SCHEIDING van NOORD EN ZUID

Onze voorouders konden nog twisten op hoog niveau over hemel en hel. En maakten daar een staatszaak van. Lees maar …

In 1566 , tien jaar na de troonsafstand van Keizer Karel V in 1556, was er ‘de Beeldenstorm’ . In 1585 spijtig gevolgd door ‘de val van Antwerpen’. Wat meteen ook de start werd van de definitieve scheiding tussen Noord (de Republiek) en Zuid (Filips II Spanje) was.

Voor de echt definitieve afscheiding was het nog wachten op 1648 en de ‘Vrede van Munster’.

*   Maar eer het zo ver was, had op 13 november 1618 de synode van Dordrecht plaats. Die duurde liefst tot 29 mei 1619 en moest een einde maken aan het conflict tussen remonstranten en contra-remonstranten.

*   Het woord synode komt van het oude Griekse woord voor samenkomst.

*   In 1618 had de Republiek een wapenstilstand met Spanje gesloten, ‘het 12-jarig Bestand’ zou later blijken. Omdat het even rustig was op de slagvelden, kwamen een aantal tegenstellingen binnen de Republiek bloot te liggen. Een van de grote twistpunten was religieus van aard en ging over de voor-bestemdheid van de mens. Had God al van te voren bepaald wie in de hemel kwam en wie niet?

*   De landelijke kerkvergadering die bekend werd onder de naam synode van Dordrecht begon op 13 november 1618 en duurde tot 29 mei 1619. De Synode van Dordrecht veroordeelde het arminianisme.

°  De arminianisten  deelden de mening van hoogleraar Arminius  die zei dat God ‘niet bij de geboorte’ bepaalde of een schepsel naar de hemel of hel zou gaan.

°  De contra-remonstanten  volgden de andere godgeleerde Gomarus . Die zag geloof als een gevolg van goddelijke genade en niet als een menselijke verdienste.

Uiteindelijk werd het arminianisme veroordeeld.

*  In Dordrecht werd ook besloten om de hele bijbel uit het Hebreeuws en het Grieks (de oorspronkelijke talen van de Bijbel) in het Nederlands te vertalen. De Nederlandse vertaling, die pas in 1637 klaar was, leverde een belangrijke bijdrage aan de eenheid en het karakter van de Nederlandse taal.

*  De Bijbel kreeg de naam Statenvertaling omdat de Staten-Generaal de vertaling bekostigde en autoriseerde. 

En het zuiden ? Dat bleef nog geruime tijd onder de  Spaanse knoet.

Speurder naar oorlogsmisdadigers

Van de eerste – naar de tweede wereldoorlog overstappen is slechts een bruggetje doen van amper 20 jaren. Een oorlog die in het teken stond van de totale uitroeiing van het Joodse ras. Hitler en zijn nazi’s gingen daarin erg ver, maar werden na vijf jaar oorlog helemaal uitgeteld.

Simon Wiesenthal  (1908-2005) wijdde zijn leven aan het opsporen van nazi-misdadigers.

Amper 20 jaar na het einde van W0 I, was het opnieuw prijs op het oude continent. Hitler en Co joegen een Europees -, zelfs wereldrijk na , zonder Joden. Alles was daarvoor geoorloofd.

* De Jood Simon Wiesenthal (l) overleefde liefst twaalf concentratiekampen. Op miraculeuze wijze ontsnapte hij verschillende keren aan de dood. In mei 1945 werd hij bevrijd uit het concentratiekamp Mauthausen.

* Al tijdens zijn gevangenschappen in de concentratiekampen verzamelde Simon Wiesenthal gegevens over de gruweldaden van de kampbewaarders.

* Na zijn bevrijding overhandigde hij de Amerikaanse autoriteiten een lijst met ongeveer honderd namen van oorlogsmisdadigers. Het begin van de verzameling gegevens over oorlogsmisdadigers waarmee hij de rest van zijn leven zou werken.

* Wiesenthal richtte in Wenen een kantoor in dat lange tijd betaald werd door de Mossad, de Israëlische Geheime Dienst.  Bovendien kreeg hij een onkostenvergoeding van ongeveer driehonderd dollar per maand.

