ers brak paniek uit; administraties werden haastig vernietigd en velen sloegen op de vlucht. Veel NSB’ers verbleven tijdelijk op de Lüneburger Heide in Duitsland, terwijl Mussert naar de Bellinckhof bij Almelo verhuisde.

Oponthoud

* Wat de Nederlandse bevolking niet wist, was dat de omvang van de geallieerde troepen op dat moment nog te klein was om heel Nederland te kunnen bevrijden.

* De geallieerde hoofdmacht was nog in Frankrijk en de troepen die naar Antwerpen waren opgerukt hadden slechts een dunne corridor in België bevrijd.

* Daarbij was er een bevoorradingsprobleem, doordat de aanvoerlijnen te lang waren geworden en afhankelijk waren van een enkele kunstmatige haven, daar de Duitsers zich in de Franse havensteden versterkt hadden.

* De Nederlandse grens was zelfs in het geheel niet bereikt. Aan weerszijden was het gebied nog bezet en de vooruitgeschoven troepen liepen het risico afgesneden te worden.

* Er waren aanwijzingen dat de Duitsers zich aan het hergroeperen waren. Het geallieerde opperbevel durfde daarom een verdere stoot in noordelijke richting niet aan, temeer daar het voornaamste doel, Antwerpen, al bereikt was.

* Het valse radiobericht over de niet-bestaande bevrijding van Breda had te maken met het feit dat ook het geallieerde opperbevel nauwelijks wist waar zijn eigen troepen waren, door de snelheid waarmee was opgerukt.

* Pas enkele dagen later zouden de geallieerden de Nederlandse grens overschrijden met verkenningspatrouilles, en op 14 september 1944 werd Maastricht als eerste belangrijke Nederlandse stad bevrijd.

Vastgelopen opmars

Toen Operatie Market Garden mislukte door de Duitse overwinning in de Slag om Arnhem eind september, was het duidelijk dat althans voor Noord-Nederland de bevrijding nog wel een tijdje op zich zou laten wachten. West-Nederland moest na Dolle Dinsdag nog een Hongerwinter doorstaan, voor het op 5 mei 1945 werd bevrijd.

Ook dit gebeurde op een 5 sept

2002 Een autobom, bedoeld voor de Afghaanse President Hamid Karzai doodt 30 mensen, niet de president.
1977 De West-Duitse werkgeversvoorzitter Hanns-Martin Schleyer wordt door Rote Armee Fraction-leden ontvoerd.
1972 Palestijnse terroristen gijzelen Israëlische atleten tijdens de Olympische Spelen in München. Zie: Midden-Oosten.
1957 On the Road van Jack Kerouac verschijnt. Jack Kerouac was een van de progressieve schrijvers van de BEAT-Generation. Uiteindelijk werd deze term toegepast op een hele generatie jonge mensen die zich aangesproken wisten door de schrijvers: De Beatniks.
1944 Het bericht dat de geallieerden Brussel en Antwerpen hebben bevrijd, veroorzaakt in Nederland grote vreugde: ‘Dolle dinsdag’. Nederland wacht echter tevergeefs op de bevrijders.   (zie hoger)
1870 Victor Hugo keert terug uit ballingschap nadat Napoleon III is verbannen naar Engeland.
1108 Eruptie van de Japanse vulkaan Asama.

CROMWELL laaT KONING ONTHOOFDEN

De Britse staatsman Oliver Cromwell overleed op 3 september 1658 in Londen. De ‘lord protector’ studeerde aan het Sidney Sussex College in Cambridge.  

*** (een kleine vergelijking … de OLV i/d Wijngaard-gilde– Veerle werd opgericht in 1640 … 382 jaar geleden)

* Oliver verliet de universiteit na het overlijden van zijn vader in 1617, zonder bul evenwel.

* Engeland was enkele jaren in twee kampen verdeeld. Cromwell ontwikkelde van in zijn jeugd reeds een grote tegenzin tegen de monarchie, het koningshuis. Hij leidde de republikeinse troepen in de Engelse Burgeroorlogen tegen koning Karel I.

* Vanuit Oxford bestuurde Karel I het noorden en westen van het land. Het parlement behield de controle over Londen, het zuiden en het oosten.

* De Slag bij Naseby op 14 juni 1645 betekende een omslag in de burgeroorlog. Oxford werd belegerd, maar Karel I ontsnapte.

* De koning werd uiteindelijk bij Newark in Schotland gevangengenomen en in 1647 uitgeleverd aan Cromwell. Die liet Karel I op 30 januari 1649 onthoofden.

* Cromwell slaagde er echter niet in om van Engeland een stabiele parlementaire republiek te maken. Regelmatig waren er ook opstanden in eigen rangen. Achterstallige soldij was daarvan de oorzaak.

* De oppositie, de levellers, wilden de rijkdom meer gelijkelijk verdelen. Maar Oliver Cromwell voelde daar niets voor.

