Categorie: GESCHIEDENIS

GESCHIEDENIS VAN EEN PANDEMIE

De Spaanse Griep (1918-1920)

Goed honderd jaar geleden werd de wereld getroffen door een pandemie die aan een geschatte 50 tot 100 miljoen mensen het leven kostte: de Spaanse Griep. Een veelvoud van het aantal slachtoffers van WO I.

* Toch is de Spaanse Griep (1918-1920) in veel historische werken over de twintigste eeuw niet meer dan een voetnoot. Ten onrechte, zo stelt wetenschapsjournaliste Laura Spinney  (De Spaanse Griep –De Arbeiderspers, 2018).

* De ziekte velde aanvankelijk vooral Amerikaanse militairen. Via hen kwam de ziekte vermoedelijk ook bij andere legertroepen terecht. Van alle militairen die stierven  gedurende de Eerste Wereldoorlog, overleed 70 % niet door krijgsgeweld, wel aan de Spaanse Griep.

* Toen de Eerste Wereldoorlog voorbij was en de militairen weer huiswaarts keerden, sloeg het virus in enorm tempo om zich heen.

Een ziekte van ongekende proporties

* De Spaanse Griep was een ziekte van ongekende proporties. De eerste patiënt werd geregistreerd op 4 maart 1918 in de VS , het laatste slachtoffer viel ergens in maart 1920.

 

 

*** De pandemie werd Spaanse Griep genoemd, omdat Spaanse journalisten de  eersten waren die er tijdens de Eerste Wereldoorlog over berichtten.

* Wereldwijd kreeg maar liefst een op de drie mensen – een half miljard – deze griep. Een geschatte 50 à 100 miljoen overleed eraan. In totaal 2.5% tot 5% van de wereldbevolking.

**  Hiermee werd de Spaanse Griep de grootste killer sinds de Zwarte Dood, die in de Middeleeuwen miljoenen levens eiste. Toch is de Spaanse Griep als ‘enkelvoudige gebeurtenis’ opvallend afwezig in historische overzichtswerken.

Historiografie over de Spaanse Griep

* In de eerste decennia na de uitbraak van de Spaanse Griep werd het virus vooral onderzocht door epidemiologen, virologen en medisch historici.

* Het duurde tot de jaren 1990 voordat het onderzoek naar de Spaanse Griep echt een hoge vlucht nam en meerdere disciplines zich in deze pandemie gingen verdiepen. Onder wie economen, politicologen en mainstream historici. Zij publiceerden hun bevindingen echter vooral in specialistische tijdschriften.

* De Britse wetenschapsjournaliste Laura Spinney heeft in de eerste plaats   alle bestaande kennis verzameld en geanalyseerd in haar werkboek.

* Laura plaatst de pandemie in een brede context: wereldwijd dus, en niet – zoals gebruikelijk – op alleen Europa en de Verenigde Staten.

Begin en verloop van de Spaanse Griep

* Vrij algemeen wordt aangenomen dat de Spaanse Griep begon op 4 maart 1918 in Camp Funston in Kansas, op een Amerikaanse legerbasis. De kok Albert Gitchell was de eerste die aan de griep overleed.

 

 

* Toen de geallieerde Amerikanen naar Europa vertrokken om te vechten in de wereldoorlog, werden ze ingeënt met 14 tot 26 vaccinaties. Mogelijk heeft die combinatie onbedoeld een chemisch bijeffect gehad, wat leidde tot het virus. Ook zou hun lichaam door al die ingeënte antistoffen dusdanig overbelast zijn geweest, dat er een verandering plaatsvond bij de aanmaak van antistoffen.

* Een tweede gangbare theorie vertelt dat de pandemie zijn oorsprong had in China in de jaren 1917-1918.

* Volgens diezelfde onderzoekers was de Spaanse griep een gemuteerd varkensvirus.

* Een derde theorie wijst de plaats Étaples in Frankrijk aan als startpunt van de griep tijdens de Eerste Wereldoorlog.

* Ten slotte zijn er onderzoekers die wijzen op de Spaanse Griep als een variant van gemuteerde vogelgriep.

* Spinney maakt geen keuze uit de drie theorieën over de herkomst van de Spaanse Griep, maar één ding is wel zeker: “De Spaanse Griep is niet in Spanje begonnen.”

Enkele gevolgen van de Spaanse Griep

* De Spaanse Griep had wereldwijd ingrijpende gevolgen. In Bristol Bay – Alaska stierf 40 procent van de bevolking aan de griep. In sommige regio’s zelf 90 tot 100 procent.. In elk geval verdwenen er door de Spaanse Griep ongeveer … twintig talen.