* Wiesenthal hielp de Mossad niet alleen bij het opsporen van oorlogsmisdadigers. Hij verschafte ze ook informatie over Duitse raketingenieurs die voor Egypte werkten en hij voorkwam dat de Fransen in 1949 voormalige nazi-officieren naar het pro-Franse Syrië smokkelden.

* Adolf Eichmann, de belangrijkste oorlogsmisdadiger die door de Mossad met hulp van Simon Wiesenthal werd opgespoord, was de organisator van de Holocaust.

* In 1948 zette Wiesenthal de Mossad voor het eerst op het spoor naar Eichmann. Vergeefs. In 1953 ontdekte Wiesenthal Eichmann opnieuw. Pas in 1960 ging de Israëlische geheime dienst tot actie over in Buenos Aires.

* Adolf Eichmann werd in Argentinië gearresteerd en in het geheim overgebracht naar Israël, waar hij tijdens een spectaculair proces tot de doodstraf werd veroordeeld. Na de veroordeling van Adolf Eichmann, kwam Wiesenthal met het boek ‘Ich jagte Eichmann’, waarin hij volgens velen te veel eer naar zich toehaalde.

* Wiesenthal geloofde niet in collectieve schuld. Oorlogsmisdaden werden volgens hem gepleegd door individuen en niet door volkeren. “Eichmann handelde niet uit een blinde gehoorzaamheid. Hij deed wat hij juist achtte te doen.” Daarom bleef Wiesenthal verbeten zoeken naar oorlogsmisdadigers.

* Na een lange zoektocht van Wiesenthal kon in 1963 ook Karl Josef Silbermann opgespoord worden. Silbermann was de politieagent, die de familie van Anne Frank arresteerde.

* In 1970 kon Franz Stangl, de commandant van Treblinka, worden opgepakt. Drie jaar later werd Hermine Braunsteiner, de kindermoordenares van Majdanek, die in New York leefde, aan Duitsland uitgeleverd.

* Simon Wiesenthal was geen systematische onderzoeker. Hij moest het vooral hebben van zijn goede geheugen, toeval en briljante ingevingen. Uiteraard speelde ook volharding een belangrijke rol bij het opsporen van oorlogsmisdadigers.

* Vaak liep een onderzoek op niets uit of duurde het jaren voordat een succes geboekt kon worden. Wiesenthal kreeg weinig hulp. Veel landen, zoals de Verenigde Staten van Amerika en Duitsland waren niet geïnteresseerd in de vervolging van oorlogsmisdadigers. Vaak eindigden rechtszaken in vrijspraak wegens gebrek aan bewijs eindigden.

* In zijn boeken en autobiografieën vertelde Wiesenthal verschillende verhalen over zijn leven en de jacht op oorlogsmisdadigers. Hij werd beschuldigd van bedrog.

* Zo beweerde Wiesenthal in de oorlog ook in Auschwitz te zijn geweest. De waarheid was echter dat hij wel in een trein naar het vernietigingskamp Auschwitz heeft gezeten, maar dat hij daar door een verkeerde koppeling van wagons nooit terecht is gekomen.

* In de jaren zestig groeide Simon Wiesenthal uit tot het morele geweten van hen die de herinnering aan de Holocaust levend hielden. Wiesenthal ontving vele onderscheidingen. Hij overleed op 20 september 2005 op 96-jarige leeftijd in Wenen en werd begraven in Israël.

(Met dank aan Ruud van Capelleveen – AbsoluteFigures.nl)

DEN DIKKE VAN RIKSKE

* Als 6-jarige moest ik , in gezelschap van mijn oudste zus, dit gruwelijk gebeuren van op de keukentafel meemaken. Van verdoofd slachten was nog lang geen sprake. Eerst kreeg het arme beest een paar mokerslagen met een voorhamer op zijn kop. Maar toen den dikke van Rikske , onze huisslachter, zijn mes in het vreselijk jankende varken stak, ging mijn licht uit en seconden later lag ik tussen zetel en tafelpoot helemaal van mijne klot (zoals dat toen heette) op de koude vloer. Vrijwel iedereen kwam me later een beetje uitlachen voor die slapte.

* Later op de dag hing het opengesperde beest op een ladder in de keuken. Uitzweten, werd me verteld. Maar dat zweten begreep ik niet. Telkens ik er voorbij moest, naar de stal toe, bekroop me een soort medelijden met het nu dode varken dat ik haast dagelijks hielp voeren. Zulk einde had ik dat knorbeest niet durven wensen.

