Het laatste Laakdals nieuws, heet van de naald….
Tussen 1820 en 1924 streken bijna 36 miljoen mensen neer in de VS. De overgrote meerderheid kwam uit Europa.
* Het gebruik van grote stoomschepen (versie Titanic), met een derde klasse-afdeling voor minder gegoede passagiers, heeft de uittocht van de landverhuizers ongetwijfeld versneld en vergemakkelijkt.
* De overtocht verliep evenwel vaker met ongeschikte, slechte schepen, de zogenoemde coffin ships, en was niet zonder risico. Zo’n 10 tot 20% van de emigranten overleefde de reis niet, bij gebrek aan … eten.
* Die massa landverhuizers koos uiteraard niet zomaar voor Amerika omdat de overtocht makkelijker en goedkoper werd. Ze hadden doorgaans betere redenen om huis en haard de rug toe te keren.
* In het 19e-eeuwse Europa ging het immers heel vaak om gebrek aan landbouwgrond (ingepalmd door vooral protestantse rijkelui) en de daarmee gepaard gaande plattelandsarmoede. Dat was de drijvende factor achter het vertrek van miljoenen Duitsers, Denen, Zweden, Ieren, Schotten en Italianen.
* Voor anderen speelden politieke, sociale of religieuze spanningen een rol. Miljoenen joodse onderdanen van het Russische tsarenrijk bv. gingen op de loop voor de toenemende vervolging en de regelrechte pogroms waarvan ze het slachtoffer werden. Honderdduizenden joden scheepten in op de Red Star Line-schepen in Antwerpen.
* De katholieke Ieren werden niet enkel door de noodlottige aardappelrot (tussen 1845 en 1855) van hun groene eiland verjaagd, maar ook door het strakke feodale systeem waarin de Britse landadel de vruchtbare grond monopoliseerde.
* Voor Nederlandssprekende emigranten uit de 19e eeuw waren religieuze conflicten en afscheuringen zowat de hoofdreden om hun vaderland te verlaten. Soms deden ze dat in omvangrijke groepen, o.l.v. manhaftige en autoritaire dominees, en stichtten dorpen met benamingen uit het thuisland. Andere migranten kozen voor bestemmingen in Brazilië of Argentinië.
* De keuze voor de Verenigde Staten werd bepaald door de kansen en voordelen die de VS aantrekkelijk maakten. In de eerste plaats de beschikbaarheid van land, want de trek naar het Westen was nog in volle gang.
* Voor religieus geïnspireerde groepen was het vooral de ongewone godsdienstvrijheid. In de VS werd er niet gekeken op een kerkgemeenschap meer of minder. Amerika was een bruisend religieus laboratorium waar nieuwe liturgische en theologische variaties vrijuit mochten worden bedacht en beoefend.
* Bij immigranten in het 19e eeuwse Amerika wordt vooral aan Ieren of Italianen gedacht. De eerste groep omvatte zo’n 5 miljoen migranten, de tweede groep telde 4 miljoen mensen – telkens enkel in de eerste generatie! Enorme mensenzeeën…
* Toch waren de Duitse landverhuizers nog talrijker, en ook in de Scandinavische landen kwam een gigantische uitstroom op gang. Die noorderlingen kwamen vooral in de noordelijke staten terecht.
* De Ieren, in hongernood gedreven door 5 opeenvolgende jaren van mislukte aardappeloogsten, bouwden in het nieuwe land een nieuw leven op. De gevolgen van de Ierse migratie waren in Ierland desastreus.
* De achterblijvers bleven een poosje gelaten bij de pakken zitten maar zouden zich nog geen eeuw later toch onafhankelijk van Groot-Brittannië laten verklaren. Een ander verhaal. (met dank aan Historiek)
De Stomme van Portici (La Muette de Portici) is een opera in vijf bedrijven die voor het eerst in 1828 werd opgevoerd in de Opéra van Parijs. Hij vertelt een geromantiseerd, patriottisch verhaal dat zich lang geleden afspeelde tijdens een Napolitaanse opstand tegen de toenmalige Spaanse overheerser.
* Dat het werk nog steeds een zekere bekendheid geniet, is helemaal te danken aan het feit dat een opvoering ervan plaatsvond op 25 augustus 1830 in de Brusselse Muntschouwburg.
* Die opvoering bracht de gemoederen van de toeschouwers zo sterk in beweging dat er anti-Hollandse rellen uitbraken die tot de Belgische Revolutie zouden leiden.
* De opera-uitvoering werd gegeven om de 58e verjaardag te vieren van de Nederlandse koning Willem I. Die Willem zorgde echter voor veel onvrede in de toen nog zuidelijke provincies omwille van zijn autoritair (eigenzinnig) bewind.
** Het volk morde in die dagen, de oogst was mislukt en de bevoorrading kwam in het gedrang. De julirevolutie in Frankrijk gaf de burger moed. Het front werd sterker en heftiger toen ook de Waalse mijnwerkers en de Vlaamse wevers zich aansloten om betere levensomstandigheden af te dwingen.
* De vlam sloeg pas goed in de pan toen de zanger de aria ‘Amour sacré de la patrie, rends-nous l’audace et la fierté. A mon pays je dois la vie, il me devra sa liberté’, inzette. Vooral die laatste zin (Aan mijn land dank ik mijn leven, het zal aan mij zijn vrijheid te danken hebben) hakte er stevig in.