* Ook in economisch opzicht had de Spaanse Griep meetbare gevolgen. Zo wordt India behoorlijk getroffen door de pandemie. De agrarische productie van India was na de Spaanse Griep vergeleken met de periode vóór 1918 met 3 procent gekrompen.

* Ook in Europa daalden de geboortecijfers in de jaren 1918-1919 aanzienlijk. Spinney meldt overigens niet dat hier uiteraard ook een verband lag met de vele jongemannen die in de jaren 1914-1918 omkwamen op de Europese slagvelden.

* De Noorse epidemioloog Svenn-Erik Mamelund concludeerde dat de Spaanse Griep in Noorwegen tot een verzevenvoudiging van het aantal depressies leidde. Net als bij andere grote griepuitbraken in Noorwegen in de periode 1872-1929. Ook de vele gevallen van ‘slaapziekte’ (encephalitis lethargica, ofwel: EL) na 1918 hielden mogelijk verband met de Spaanse Griep.

* Ten slotte stimuleerde de grieppandemie de wetenschap in het interbellum, maar ook de opkomst van nieuwe alternatieve vormen van religie (zoals het spiritisme) èn versterkte zij het cultuurpessimisme dat in de jaren 1920 verwoord werd door bepaalde denkers.  (gelezen bij Wikipedia … die alles weet)

HET GEBEURDE OP EEN 7 MEI

Rood drukken voor meer …

 558 – In Constantinopel stort de koepel van de Aya Sophia in.

1824 – Ludwig van Beethoven dirigeert, hoewel doof, de eerste uitvoering van zijn Negende Symfonie.

1945 – Karl Dönitz gaat akkoord met onvoorwaardelijke overgave van Duitsland.

1832 – Griekenland wordt onafhankelijk van Turkije.

1995 – Jacques Chirac wint de presidentsverkiezingen in Frankrijk van Lionel Jospin.

2004 – Vincent Kompany van RSC Anderlecht wint voor de eerste keer de Ebbenhouten Schoen als beste voetballer van Afrikaanse afkomst in de Belgische Jupiler Pro League.

1952 – Eerste concept van een chip voor gebruik in computers, van Geoffrey Dummer.

1998 – Apple toont de eerste iMac.882

1882 – Willem Elsschot , op 7 mei geboren in Antwerpen, heette eigenlijk Alfons De Ridder. Zijn pseudoniem ontleende hij aan een stuk wandeling van hem tussen Blauberg en Veerle (overleden 1960).

(bron Wikipedia)

Kanaaltunnel 28 jaar jong

De Kanaaltunnel is een spoorwegtunnel onder Het Kanaal tussen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. De bouw van deze tunnel werd voltooid op 6 mei 1994 , vandaag 28 jaar geleden.

* De tunnel loopt van het dorp Coquelles bij Calais in Noord-Frankrijk naar Folkestone in Kent. De tunnel is ongeveer 50,5 kilometer lang: 3,3 km in Frankrijk, 9,3 km in het Verenigd Koninkrijk, en 37,9 km onder water.

Constructie

  • De tunnel bestaat uit drie buizen, twee buizen met ieder een spoor, middellijn 7,6 meter, en daartussen een vlucht- en servicebuis met een middellijn van 4,8 meter.
  • De Kanaaltunnel ligt ongeveer 40 meter onder de zeebodem, en op sommige plekken in het traject is het kanaal wel 60 meter diep. Het diepste punt van de tunnel ligt ongeveer 115 meter onder zeeniveau.
  • Treinen rijden in zowel het Verenigd Koninkrijk als Frankrijk links. Ook in de tunnel is dat het geval. Er zijn om de 375 meter vluchtroutes tussen de servicebuis en de spoorbuizen en om de 200 meter ontluchtingsverbindingen.

* De bouw van de tunnel begon in 1986 en duurde zeven jaar. Er waren 15.000 mensen nodig om het werk te klaren. De tunnel werd op 6 mei 1994 officieel geopend door de toenmalige president van Frankrijk François Mitterrand en de Britse koningin Elizabeth II.

* De tunnel wordt beheerd en geëxploiteerd door het bedrijf Eurotunnel, dat een concessie voor 99 jaar heeft gekregen.

Gebruik

* De tunnel wordt gebruikt door:

* Deutsche Bahn heeft sinds 2013 toestemming om Intercity-Express-treinen door de Kanaaltunnel naar Londen te laten rijden maar realiseerde dit niet.

* Er zijn uitgebreide laadperrons aan beide uiteinden om de voertuigen snel in en uit te laden. Dat geschiedt van opzij, dus de trein staat naast het perron. Er zijn keerlussen voor de treinen, zodat de treinen snel gereed zijn voor de terugreis.