* Bij valavond moest ik nog vlug om extra darmen naar het slachthuis bij den Huf. In het café deed ik mijn bestelling terwijl Jef van Trees en zonen een pint dronken na een dag van zware arbeid in het slachthuis. Ik wou me daar verder niets bij voorstellen. Bloed, kak en co waren niet echt mijn ding.

* Thuis stond alles klaar om een berg pensen te maken. Af en toe was het mijn beurt om de pensenmolen te bedienen. Van dan af kon ik de vreselijkste toestanden van vanmorgen al een beetje van me afzetten. Een winter lang aten we dagelijks een stuk van ons varken. Ik trachtte me wijs te maken dat hij zodoende nog een stuk van de familie bleef. Vervlogen tijden.

10 november …

* In de nacht van 9 op 10 november 1938 kwam het tot een ongekende geweldsuitbarsting tegen de Joden in Duitsland. Deze bloedige nacht wordt de Kristallnacht genoemd. In Berlijn herinnert het Holocaust Gedenkteken aan de verschrikkingen die volgden.

* De Brandenburger Tor stond in Oost-Berlijn. Het Rijksdaggebouw stond in West-Berlijn. De Berlijnse Muur stond daar tussen.

* Na de hereniging van Duitsland werd de muur op de meeste plaatsen afgebroken. Op sommige plekken is de plaats van de voormalige muur in het wegdek weergegeven.

* Op 10 november 1989, een dag na de val van de Berlijnse Muur, werd de Glienicker Brücke in Potsdam weer geopend.

Kristallnacht

De Kristallnacht (ook wel Nacht van het gebroken glas) was een door de nazi’s georganiseerde actie (pogrom) gericht tegen het Joodse deel van de Duitse bevolking.
.
De Kristallnacht vond plaats in de nacht van 9 op 10 november 1938.
.
 In heel Duitsland werden Joden en hun bezittingen aangevallen. Er werden 1400 synagogen in brand gestoken en gesloopt.  7500 winkels en bedrijven van Joden werden vernield. Ook Joodse huizen, scholen, begraafplaatsen en ziekenhuizen moesten het ontgelden.
.
 Het werd de brandweer verboden om de branden te blussen. Volgens eerste verslagen werden tijdens de Kristallnacht 96 Joden op straat vermoord. Ook in Oostenrijk en Sudetenland werden Joden aangevallen en hun bezittingen vernield.
.
 Meer recente onderzoeken stellen het aantal echter op meer dan 400 Joden die tussen 7 en 13 november vermoord of tot zelfmoord gedreven werden.
.
 Voegt men hierbij het aantal doden in de concentratiekampen waar direct na 10 november ongeveer 30.000 joodse jongere en gezonde mannen werden opgesloten, dan komt men bij een getal van meer dan 1400. Nazipropagandaminister Joseph Goebbels wordt gezien als het brein achter de Kristallnacht.
.
Kop in De Banier van 11 november 1938 (Delpher)
    Kop in De Banier van 11 november 1938 (Delpher)
.

* De naam Kristallnacht verwijst naar het vele glaswerk dat tijdens deze aanvallen werd vernield. Van joodse zijde werd later bezwaar gemaakt tegen deze eufemistische benaming, gegeven de ernst van de gebeurtenissen. (uit Wikipedia)

WAPENSTILSTAND 11.11.11

11 november 1918 kwam officieel een einde aan WO I. In een bos bij het Franse stadje Compiègne, ongeveer tachtig kilometer ten noorden van Parijs, werd de wapenstilstand gesloten.

  • Vanaf 11uur die ochtend werd er niet meer gevochten. Het echte einde van de Eerste Wereldoorlog kwam er evenwel pas in … 1919 met de ondertekening van de Vrede van Versailles. 

* Voor de onderhandelingen had de Duitse legerleiding de politicus Matthias Erzberger afgevaardigd. Van onderhandelen was echter geen sprake.

* Volgens de overlevering zou maarschalk Foch het volgende tegen Erzberger hebben gezegd toen die informeerde naar voorstellen voor een wapenstilstand: ‘Voorstellen? Ik heb geen enkel voorstel.’

