Categorie: KLIMAAT

Frank Deboosere …

We vroegen het aan Frank Deboosere …

* De astronomische herfst begon vannacht 23 september 2022 om 03.04 uur. Dag en nacht duren vandaag even lang.

* De astronomische seizoenen beginnen dus niet altijd mooi op een 21-ste. Meer zelfs, de astronomische herfst is in onze tijdrekening nog nooit begonnen op 21 september!

* Voor weerkundigen is het moeilijk om te werken met seizoenen die niet beginnen op vaste dagen van het jaar. En dus hebben we het ons gemakkelijk gemaakt…

* De weerkundige seizoenen daarentegen beginnen altijd op de 1-ste van de maand: 1 maart, 1 juni, 1 september en 1 december. Makkelijk om te rekenen. Meer informatie over de weerkundige seizoenen vind je hier.

***  Septemberregen, nooit komt hij ongelegen… ***

Ötzi de ijsmummie

Op 19 september 1991 (vandaag al exact 31 jaar geleden) ontdekte het Duitse echtpaar Simon, twee fervente wandelaars, in de Ötztaler Alpen het buitengewoon goed bewaarde gemummificeerde lichaam van een man die omstreeks 3.300 voor Christus leefde. Op basis van de vindplaats werd de mummie Ötzi genoemd.

* De mummie lag op de Hauslabjoch in een rotskommetje aan de rand van de Niederjochferner gletsjer aan het einde van Ötztal. De vindplaats ligt op de grens van Oostenrijk en Italië op een hoogte van 3.210 meter.

* Ötzi is vermoedelijk gestorven door een jachtongeval of in een gewapend conflict. In zijn borstkas bij de linkerschouder zat een vuurstenen pijlpunt. Die ontdekte men pas een jaar na de vondst van de mummie. De schacht van de pijl was verwijderd maar de pijlpunt was blijven steken.

* Het schot van de pijl was waarschijnlijk niet meteen dodelijk, maar heeft vermoedelijk wel enkele uren of dagen in combinatie met uitputting tot zijn dood geleid.

* Otzi zou ongeveer 45 jaar geweest zijn, vrij oud voor die tijd. Hij had een tenger postuur en woog zo’n vijftig kilo.

Weetjes en feiten

  • Ötzi leefde omstreeks 3.300 voor Christus en strijdt nu met de Egyptische mummie Ginger om de titel ‘oudste menselijke mummie’.
  • In het darmstelsel van Ötzi bevonden zich de resten van twee soorten voedsel die hij kort voor zijn dood heeft gegeten: een stuk edelhertenvlees en een tarwesoort.
  • Ze zeggen dat er een vloek ligt op Ötzi!.. Een aantal mensen die direct of indirect bij het onderzoek en de vondst betrokken waren, zijn een tijdje  later overleden…
  • Meneer Simon, met zijn vrouw vinder van de ijsmummie, is in een ravijn gevallen en dagen later pas gevonden. De leider van het forensisch onderzoek is kort na dit onderzoek omgekomen door een auto ongeval.
  • Een bergbeklimmer die rondleidingen gaf op de vindplek van Ötzi kwam om door een lawine. En zo zijn er  nog verhalen van overledenen die te maken hadden met de vondst of het onderzoek. Waar of niet waar, wie zal het zeggen…
  • Het echtpaar Simon moest zelfs een gerechtelijke procedure beginnen om erkend te worden als de legitieme vinders. Helmut Simon overleed in 2004 op 67-jarige leeftijd na een val in een ravijn. Hij werd acht dagen later pas gevonden.
  • In 2008 kende de rechtbank aan mevrouw Simon 150.000 euro vergoeding toe.  Na een nieuw proces werd dit  bedrag in 2010 verhoogd naar 175.000 euro.
  • Acteur Brad Pitt heeft een tatouage van de contouren van de ijsmummie op zijn onderarm.
  • Een Oostenrijkse popartiest vernoemde zich naar Ötzi: DJ Ötzi, deze scoorde met ‘Anton aus Tirol’ een carnavalshit in de jaren ’90.

Ötzi museum

** De mummie werd eerst naar Innsbruck (Oostenrijk) gebracht. Toch is hij nu te bekijken in het Zuid-Tiroler archeologiemuseum in Bolzano (Italië). Gewoon omdat de vindplek een aantal meter over de grens van Italië bleek te liggen.

* Voor meer informatie in het archeologiemuseum in Bolzano … druk even op www.iceman.it

Zout hield ‘Dode Zeerollen’ intact

In elf grotten vlakbij de Dode Zee werden tussen 1947 en 1956 in totaal meer dan 900 documenten gevonden. Ze bevatten voornamelijk Hebreeuwse teksten uit de ontstaansperiode van het Jodendom en zijn de oudste Bijbelse teksten die ooit gevonden zijn.

* De Dode Zee-rollen omvatten een collectie van meer dan 900 documenten, inclusief ruim 200 geschriften over de Tenach (het Oude Testament). De rollen moeten niet gezien worden als bron van het Christendom. Hoewel de teksten gaan over het leven ten tijde van Jezus, wordt de zoon van God, of zijn volgelingen nergens bij naam genoemd.