* De reistijd met de Eurostar door de 50,45 km lange tunnel bedraagt bij een snelheid van 160 km/u ongeveer 19 minuten, de pendeltreinen doen er zo’n 16 minuten langer over. Een oversteek met de pendeltreinen duurt ‘van snelweg tot snelweg’ echter een uur tot anderhalf uur, in verband met de hele logistiek van de tolheffing, het in- en uitlaadproces en douaneformaliteiten.

* Het oorspronkelijke plan was om de Eurostars ook andere bestemmingen in het Verenigd Koninkrijk dan alleen Londen te laten aandoen, en er zouden ook nachttreinen gaan rijden tussen Londen en diverse bestemmingen op het vasteland van Europa.

* Door technische maar vooral ook financiële problemen zijn beide plannen nog niet uitgevoerd, het is nog onduidelijk of deze plannen ooit gerealiseerd zullen worden.

Bedrijfsvoering

* Al vanaf de opening van de tunnel heeft de exploitant Eurotunnel te kampen met grote tekorten. Dit heeft een aantal oorzaken:

  • Enorme schulden als gevolg van kostenoverschrijdingen tijdens de bouw.
  • Hevige concurrentie met de veerboten over het Kanaal en de Noordzee en prijsvechters in de luchtvaart die stukken goedkoper zijn.
  • Hoge kosten door zeer strenge veiligheidseisen die door de overheid zijn opgelegd.
  • Problemen met illegalen die door de tunnel het Verenigd Koninkrijk proberen te bereiken.

* Vanaf 2011 groeit elk jaar het aantal personen en de hoeveelheid goederen die door de tunnel worden vervoerd. Hierdoor zijn de problemen met de bedrijfsvoering van de tunnel grotendeels verleden tijd.

  • Op 18 november 1996 ontstond brand in een vrachtwagen. Deze brandde al voordat de trein de tunnel inreed. Van de 30 passagiers, liepen er enkele ernstige rookvergiftigingsverschijnselen op.
  • Acht mensen werden opgenomen in het ziekenhuis. Pas na drie weken werd de Kanaaltunnel weer geopend. De schade bedroeg ongeveer 25 miljoen euro. Na de brand werden enkele voorzorgsmaatregelen getroffen. Zo vonden veel passagiers dat de nooduitgangen onvoldoende waren aangegeven.
  • Een kleiner ongeval vond plaats op 21 augustus 2006 toen een vrachtwagen op een trein vlam vatte. De tunnel werd korte tijd gesloten. Dit veroorzaakte enkele uren vertraging in het treinverkeer. Vierendertig mensen werden geëvacueerd. Niemand raakte gewond.
  • Op 11 september 2008 vatte een vrachtwagen ongeveer 11 km van de Franse grens vlam. Tweeëndertig mensen werden geëvacueerd via de servicebuis. Zes mensen raakten lichtgewond. Ze kampten met ademhalingsmoeilijkheden. Dertigduizend mensen strandden op treinstations aan beide zijden van het Kanaal. Het kostte de meer dan driehonderd Britse en Franse brandweerlieden 16 uur om het vuur te bestrijden.
  • Het is vooralsnog onduidelijk wat de oorzaak van de brand is. Volgens de Franse autoriteiten was een remsysteem van een vrachtwagen oververhit geraakt, waardoor een band vlam vatte. Vervolgens zou het vuur zijn overgeslagen naar twee andere trucks.
  • De Britse omroep BBC meldde dat de brand werd veroorzaakt door een gekantelde vrachtwagen met een giftige stof. Bronnen melden dat de schade groter is dan die na de brand van 1996.
  • Het vuur zou op sommige plaatsen temperaturen van 1000 °C hebben bereikt en zes wagons en een locomotief hebben vernield.
  • Op 13 september 2008 werd de tunnel weer geopend voor beperkt goederentransport. Op 15 september gebeurde dit voor een beperkte passagiersdienst. Aanvankelijk kon alleen de zuidelijke tunnelbuis worden gebruikt. De noordelijke buis, die in brand stond, raakte over een lengte van 300 meter beschadigd en bleef nog enkele weken gesloten voor reparaties.
  • Op 22 september kon al een sectie van 17 kilometer van de noordelijke buis weer in gebruik worden genomen, hetgeen een verhoging van de capaciteit mogelijk maakte.
  • In een volgende stap werd de middelste sectie van de noordelijke buis vrijgegeven, zodat slechts over 1/3 van de afstand maar één buis ter beschikking was. Op 9 februari 2009 werd de tunnel volledig vrijgegeven. De totale reparatiekosten bedroegen ongeveer 60 miljoen euro.
  • Op 29 november 2012 is het treinverkeer ‘s middags enige uren stilgelegd vanwege een brand in een vrachtwagen op de trein van Calais naar Folkestone. De brand werd opgemerkt door een brandalarm, waarna de trein op een apart spoor werd gezet en alle aanwezige personen (waaronder 36 vrachtwagenchauffeurs) werden geëvacueerd. Niemand raakte gewond. Vertragingen liepen op tot 5 à 6 uur.
  • Op 7 juli 2014 moesten 382 mensen worden geëvacueerd wegens een probleem met de bovenleiding.   (ruimste info bij Wikipedia)