* Matthias Erzberger kreeg simpelweg een dictaat voor de neus geschoven met het verzoek om dat te tekenen. Wat hij ook deed.

* De originele wagon werd in de zomer van 1940 op bevel van Hitler naar Berlijn overgebracht. Enkele dagen voor het einde van WO II werd hij door SS’ers in brand gestoken. In Compiègne staat nog steeds een replica.

11.11.11 – VIERING

Omwille van corona vond de traditionele plechtigheid in een van de deelgemeenten van Laakdal vorig jaar niet plaats. Gemeentearbeiders legden bij de monumenten  bloemen en kransen neer. Zie hoger meer daarover.

*** In volgende bijlage zie je foto’s (lv) van vroegere vieringen. Herken een vijftal personen die intussen wijlen zijn.

 

9 november 1989… de Muur valt

De Berlijnse Muur, het belangrijkste symbool van de Koude Oorlog, werd in augustus 1961 gebouwd om te beletten dat Oost-Duitsers uit de toenmalige communistische DDR zouden vluchten naar het kapitalistische Westen.

* Tientallen mensen kwamen in de volgende jaren om bij pogingen om de zwaarbewaakte grens over te steken.

*  ‘De val van de Muur’ in de avond van 9 november 1989 was ‘een gevolg’ van de hervormingspolitiek die de toenmalige Sovjetleider Michail Gorbatsjov voerde. De communistische landen in het oosten van Europa, toen nog binnen de invloedssfeer van Moskou, kregen van hervormer Gorbie de mogelijkheid om hun eigen weg te gaan. Polen en Hongarije speelden daar meteen op in.

*  Hongarije bleef begin september 1989 al blind voor een gat dat in de grens met Oostenrijk werd geslagen. De eerste grote opening in het IJzeren Gordijn was een feit.

*  In Oost-Duitsland stond de DDR (Duitse Demokratische Republiek) ook al enige tijd op zeebenen door het maandenlange protest van tienduizenden Oost-Duitsers tegen het regime. De beslissing om partijleider Erich Honecker te vervangen door Egon Krenz bleek een flop: de protesten bleven aanhouden. Bovendien weken toen al tienduizenden DDR-burgers via Hongarije naar het westen uit, waardoor ‘de Muur’ al deels zijn functie van grens en grensovergang verloor.

***   Toch kwam de definitieve val nog sneller dan verwacht. Per vergissing zelfs. Om tegemoet te komen aan de heviger wordende protesten besliste de DDR een toegeving te doen en de visaregels te versoepelen: de uitreizen op korte termijn zouden voortaan niet meer aan voorwaarden gebonden zijn.

***  Tijdens de daaropvolgende persconferentie werd partijwoordvoerder Günter Schabowski gevraagd wanneer precies die veranderingen er zouden komen. Schabowski zocht in zijn papieren, vond niet wat hij zocht en antwoordde dan maar “voor zover ik weet onmiddellijk”. 

* Het hek was meteen van de dam. Duizenden Oost-Berlijners kwamen in de volgende uren in dichte drommen naar de Muur. De grensposten werden spoedig onder druk van de massa opengezet.

* De eerste DDR-burgers maakten rond 23 uur de oversteek naar het westen. De Muur was gevallen. Voor de meeste Oost-Berlijners een eerste bezoek aan familie en vrienden in West-Berlijn sinds lang, veel te lang. Het begin ook van een erg lange feestnacht.

***   En wat ook mooi was… Mijn vrouw Treske werd uitgerekend die dag 44. Vandaag is ze opnieuw jarig, een beetje ouder ook. Straks wat flesjes kraken met de familie…

Russische Revolutie

In maart 1917 brak de Russische Revolutie uit in Petrograd, het huidige Sint-Petersburg. Overal in Rusland werden revolutionaire raden ingesteld van arbeiders, soldaten en boeren.

*  Tsaar Nicolaas II werd tot aftreden gedwongen en later samen met zijn gezin vermoord. Aleksandr Kerenski (1881-1970) werd de eerste minister-president van Rusland, maar in Sint-Petersburg waren de bolsjewieken, aangevuurd door Vladimir Lenin de baas.

* Op 6 november 1917 werd Kerenski door Lenin afgezet na een geleide coup.