390px-1QIsa_b 390px-Qumran

* Boeken die voor de eeuwigheid zijn geschreven, gaan best ook eeuwen mee. Een analyse van tweeduizend jaar oud perkament leert dat we nog heel wat kunnen leren van ambachtslieden en ingenieurs uit de oudheid.

* Hoe maak je dat handgeschreven documenten zo lang mogelijk de tand des tijds kunnen doorstaan?… Je stopt ze in potten die je vervolgens verstopt in grotten.

* Dat is althans waarvoor de joden kozen die omstreeks het begin van de jaartelling in Qumran woonden (foto R – een dorpje vlak bij de Dode Zee, nu een ruïne). Met succes, want zo bleven hun heilige geschriften uit de handen van de Romeinen – en van iedereen daarna.

*** Tot … herders in 1947 alsnog op de historische en religieuze schat stuitten, sindsdien beroemd als de Dode Zee-rollen.

* Maar de rollen (liefst negenhonderd) kregen ook een speciale behandeling om het perkament zo goed mogelijk te bewaren.

* Een van de bekendste en best geconserveerde rollen is de Tempelrol, waarvan het schrijfoppervlak nog helderder is dan bij de andere. Wetenschappers weten nu dankzij een reeks microscopische analyses hoe dat komt.

* Het perkament werd voor gebruik ingewreven met droge zouten afkomstig van gesteenten – droog gepekeld , eigenlijk. Opvallend: het conserveringsmiddel blijkt niet afkomstig uit de Dode Zee, waar zouten door indamping kunnen ontstaan. Vanwaar dan wel, is nog … onbekend.

WIJNBOUWERS EN KLIMAAT

Onder wijnbouwers vind je geen klimaatontkenners. De gemiddelde wijnliefhebber zou kunnen denken: hoe warmer het klimaat, hoe beter voor de wijn. Maar dat is niet zo.

Knipsel001* Een van de befaamdste wijnbouwers van Bourgogne, Jaques-Frédéric Mugnier, zegt:

‘Gemiddeld oogsten we drie weken vroeger dan dertig jaar geleden. Als dat zo verdergaat, oogsten we binnenkort rond half augustus.’

* Dat betekent dat de rijpingscyclus van onze druiven korter wordt. Die verkorting is een groot probleem. Want als druiven te snel suikers opbouwen, hebben de aroma’s en tannines (bitterstoffen in schil en pitten) van de druif niet de nodige tijd om ook tot volle rijpheid te komen.

** De wijnbouwer staat dan voor een dilemma. Ofwel oogst hij meteen, maar riskeert hij een monotone wijn met bittere afdronk. Ofwel wacht hij nog op de rijpheid van aroma’s en tannines, maar dan krijgt hij te veel suiker in verhouding tot de zuren, met een overrijpe, zoete, alcoholische wijn als gevolg.

* Alleen in een evenwichtig klimaat kunnen druiven evenwichtig rijpen, en kunnen wijnen harmonieus en evenwichtig zijn. Het huidige klimaat in België leent zich daartoe. Onlangs nog werd een Belgische wijn gekroond als de beste (méthode) Champagne.

* Overal in Europa kijken gevestigde wijndomeinen daarom nu al uit naar koelere plekken om nieuwe wijnstokken aan te planten: hoger gelegen, dichter bij de zee, of op noordelijke hellingen. Ze houden er rekening mee dat ze hun huidige wijngaard vroeg of laat zullen moeten opgeven.

* Teveel zon en warmte kunnen een nog groter probleem veroorzaken dan onevenwichtige wijnen: ze kunnen de rijping van de druiven volledig blokkeren. Extreme weersomstandigheden, zoals hagel en storm kunnen wijngaarden geheel of gedeeltelijk vernietigen. Nee, onder wijnbouwers zul je geen klimaatontkenners vinden…

REDDEN WAT NOG TE REDDEN VALT

Drukte alom op de maïsakkers …Door de aanhoudende droogte is de normale rijping van de maïsstengels niet meer mogelijk. Oogsten en fijnhakken is de enige mogelijkheid om te redden wat er nog te redden valt. Vooral op de hoogst gelegen percelen dreigt een ramp. De landbouwmachines weten niet waar eerst te beginnen. Drie foto’s proberen te toestand te vertellen.   (eigen foto’s)

 

dode zee verzandt

De Dode Zee wordt in de Bijbel ook wel Zoutzee genoemd. De diepst gelegen zee op Aarde. De zee speelt een belangrijke rol in de (Bijbelse) geschiedenis.

* Op de berg Massada had koning Herodes een paleis. Op dezelfde berg Massada sloegen de Joden de hand aan zichzelf om te voorkomen dat zij in de handen van de Romeinen vielen.

* Aan de oostzijde, in Jordanië, ligt de berg Nebo, waar Mozes begraven werd. In Qoemran werden de beroemde zogeheten “Dode Zeerollen”gevonden (zie bij Qoemran). Even ten noorden van de Dode Zee ligt Qasr el-Yahud, een plek  aan de Jordaan  waar christenen zich , in navolging van Jezus, door de eeuwen heen lieten dopen.