ALLEREERSTE TREIN IN EUROPA

                                    – Inhuldigingsrit van 5 mei 1835 –

 

Op 5 mei 1835 (vandaag 187 jaar geleden)  vertrok in Brussel de allereerste trein op het Europese vasteland. Bestemming Mechelen, 22 km verderop. Koning Leopold I wijdde de spoorlijn plechtig in, maar meerijden mocht hij niet. Om veiligheidsredenen.

Met dank aan de Belgische onafhankelijkheid

Toen België zich in 1830 van Nederland had losgerukt, namen onze noorderburen doortastende economische maatregelen. Ze sloten de kanaalverbindingen naar de noordelijke provincies af en zelfs de haven van Antwerpen werd geblokkeerd. Bijgevolg was het transport vanuit Antwerpen naar Duitsland via de Nederlandse binnenwateren niet meer mogelijk. Hoe zou België in die omstandigheden kunnen uitgroeien tot een sterk industrieland? Door een nieuw kanaal te graven of een spoorwegnet te ontwikkelen bijvoorbeeld.

* Koning Leopold I, de eerste Belgische en pas ingehaalde vorst , voelde meer voor het spoor. Enkele jaren eerder had hij tussen Manchester en Liverpool, in het noorden van Engeland, al een stoomtrein zien voorbij puffen en dat had een diepe indruk op hem gemaakt.

*  Dus liet de Belgische regering nagaan of het mogelijk was Antwerpen per spoor te verbinden met het Duitse Ruhrgebied. Twee ingenieurs, Pierre Simons en Gustave De Ridder, werden in 1831 aangesteld om een voorstel uit te werken. In mei 1834 werd de aanleg van een spoorwegnet bevolen. De bouw en de exploitatie kwamen in handen van de staat.

*** Amper een jaar later, op 5 mei 1835, werd de eerste spoorlijn van het Europese vasteland officieel in gebruik genomen. In het Brusselse station Groendreef – nu het Maximiliaanpark – stonden drie treinen vertrekkensklaar.

* 900 genodigden reisden die dag in een konvooi bestaande uit drie treinen, elk gesleept door een prachtige nieuwe stoomlocomotief (La Flèche, Stephenson en L’Eléphant) in 50 minuten van Brussel-Groendreef grosso modo door de Zennevallei en Vilvoorde naar Mechelen.

* Het traject bedroeg 22 kilometer en had onderweg één tussenstop: Vilvoorde. De treinen deden elk respectievelijk 45, 50 en 55 minuten over de rit.

* De reizigers namen plaats in 30 rijtuigen, getooid met de nationale driekleur. Er waren gewone open en overdekte bankwagens. Maar ook enkele diligences en berlines voor de belangrijke gasten.

* Het werd een regelrecht spektakel : toeschouwers kwamen massaal opdraven. Zelfs in bomen en op daken was geen plaatsje meer vrij. Het valt haast niet te beschrijven hoe uitgelaten de menigte was: het leek wel alsof het volk aanvoelde dat een nieuw tijdperk werd ingeluid.

Hun melk werd niet zuur

* Toch verliep de aanleg niet zonder slag of stoot. In het parlement werd heftig gedebatteerd en de studies volgden elkaar in ijltempo op.

* Wie tegen was, beweerde dat er mensen zonder werk zouden komen te vallen, zoals koetsiers en schippers. Het gewone volk was bang dat de ademhaling zou worden afgesneden tijdens de rit.

* De boeren vreesden zelfs dat de eieren als omeletten zouden arriveren en hun koeien in de weiden langs het traject zure melk zouden geven, want zo erg zouden ze schrikken van dat rookspuwende voorbijdenderende gevaarte! Niet van dat alles. Het werd één lang uitgerekt feest op Belgische bodem. Ons land raakte overal bekend in de ‘moderne’ wereld.

* Het spoorwegnet werd later uitgebreid met een noord-zuidas (Antwerpen-Frankrijk) en een west-oostas (Noordzee-Duitsland), met telkens Mechelen als centraal punt.