*  Vladimir Iljitsj Lenin (1870-1924) baseerde zijn wereldbeeld en zijn strijd tegen de heersende klasse op de denkbeelden van Karl Marx (1818-1883).

Karl Marx was aanvankelijk vrijwel onbekend. Hij leefde op de kap van zijn vrienden en vulde zijn dagen met lezen en schrijven. Zeventig jaar na zijn dood leefde zowat een derde van de mensheid met  ‘marxistische’ regeringen.

*  Voor Karl Marx was geschiedenis een geschiedenis van de klassenstrijd. Lenin was de invloedrijkste uitvoerder van zijn ideeën.

*  In de tsarentijd moest Lenin twee keer in ballingschap. Die tijd verbleef hij in Engeland, Zwitserland en Frankrijk. In West-Europa kwam hij tot het inzicht dat het Russische volk geen democratische traditie kende. Eerder een elitekader van intellectuelen en politiek bewuste ideologen had het nodig om hen (het proletariaat) te leiden naar een betere toekomst.

*  Lenin wist dat de arbeiders er op eigen kracht niet zouden in slagen om de revolutie tot stand te brengen en hulp van buitenaf welkom was.

*  Daarom richtte Lenin de bolsjewistische partij op en manoeuvreerde hij zich handig in het gewoel van ‘de Russische Oktoberrevolutie’.

*  Kerenski werd afgezet en Lenin werd de nieuwe leider van de Russische arbeiders. Tot na een beroerte in 1922 leidde hij  de Sovjetregering.

*  Bij de eerste beroerte raakte de rechterkant van zijn lichaam bijna geheel verlamd. Na een tweede werd zijn spraakvermogen erg aangetast. Lenin overleed op 21 januari 1924 in Gorki (hé, waar hebben we dat nog gehoord?), tien kilometer ten zuiden van Moskou.

*  Zijn lichaam werd geprepareerd en tentoongesteld in een mausoleum op het Rode Plein in Moskou. Lenin werd een tentoonstellingsobject. Nog steeds moet zijn gebalsemde lichaam om de twee weken een speciale behandeling ondergaan. Vladimir Lenin werd als partijleider opgevolgd door Jozef Stalin.

de SPAANSE FURIE

De Spaanse Furie, ook bekend als de ‘plundering van Antwerpen’ vond plaats van 4 tot 7 november 1576. Aanleiding was de woede van de circa 5 000 Spaanse beroepssoldaten die meer dan twee jaar lang geen soldij kregen uitbetaald.

* Na de dood van Requesens, de opvolger van Alva, in maart 1576, hadden de Spaanse soldaten het recht in eigen handen genomen. De muitende soldaten, in feite gedrilde roversbenden, besloten steden te overvallen en de buit als soldij te beschouwen.

* Achtereenvolgend werd Mechelen aangevallen, Brussel bedreigd, Aalst geplunderd om ten slotte in Antwerpen, een zeer welvarende stad, hun furie bot te vieren. Zelfs hun officieren sloten zich bij de muiters aan.

Op 4 november, omstreeks half één in de middag, drongen Spaanse soldaten woningen binnen. Ze doodden talrijke inwoners, verkrachtten vrouwen op grote schaal en stalen het geld en de sieraden die ze op hun pad tegenkwamen.

* Volgens ooggetuigen riepen de Spaanse soldaten … “Santiago! España! A sangre, a carne, a fuego, a sacco!” (Sint-Jakob! Spanje! Moord, verkracht, brand, plunder!”)

* Drie dagen lang werd Antwerpen geplunderd, waarbij niemand gespaard werd. Het stadsbestuur coördineerde een tegenaanval. Vanuit het stadhuis en omliggende woningen schoten de Antwerpenaren met scherp op de Spaanse soldaten.

* De Spanjaarden wisten dat de vernietiging van het stadhuis de enige manier was om het verzet te breken en staken het stadhuis met stro in brand. De burgers die het stadhuis ontvluchtten, werden doodgeslagen of doodgeschoten. Branden sloegen over op de huizen in het centrum van de stad. Enkele honderden huizen brandden af..

* Van het stadhuis bleef niks over dan alleen de buitenmuren. Enkele inwoners wisten nog een aanzienlijk deel van het stadsarchief te redden.

** Afgaande op de verslagen van Antwerpse burgers leert dat vermoedelijk honderden slachtoffers zijn gevallen en geen duizenden. Overdrijvingen van calvinistische chroniqueurs wellicht.