* In 1653 zegde het parlement het vertrouwen in Oliver Cromwell op. Een jaar later kwam een nieuwe republikeinse grondwet tot stand met Cromwell als ‘lord protector’ (landvoogd) en een Raad van State.

* Het nieuw gekozen parlement werd haast meteen ontbonden, omdat de parlementsleden de macht van Oliver Cromwell wilden beperken.

* Van 1655 tot zijn overlijden op 3 september 1658 leidde Oliver Cromwell Engeland als een dictator. Hij verklaarde de titel lord protector erfelijk.

* Daardoor kon zijn zoon hem in 1658 opvolgen. Richard Cromwell bleek echter niet in staat om het land verenigd te houden.       – met dank aan Absolute Figures –

1 sept in de geschiedenis

*  Koning Lodewijk XIV, de Zonnekoning van Frankrijk, overleed op 1 september 1715 op 76-jarige leeftijd in Versailles

*  Het Duitse leger viel op 1 september 1939 Polen binnen en daarmee begon de Tweede Wereldoorlog.

* Prins Frederik Hendrik van Oranje belegerde , met hulp van een Frans leger , op 8 juni 1635 de stad Tienen in het hertogdom Brabant. De Republiek had een overeenkomst met Frankrijk gesloten om samen de Zuidelijke Nederlanden te veroveren en dit gebied later te verdelen.
Lees verder: Inname van Tienen

En nog op 1 sept

  • 1257 – Opening van het Collège van Robert de Sorbon in Parijs, de toekomstige Sorbonne.
  • 1887 – Emile Berliner vraagt octrooi aan op de grammofoonplaat.
  • 1928 – De president van Albanië kroont zichzelf tot koning onder de naam Zog.
  • 1941 – Alle Joden ouder dan 6 jaar moeten in het gehele Duitse Rijk de Jodenster dragen.
  • 1956 – Het eerste Belgische televisiejournaal wordt gepresenteerd door Robert Stéphane.
  • 1985 – Het wrak van de Titanic wordt op 3800m diepte in Noorden van de Atlantische Oceaan ontdekt.

– lees & kijk door rood te drukken – m.dank a. Absolute figures –

FOKKER IN ‘DE SPIN’

Anthony Fokker demonstreert Spin (1911)

De Nederlandse luchtvaartpionier Anthony Fokker gaf op 31 augustus 1911 boven Haarlem een demonstratie met zijn eerste vliegtuig, de Spin. Met dit toestel vloog Fokker onder meer over de Sint-Bavokerk.

* De op Java geboren Anthony Fokker woonde vanaf zijn vierde in Haarlem. In 1910 vertrok hij naar Duitsland om daar een monteursopleiding te gaan volgen. Hoewel auto’s hem erg interesseerden, raakte hij meer in de ban van de luchtvaart.

* Nog datzelfde jaar ontwierp hij zijn eerste vliegtuig, de Spin. Fokker leerde zichzelf met dit vliegtuig, waarin originele constructie-ideeën waren toegepast, vliegen.

* Dankzij de V-stand van de vleugels was het toestel opmerkelijk stabiel. Verschillende keren werd het toestel vernieuwd en herbouwd. Met zijn eigen Spin behaalde Fokker zijn vliegbrevet. Op Koninginnedag (31.08. 1911) gaf hij een demonstratievlucht boven Haarlem.

– druk voor foto’s en meer op rood – met dank aan Historiek –

 

* Verder op 31 augustus

  • 1884 – In Gent verschijnt het eerste socialistische dagblad van België, de Vooruit.
  • 1888 – Jack the Ripper slaat voor het eerst toe: hij vermoordt Mary Ann Nichols.
  • 1974 – De zeezenders Radio Veronica, Radio Noordzee Internationaal en Radio Atlantis stoppen noodgedwongen met uitzenden.
  • 1994 – De laatste Sovjet-militairen verlaten de voormalige DDR.

de rode telefoon

Op 30 augustus 1963 werd  een directe telefoonverbinding tussen het Amerikaanse Pentagon en het Kremlin in Moskou in gebruik genomen. Twee maanden eerder hadden beide landen afgesproken dat er zo’n lijn zou komen.

* De ‘rode telefoon’, of hotline, moest er voor zorgen dat de twee nucleaire grootmachten sneller met elkaar in contact konden treden om te voorkomen dat de landen besluiten zouden nemen op basis van miscommunicatie.

* Het besluit kwam niet lang na de Cubacrisis. Toen was duidelijk geworden dat de communicatie tussen de twee grootmachten vrij traag verliep. En ook dat slechte communicatie enorme gevolgen kon hebben.

* Aanvankelijk werd er gebruik gemaakt van een telexverbinding. Het kostte voortaan slechts enkele minuten tijd om een bericht te versturen. Op 30 augustus 1963 werd vanuit Amerika het eerste bericht verstuurd en dat ging als volgt:

The quick brown fox jumped over the lazy dog’s back 1234567890.