*** Gelezen bij Wikipedia dat er lang en uitbundig over publiceert. Een aanrader … Meer weten kan ook op: www.trainworld.be/nl

Napoleon Bonaparte

Napoleon Bonaparte mag dan al meer dan 200 jaar dood zijn , maar hij bepaalt nog altijd ons leven. Napoleon Bonaparte werd in 1769 geboren in Ajaccio op het eiland Corsica. Hij klom op tot succesvol en populair legerleider, die in 1799 in Frankrijk aan de macht kwam.

Dat was voor de eerzuchtige Napoleon evenwel niet genoeg. Hij kroonde zichzelf ook nog tot keizer. De paus stond er bij en keek er naar, meer niet.

Met zijn legers veroverde Napoleon grote delen van Europa. Al liep de veldtocht in Rusland in 1814 uit op een grote nederlaag.

Napoleon werd verbannen naar het kleine eiland Elba voor de Italiaanse kust. Maar hij ontsnapte en was binnen 100 dagen weer aan de macht in Frankrijk.

In 1815 werd hij bij Waterloo definitief verslagen. De Engelsen brachten hem naar het afgelegen eilandje Sint Helena in de Atlantische Oceaan, waar hij uiteindelijk in 1821 stierf. Hij werd pas 51 jaar oud.

** Het is vandaag 5 mei 2022 , precies 201 jaar geleden dat Napoleon Bonaparte overleed. Maar wist je dat hij nog steeds van grote invloed is op ons hedendaags leven? We zochten en vonden een aantal dingen die Napoleon bedacht, en waar we nog altijd mee te maken hebben…

* Napoleon voerde de burgerlijke stand in. Geboorten, huwelijken, alles moest vanaf toen worden geregistreerd. Napoleon wilde een goed overzicht, zodat hij … gemakkelijker belastingen kon heffen.

* Vroeger reden ridders te paard links van de weg, zodat ze vlugger met hun rechterhand zwaard of lans konden hanteren. Het gewone volk liep meestal rechts. Maar sinds de Franse Revolutie van 1789 was iedereen officieel gelijk. Daarom bepaalde Napoleon dat rechts de norm werd. Was ook handiger met de koetsen en karren in die tijd. Landen die hij niet veroverde, zoals Groot-Brittannië, bleven links rijden. En doen het nog steeds.

* Dankzij Napoleon hebben we ook straatnamen met even en oneven huisnummers. Dat systeem werd eerst in Parijs gehanteerd, later in alle veroverde gebieden.

* Ook danken we verharde wegen aan Napoleon, die lijnrechte verbindingen wilde tussen steden om zijn troepen snel en accuraat te verplaatsen. In Frankrijk werden die wegen les Routes Nationale.

* Een kilo aardappelen, een liter melk en… een meter bier. Standaardmaten en afmetingen. In Europa werden allerlei maten gebruikt, zoals, duim, el,voet en weet ik veel. Napoleon vond dat onhandig en onoverzichtelijk in zijn keizerrijk. In 1799 voerde hij het metriek stelsel in . 

* De Code Napoleon, of de Code Civil werd het Franse burgerlijk wetboek, waarin de principes ‘vrijheid, gelijkheid en broederschap’ werden vastgelegd. Ook scheiding van kerk en staat diende als inspiratie voor wetboeken van veel landen. Maar gelijke rechten, dat was een ander paar mouwen.

* Abattoir, bureau, portemonnee… allemaal woorden die tijdens de Franse tijd hier in zwang raakten. Leraren werden verplicht klassikaal les te geven. Ouders moesten schoolgeld betalen. En hij voerde het eindexamen in.

** Hoewel het niet zijn uitvinding was, gaf Napoleon wel de aanzet. Hij loofde in het jaar 1800 een geldprijs uit voor wie kon bedenken hoe je voedsel langer goed kon houden. Dat had hij immers nodig voor zijn soldaten tijdens hun veldtochten.

** De Franse kok Nicolas Appert ontdekte het inmaken. Door groenten in afgesloten flessen te koken zodat de bacteriën werden gedood, bleef het voedsel langer goed. Glas was te breekbaar voor soldaten. Een tijdje later werd het conservenblik bedacht.

*** Napoleon vond zijn Waterloo … in het huidige België. In 1815 werd de keizer definitief verslagen. Het is sindsdien een uitdrukking.

* En het is natuurlijk ook de naam van die popklassieker van Abba. De Zweedse popgroep won het Eurovisiesongfestival in 1974 met een lied over een vrouw die zich overgeeft aan de liefde, zoals Napoleon zich in Waterloo overgaf. 

* Napoleon Bonaparte is een van de belangrijkste figuren in de Franse geschiedenis. Maar hij was natuurlijk ook een oorlogszuchtige dictator. En daarom wordt er met gemengde gevoelens naar hem gekeken.