* In de Dode Zee zelf is echter geen enkele vorm van leven mogelijk. Water stroomt alleen maar de Dode Zee in, maar stroomt er niet meer uit.

* Rondom de zee wemelde het van leven. Het gebied ligt op de route van trekvogels uit Europa die in Afrika overwinteren. Honderden soorten vogels worden hier geteld. Er kwamen ook vele unieke plantensoorten voor.

* In onze huidige tijd droogt de Dode Zee snel en zeker op. Het waterpeil zakt elk jaar een meter. Hoe dat komt ? Omdat Israël, Jordanië en Syrië het Jordaanwater grotendeels aftappen voor de landbouw… Syrië en Jordanië  bouwden immers een dam in de Yarmoek, de belangrijkste toevoerrivier van de Jordaan.

* Daardoor ontving de  Dode Zee 15 jaar geleden nog maar 5 % van het water dat ze nog kreeg in de jaren vijftig.

*  Bovendien is het nu al zo vervuild door rioolwater en afvalwater van de industrieën, dat het ongeschikt is om er in gedoopt te worden. Vroeger lieten jaarlijks ongeveer 100.000 mensen zich in de Jordaan dopen.

**  Toen ook Jezus werd gedoopt in de Jordaan door Johannes de Doper was het water nog heel schoon en fris. Een schril contrast met wat er nu gebeurt … Kijk maar.      (dank zij het speurwerk van Boni Peeters)

De Hondsdagen

De periode tussen 20 juli en 20 augustus noemen we de ‘hondsdagen’. Deze vier weken staan vanouds bekend als de warmste periode van het jaar. En dat hebben we dit jaar weer overduidelijk geweten. Maar waar komt de benaming ‘hondsdagen’ vandaan?

* Met hondenweer heeft het in elk geval niks te maken. Meer nog… ‘hondenweer’ heeft zelfs niets met honden te maken, maar is een verbastering van het oud-Nederlandse woord ‘ondeweer’ : ‘zeer slecht weer’.

* Voor de oorsprong van de hondsdagen moeten we helemaal terug naar het oude Egypte. In Egypte keken de boeren in juli en augustus immers erg zenuwachtig uit naar het moment dat de Nijl de landbouwgronden zou overstromen om een vruchtbaar laagje slib achter te laten. Dan pas kon het landbouwseizoen beginnen.

* Ongeveer 14-15 dagen voor die overstromingen was vroeg in de ochtend ook de ster Sirius te zien. Sirius was de hoofdster van het sterrenbeeld Canis Major, wat Grote Hond betekent.

* Sirius was de hond van de jager Orion uit Thebe. Toen Orion overleed ging hij samen met zijn hond naar de hemel en kreeg daar een plek aan het firmament.

*** De hondsdagen begonnen op het moment dat de heldere ster Sirius tegelijk met de zon opkwam en daardoor niet te zien was…

* Net als de kat aanbaden de Egyptenaren de hond als een heilig en goddelijk dier. Daarom hadden de Egyptenaren het op hun hiërogliefen  over de hondsdagen.

* Omdat de Nijl een erg lage waterstand had door het hete weer, ontstonden er insectenplagen.

* Ook waren de Egyptische boeren bang dat Sirius – die zij Sothis noemden – niet meer zou terugkeren om de start van de Nijlvloed in te luiden.

* Als de ster Sirius dan toch aan het firmament verscheen, brak er grote vreugde uit langs de Nijl en vierde men het Sothisfeest. 

** In de weerspreuken (aanklikken voor meer info) zijn de hondsdagen belangrijk.
Komen de hondsdagen met veel regen, dan gaan we slechte tijden tegen.
Komen de hondsdagen helder en klaar, verwacht dan maar een gunstig jaar.

(met dank aan weerman Frank Deboosere)

** tussendoortje …        

De langste rivier op aarde  is de Nijl. De rivier is mega-belangrijk in het kurkdroge Afrika! Zonder de Nijl zouden er waarschijnlijk ook geen farao’s en piramides geweest zijn…

ATALANTA … TREKVLINDER

* De atalanta is een trekvlinder. Dat wil zeggen, dat hij niet overwintert in ons land, maar elk jaar uit zuidelijke streken binnentrekt. Alleen in zachte winters overleven de atalanta’s het soms, wie weet ook steeds vaker door de klimaatverandering.

Eenmaal in ons land gaan ze op zoek naar brandnetels, de lievelingsplant voor de atalanta’s. Net als die van veel andere fraaie vlindersoorten trouwens  (dagpauwoog, distelvlinder, kleine vos en gehakkelde aurelia). Toch maar zuinig zijn met deze weinig populaire planten.

* De atalanta brengt vaak meerdere generaties groot in ons land. In de loop van de zomer zie je er steeds meer en zoeken de vlinders ook graag tuinen op. Populaire planten zijn distels, koninginnenkruid en vlinderstruik. Ook houden atalanta’s erg van suikerrijk sap , bijvoorbeeld rottend fruit of bloedende bomen.

(eigen foto)

1 2