* Geen willekeurig bericht. In dit eerste bericht kwamen namelijk alle letters en cijfers van de typemachine voor zodat getest kon worden of ze allemaal werkten. De telexverbinding werd in de jaren zeventig vervangen door spraaktelefonie.

* De ‘rode telefoon’ werd onder meer gebruikt tijdens de Zesdaagse Oorlog (1967) en de Jom Kipoeroorlog (1973).

* De lijn had vooral een symbolische functie. Nadat de spanning tussen de twee landen tijdens de Cubacrisis enorm hoog was opgelopen, maakte de lijn duidelijk dat de VS en de Sovjet-Unie het beiden van belang vonden om in tijden van crisis snel en duidelijk met elkaar te kunnen communiceren.

** Alhoewel de Koude Oorlog toen al lang voorbij was, werd er in 1999 een nieuwe beveiligde verbinding aangelegd tussen de beide regeringen.

(met dank aan Historiek)

RAZZIA’S in Antwerpen anno 1942

Het naziregime dat begin jaren dertig aan de macht komt in Duitsland, is openlijk antisemitisch en neemt heel wat anti-Joodse maatregelen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vertrekken vanuit België in totaal 28 transporten. Bijna allemaal hebben ze het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau als bestemming.

* In totaal gaat het over zo’n 25.273 joden en 353 zigeuners. Slechts 1.251 van hen overleven. Plaats van vertrek is de Dossinkazerne in Mechelen.

* 17 van deze 28 transporten gebeuren in de korte periode tussen 4 augustus en 31 oktober 1942. Tegen dan zijn al om en bij de 10.000 Joden weggevoerd.

* Zij zijn meestal het slachtoffer van razzia’s. Er wordt geschat dat slechts 55% van de in België geregistreerde Joden de oorlog overleefden. Ook in Antwerpen vinden er meerdere razzia’s plaats in de zomer van 1942

** De vierde razzia vindt plaats in de nacht van 28 op 29 augustus.  Als straf voor de sabotage van de dag voordien, krijgt de Antwerpse politie nu een meer actieve rol toebedeeld. Ze moet zelf 1.000 Joden oppakken.

*** Hoofdcommissaris De Potter zegt zonder verpinken dat de agenten de opdracht moeten en zullen uitvoeren.

* Hier en daar weigeren agenten medewerking, anderen knijpen nu en dan een oogje dicht. Waar nodig komt er versterking van andere eenheden. Elke politiewijk moet 250 Joden arresteren. De 943 opgepakte Joden worden samengebracht in scholen. Opnieuw reageren de Antwerpse lokale verantwoordelijken niet.

* De vijfde grote razzia vindt plaats op 11 en 12 september. Die dag rekent de bezetter niet op de medewerking van het Antwerpse politiekorps. Toch zijn er wel enkele agenten die hun Duitse ‘collega’s’ bijstaan tijdens deze acties.

* In de dagen, weken en maanden na de razzia’s gaan de acties verder. Vanaf september 1942 rekent de bezetter niet meer op de actieve medewerking van de Antwerpse lokale politie. De bezetter past zijn tactiek aan en rekent enkel nog op de Duitse politiediensten en zijn handlangers.

* Hoeveel procent van de Antwerpse Joden de Duitse bezetter exact deporteert naar het concentratiekamp en vernietigingscentrum Auschwitz-Birkenau, is heel moeilijk te becijferen en nog volop in onderzoek. Historicus Lieven Saerens, die diepgravend onderzoek voerde naar de Antwerpse specificiteit, spreekt van 65 tot 68%.

* Lopend onderzoek uitgevoerd door Kazerne Dossin, bevestigt dat het Antwerpse deportatiecijfer hoger ligt dan het landelijke gemiddelde van 45%. Wel tonen hun voorlopige onderzoeksresultaten aan dat het cijfer evenwel niet zo hoog zal blijken als 65 tot 68%. Berekeningen van Saerens suggereren dat ongeveer 10.000 Joden uit het Antwerpse de oorlog niet overleefden.

* De Duitse vervolgingspolitiek doet heel wat Joden kiezen voor de vlucht of onderduik. Ze komen zo in een situatie terecht waarin ze voor voedsel, onderdak en overleven volledig afhankelijk zijn van anderen.

* Naar schatting kunnen 15.000 in België verblijvende Joden na de zomer van 1942 nog onderduiken of vluchten. De Duitse vervolgingspolitiek treft de Antwerpse Joden heel zwaar. De meerderheid overleeft de oorlog niet.

* Wie de kampen wel overleeft, keert gebroken terug, met heel wat fysieke en mentale gevolgen. Het menselijke leed is groot. Iedereen heeft familieleden, vrienden of kennissen die in Auschwitz-Birkenau zijn overleden en er heerst heel wat onduidelijkheid over nabestaanden...      – geen foto’s beschikbaar –

1 … 13 14 15 16 17 … 33