* Op het Élyséepaleis van president Macron is er stevig over gediscussieerd: gaan we de 200ste sterfdatum van Napoleon Bonaparte vieren of herdenken? Het antwoord krijgen we straks wel.

* De heerschappij van Napoleon ging ook gepaard met uitbuiting en plunderingen en in zijn zucht naar macht offerde hij tienduizenden soldatenlevens op. Een aspect van zijn heerschappij dat lang onderbelicht is gebleven, krijgt in Frankrijk nu veel aandacht.

* Wat vooral opzien baart is Napoleons beslissing om de slavernij opnieuw in te voeren in koloniën in de West in 1802. Het was voornamelijk een economische overweging, omdat de handel in koloniale waren flink wat geld opleverde.  Achteraf, tijdens zijn ballingschap op het eiland Sint-Helena, gaf de despoot zelf toe dat het een verkeerd besluit was. Eind goed, al goed?

(mmv Wikipedia/Historiek)

POGROM … vernietiging

POGROM – De betekenis van pogrom, een woord uit het Russisch (погром), is letterlijk ‘relletje’, ‘vernietiging’ of ‘verwoesting’. Een pogrom is geen synoniem van een genocide. Bij een genocide is er sprake van een echte ‘planmatige massamoord ‘ op grote groepen minderheden.

* Pogrom is een breder verschijnsel dan alleen een drijfjacht op de Joden. Maar de Joden zijn als minderheidsgroepering wel het meest bekend als slachtoffer van pogroms. Zeker bij christenen die hen verweten ‘de moordenaars van Jezus’ te zijn.

** De term werd in Rusland voor het eerst gebruikt als benaming voor de vervolgingen door de Russische staat in de Oekraïne, in 1648. 

** In de Middeleeuwen – en zeker gedurende perioden waarin er sprake was van crisis (zoals de Zwarte Dood, midden veertiende eeuw) en tijdens Kruistochten -, in het Russische tsarenrijk en tijdens de Tweede Wereldoorlog waren vooral Joden het slachtoffer van pogroms.

Enkele beruchte pogroms uit de geschiedenis

* Pogroms vonden al plaats tijdens de Oudheid. Een van de oudst bekende pogroms wordt in de Bijbel genoemd, in het boek Ester, toen het volk Israël in Babylonische ballingschap (587-538 voor Chr.) was.

* In de Marokkaanse stad Fez vonden in 1.033 en 1.275 twee grote pogroms plaats tegen Joden. Er vielen duizenden dodelijke slachtoffers.

* Een van de vroegste pogroms in Europa, vermoedelijk de eerste, had plaats in 1.066 in Granada, Andalusië, in het huidige Spanje.

Zeer bekend zijn pogroms die tijdens de Kruistochten, onder meer de Eerste Kruistocht en Derde Kruistocht, plaatsvonden.

* In 1.096 vermoordden de kruisvaarders joodse gemeenschappen in onder meer Mainz en Worms. Tijdens de prelude van de Derde Kruistocht vonden in Engeland massale moordpartijen plaats op Joden.

* Als een van de gruwelijkste pogroms ooit staat de Straatsburgse pogrom van 1.348 bekend, in de tijd dat de Grote Pest door Europa waarde. Na onvrede binnen de gildes van Straatsburg na de verbanning van een gildemeester en een machtsstrijd, brak deze pogrom uit.

* In de huidige Nederlandslimburgse plaats Born vonden in 1.309 circa 110 Joodse vluchtelingen uit Sittard en Susteren op een gruwelijke manier de dood. Terwijl ze een heenkomen zochten in een kasteel werden ze levend verbrand.

* Denk ook aan de negentiende-eeuwse pogroms in Rusland in onder meer de stad Odessa, maar ook aan de Kristallnacht in Duitsland in 1938.

* De laatste geregistreerde pogrom in Europa – tegen groepen Joden althans – was in juli 1946 in Kielce in Polen. Bij deze klopjacht op Joden stierven 41 personen.

* Een massale Turkse aanval op Grieken in Istanbul, in 1955, wordt ook wel aangeduid als een pogrom, evenals de vervolging van Armeniërs in het Ottomaanse Rijk onder sultan Abdulhamit II (1894-1896) of de klopjacht op Chinezen in Indonesië onder Soekarno.

onvrede over vietnamoorlog

Op 4 mei 1970 worden op de campus van de staatsuniversiteit in de Amerikaanse plaats Kent (Ohio) vier studenten doodgeschoten door leden van de Nationale Garde.

* Op de campus wordt al sinds het begin van die maand fel gedemonstreerd tegen de Vietnamoorlog. De onvrede over de oorlog is extra toegenomen door een toespraak waarin de Amerikaanse president Nixon heeft aangegeven ook troepen naar Cambodja te sturen.