* Na de Spaanse Furie werden de troepen Antwerpen uitgejaagd en kwam een calvinistisch bewind aan de macht in de stad.

* In juni 1579 sloot Antwerpen zich aan bij de Unie van Utrecht die de Spanjaarden bestreed. In 1581 was de wederopbouw van het jonge, totaal vernielde stadhuis van Antwerpen een feit.

FURIE WAS GEEN VAL

* Enkele jaren later, in 1584 en 1585, vond het Beleg van Antwerpen plaats. Dat liep uit op de Val van Antwerpen in augustus 1585.

* Pogingen om Antwerpen en andere Vlaamse steden aan te sluiten bij de Nederlandse stadstaten die later Nederland zou worden , werd vooral door Marnix van St Aldegonde amateuristisch verkwanseld. Maar later meer daarover .

* Na de Val van Antwerpen vluchtten veel protestantse (en andere) inwoners van Antwerpen naar de Republiek der Nederlanden, waar een deel van hen aan de basis stond van wat bekend werd als de ‘Gouden Eeuw van de Noordelijke Nederlanden.’

Howard Carter vindt Toetanchamon

De Britse egyptoloog en archeoloog Howard Carter (1873-1939) deed 4 november 1922 , vandaag 100 jaar geleden, dé ontdekking van zijn leven. En niet van het zijne alleen…

* Carter – financieel gesteund door Lord Carnarvon (1866-1939) – ontdekte na tien jaar zoeken in het Dal der Koningen het graf van de jonge farao Toetanchamon. Meteen een van de grootste culturele ontdekkingen ooit.

* Op 4 november 1922 vond Carter de eerste sporen van het graf, uitgerekend onder het puin van het graf van Ramses VI. Hij stuitte op een muur en zag het teken van Toetanchamon. Drie dagen later vond de egyptoloog ook de toegang tot het graf.

* Als het graf geopend wordt, blijkt het nog niet bezocht te zijn door grafschenners, in tegenstelling tot andere graven in de vallei.

* In de vier kamers worden maar liefst vijfduizend voorwerpen gevonden, vele bestreken met een goudlaag. De talloze cultusvoorwerpen, juwelen, muziekinstrumenten, meubilair en machtssymbolen waren voorwerpen die de overleden farao moesten vergezellen op zijn tocht naar het dodenrijk.

* Het beroemdste object is zonder meer het ‘dodenmasker’ van Toetanchamon , die amper 20 werd.

* De archeoloog stuurde meteen volgend telegram naar zijn sponsor Lord Carnarvon: “…eindelijk in de Vallei een schitterende en intacte tombe gevonden die ik veilig heb gesteld voor uw komst, gefeliciteerd.”

* Howard Carter deed er ongeveer tien jaar over om de graftombe leeg te halen. Ieder voorwerp moest immers geïnventariseerd en gefotografeerd worden. Pas op 16 februari 1923 opende de Britse egyptoloog de sarcofaag van Toetanchamon.

** “Toetanchamon werd niet vermoord, zoals veel mensen dachten. Hij kreeg een ongeval terwijl hij op jacht was in de woestijn. Hij viel van een kar en brak zijn linkerbeen, dat is volgens mij hoe hij echt om het leven kwam”, aldus Zahi Hawass, algemeen secretaris van de Egyptische Hoge Raad voor de Oudheid

** Toetanchamon was als farao weinig belangrijk. Maar bij het grote publiek werd ‘Toet’ overbekend vanwege zijn ongeschonden graf vol waardevolle voorwerpen. Een nooit eindigende belangstelling voor de Egyptische cultuur en – schatten kwam eraan.

 ** Na de inventarisatie van alle vondsten trok Carter zich terug uit de archeologie en werd hij verzamelaar.

** Carter stierf in 1939 op 64-jarige leeftijd. De relatief hoge leeftijd van Carter ziet men als bewijs dat Carter niet getroffen werd door de vermeende vloek van de farao, die andere leden van de opgravingsploeg zou hebben getroffen. Te beginnen met Lord Carnarvon, de financier van de onderneming (vrije foto’s – info bij Wikipedia en andere media)

Meer weten? Rood klikken. Beslist doen!

1 7 8 9 10 11 33