* Om de orde op de campus in Ohio te herstellen wordt de Nationale Garde ingezet. Na verschillende confrontaties tussen de studenten en leden van de Nationale Garde lijkt de rust terug te keren.

* Onverwachts echter vuren achtentwintig leden van de Nationale Garde dan op een groep studenten. Daarbij komen vier studenten om het leven: Allison Krause (19), Jeffrey Miller (20), Sandra Scheuer (20) en William Schroeder (19).

**Gelezen in Historiek

Meer Amerikaanse geschiedenis
Overzicht van boeken over de Amerikaanse geschiedenis

Neil Young schreef een beroemd geworden nummer over het drama: Ohio

DANSPLAAG IN … 1518

Choreomanie is een ziekelijk drang om te dansen en wordt in het medisch jargon ook wel aangeduid als Sint-Jansziekte, danszucht of danswoede.

* In deze moderne tijden bestaat die onweerstaanbare drang tot dansen en feesten nog steeds. Denk bv. aan Tomorrowland in Bornem. Dat het voorlopig niet kan voor een grote massa wegens corona zorgt af en toe voor groot ongenoegen onder het vooral jonge publiek dat de lockdowns beu is en zo vlug mogelijk weer wil pret maken als vroeger. La Boum 1 en 2 zijn daar bekende exponenten van.

* Gedurende de Middeleeuwen deed deze (moderne?) ziekte zich meermaals voor. De dansplaag die in 1518 uitbrak in Straatsburg in de Elzas is wellicht de bekendste van allemaal.  ( zegt Enne Knoops in ‘Historiek’)

 

  • Sint-Jansdansers in Molenbeek (Pieter Brueghel de Jonge, 1592): jaarlijkse dansprocessie met epileptici naar de Sint-Jan-de-Doperkerk (Molenbeek). –

* Uitbraken deden zich, aldus de historicus J.F.C. Hecker (1795-1850), al voor sinds 1021. In 1278 (bij de rivier de Maas in Frankrijk), 1237 (bij Erfurt en Arnstadt), in 1374 (in Aken, Utrecht, langs de Rijn en de Moezel).

* In 1463 (in de Eiffel) deden zich weer uitbraken voor van choreomanie. Volgens Hecker trokken dansende groepen hierbij, net als de flagellanten (zelfkasteiders), van plaats naar plaats en vertelden ze dat ze hemelse visioenen zagen.

boven – Tekening van Pieter Breugel de Jonge, 1564 (Albertina, Vienna)

en hiernaast: de jaarlijkse processie van epileptici naar de Sint-Janskerk van Molenbeek

 

De dansplaag van 1518

De dansplaag van 1518 begon halverwege juli in Straatsburg. Een vrouw, bekend als Frau Troffea (of Trauffea) begon op straat te dansen en ging er zo’n vijf dagen lang mee door.

* Na enkele dagen voegden zich tientallen anderen bij haar, die eveneens onbeheersbaar dansten en muziek maakten. Uiteindelijk groeide de dansgroep uit tot ongeveer vierhonderd vrouwen en mannen.

* Er werd zelfs een houten podium voor de dansgroep opgesteld en fluiters en drummers ingeschakeld om hen te begeleiden, omdat (zo stelden medici) het ‘hete bloed’ van de dansers moest afkoelen. Even hun gang laten gaan, dacht men, dan gaat het snel weer over.

* Maar tot schrik van het stadsbestuur hield het gedans niet meer op. In augustus was de dansmanie in Staatsburg nog steeds aan de gang. Sommige dansers kregen hartaanvallen, anderen stortten met een beroerte of van uitputting ineen. Over dodelijke slachtoffers wordt evenwel niets gezegd.

* De stadsraad wist zich geen raad met de dansende bevolking en draaide eind augustus 1518 bij. Dit moest wel een goddelijke straf zijn, oordeelden de vroede vaderen, dus was er boetedoening nodig.

* Uiteindelijk werden de dansers opgepakt en meegenomen naar een heiligdom in de heuvels  van het nabijgelegen stadje Saverne, gewijd aan Sint-Vitus.

* Hun opgezwollen en bebloede voeten werden in schoenen gestopt, waarna de dansers rond een houten relikwie moesten dansen: de St.Vitusdans.

* Na enkele weken hield de dansepidemie vanzelf op. Om weken, maanden, zelfs jaren later elders opnieuw de kop op te steken…

**  De toenmalige artsen Paracelsus (1493/1494-1541) en Thomas Sydenham (alias de ‘Engelse Hippocrates’, 1624-1689) kwamen met allerlei theorieën voor de dag.

* Paracelsus typeerde de ziekte als chorea lasciva en dacht dat de danswoede het gevolg was van vrouwen die in verzet kwamen tegen een kwaadaardige mannelijke hegemonie. Ook onderscheidde hij lichamelijke oorzaken. De Britse arts Sydenham noemde de ziekte de St.Vitus-dans.

**  Hedendaagse medische wetenschappers en historici denken dat de Dansplagen werden veroorzaakt door de zogenoemde kriebelziekte (ergotisme), die veroorzaakt werd door moederkoorn (een graanziekte) waarbij patiënten hallucinaties, spasmes en stuiptrekkingen krijgen.

** John Waller legt een verband met ziekte, honger en bijgeloof. Volgens hem braken de dansmanies uit op plekken waar sprake was van hongersnood en ziekten. Verder schrijft hij over mass psychogenic illness. Hierbij komen mensen die krachtig geloven in het bovennatuurlijke in een dissociatieve geestestoestand terecht. Waar dansen al niet goed voor is.  (gelezen bij Wikipedia)

SLAG op het bevershoutveld

Op 3 mei 1382 vindt de Slag op het Beverhoutsveld  plaats, een belangrijke fase uit de in 1379 begonnen opstand van de stad Gent tegen Lodewijk van Male, graaf van Vlaanderen. Die crisis zou tot 1385 duren.

* De stad is onder meer in opstand gekomen omdat de graaf kleinere steden bevoordeelt waardoor Gent geïsoleerd is komen te liggen ten opzicht van de rest van het graafschap.

* Als zelfs hongersnood dreigt, trekt Filips van Artevelde, nazaat van Jacob v.A. , die eerder tot opperhoofdman van Gent is aangesteld, met een klein leger Gentenaren naar Brugge.

* Op 3 mei 1382 verslaat Filips daar de troepen van Lodewijk van Male en de Brugse milities. Het Bevershoutveld ligt op de grens van Beernem, Oostkamp en Assebroek.

* Met deze overwinning is Filips van Artevelde nog lang niet klaar met de Franssprekende coalitie die zich vormt rond de graaf van Vlaanderen. In november 1382 wordt de Slag bij Roosebeek (Westrozebeke) uitgevochten. Het legertje van Filips haalt het dit keer niet van de coalitie. Filips sneuvelt zelfs op het slagveld. (gelezen bij Wikipedia)

 

° Lees zeker ook …

1945 – In de Lübecker Bocht bombarderen de geallieerden drie schepen met gevangenen uit concentratiekamp Neuengamme. Circa 7 000 gevangenen komen om het leven… (ook gedacht aan Poetin?)

DIT GEBEURDE 2 MEI

Op 2 mei 1914 richten de politici Frans Van Cauwelaert, Alfons Van de Perre en Arnold Hendrix de krant De Standaard en de uitgeverij De Standaard N.V op. Vanwege WO I duurde het even voordat de krant ook echt van de persen rolde.

* In de beginperiode was aan rechts van de kop vaak een soort boodschap voor de lezers te vinden. Daar stond namelijk de tekst: “Vlamingen spreekt uw taal.”

* Met een klein team wist de krant al snel een stevige positie in het perslandschap te veroveren. De oplage steeg begin jaren twintig naar 12.000 exemplaren. Van 1921 tot 1940 werd een Antwerpse editie van De Standaard uitgegeven onder de aparte titel De Morgenpost.

* Toen in 1940 de oorlog uitbrak, staakte de uitgeverij het publiceren van de krant. Er werd vanaf dat moment echter een nieuwe uitgave gemaakt: Het Algemeen Nieuws. Na de oorlog werd de uitgeverij beschuldigd van collaboratie.

* De Standaard kreeg hierdoor een publicatieverbod voor twee jaar. Er werd een nieuwe uitgeverij opgericht (De Gids N.V.) en die gaf vervolgens vanaf november 1944 de krant De Nieuwe Standaard uit. Logo van de huidige … dS

 

Verder op 2 mei:

  • 1945 – Het Duitse garnizoen in Berlijn geeft zich over.
  • 1945 – De Duitse troepen geven zich in Italië over: einde van de Italiaanse Sociale Republiek.
  • 1989 – Hongaarse militairen beginnen met het slopen van het IJzeren Gordijn tussen Hongarije en Oostenrijk. Alle grensblokkades worden afgebroken. Het prettige vervolg van 9 november – val van de Berlijnse Muur – Nog later valt ook de USSR uiteen
  • 2011 – Osama bin Laden, de leider van de wereldterreurorganisatie Al Qaida, wordt in Abbottabad in een villa door het hoofd geschoten door Amerikaanse militairen.
1 … 25 26 27 28 29 … 33