** Brussel stond in rep en roer. De rellen die begonnen tijdens de opera, leidden tot het begin van de geslaagde Belgische Revolutie én het uitroepen op 4 oktober van de Belgische Onafhankelijkheid door het Voorlopig Bewind.
* Meer weten? Rode woordjes aanklikken … Wikipedia weet het allemaal.
Na het einde van WO I werden de landen Tsjechië en Slowakije samengesmolten tot Tsjechoslowakije. Een republiek, helemaal in de communistische invloedssfeer van Jozef Stalin die er in 1948 de macht had gegrepen.
* Vooral in de jaren 1950 heerste er een dictatoriaal schrikbewind. Vrijheid bestond er nauwelijks. Vanaf 1960 kregen de burgers een beetje meer armslag.
* 5 januari 1968 werd partijleider Novotny vervangen door Alexander Dubcek. Die ijverde meteen voor nog meer vrijheid, transparantie en minder censuur. Kortom, voor een communisme met een menselijk gelaat. Zeg maar, het begin van wat later ‘De Praagse Lente’ ging heten.
* De Sovjets zagen meteen hun invloed afnemen. President Dubcek werd op het matje geroepen, maar veel veranderde dat niet. Het volk had van een beetje vrijheid geproefd en wou meer, veel meer.
* 20 augustus 1968 startte ‘Operatie Donau’ (Donaulanden, zoals ze al eerder waren gekend). Moskou bracht zowat het hele Oostblok op de been en stuurde liefst 800 vliegtuigen, zesduizend tanks en 50 000 even zwaar bewapende soldaten naar de naar vrijheid snakkende Tsjecho-Slovaken.
* Dubcek en de zijnen werden meteen naar Moskou gevlogen. Moskou wou een regering waar het meer vat op had, maar niemand bleek bereid op die wensen in te gaan. Ook de burgerbevolking keerde zich tegen de inval, de studenten verspreidden pamfletten, zelfs de deelnemende soldaten aarzelden om een schot te lossen.
* 16 oktober 1968, bijna twee maanden later, zwichtte Dubcek dan toch voor de Sovjetdruk en stemde in met een kleine bezettingsmacht.
* Dubcek werd 17 april 1969 vervangen door Husak. Die hield meteen een zuivering in de … communistische partij. Liefst 3 500 leden zegden hun lidmaatschap op. Moskou had het begrepen.
* In Moskou besefte partijleider Brezjnev dat zijn tussenkomst een flop was en dat zijn Sovjet Unie een vogel voor de kat werd. Gorbatsjov zou later de unie uit elkaar laten vallen. Toch zou het nog tot 1 januari 1993 duren vooraleer Tsjechië en Slovakije weer twee onafhankelijke staten werden.
Kofi Annan overleed op 18 augustus 2018 na een kort ziekbed in de Zwitserse hoofdstad Bern.
Kofi Annan slaagde er in de VN nieuw leven in te blazen. In 2001 werd Kofi Annan voor een nieuwe ambtsperiode gekozen.
Bovendien werd hij in dat jaar ook onderscheiden met de Nobelprijs voor de Vrede.
* Boutros Gali benoemde Kofi Annan in 1993 tot onder-secretaris-generaal voor vredesoperaties, waardoor hij verantwoordelijk werd voor de VN-vredesmachten die in verschillende werelddelen actief waren.
* Bij zijn aantreden als secretaris-generaal van de Verenigde Naties in 1996, werd Kofi Annan geconfronteerd met de mislukte VN-missies in Ruanda en in Bosnië. Bovendien waren er budgettaire problemen. Veel landen zoals de Verenigde Staten van Amerika, hadden een grote achterstand in de betaling van de contributie.
* Na zijn vertrek bij de Verenigde Naties speelde hij nog een belangrijke rol bij de vorming van een regering van nationale eenheid in Kenia, waar in 2008 een burgeroorlog dreigde.
*** Kofi Annan was een bruggenbouwer, door vrijwel iedereen gezien als gezaghebbend, scherpzinnig en principieel. (bewerkt uit Historiek en Wikipedia – foto vrij / gratis)
De Berlijnse muur was een 45,3 kilometer lange muur die West- en Oost-Berlijn van 13 augustus 1961 tot 9 november 1989 scheidde. Het is een van de bekendste symbolen van de Koude Oorlog, het IJzeren Gordijn en de Duitse opdeling. Waarom werd de Berlijnse muur gebouwd?
* Als de Tweede Wereldoorlog in 1945 tot een eind is gekomen, wordt Duitsland volgens de afspraken die gemaakt zijn tijdens de Conferentie van Jalta opgedeeld in vier bezettingszones.
* De geallieerde landen Frankrijk, Sovjet-Unie, Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten krijgen ieder een deel van het land toegewezen dat ze voorlopig zullen besturen.
* Het gebied rondom de voormalige hoofdstad van Duitsland, Berlijn, hoort bij de Sovjet-Unie, maar de stad zelf is ook verdeeld in vier sectoren.
* Op 2 oktober 1949 wordt in Oost-Duitsland de Deutsche Demokratische Republik (DDR) opgericht. Vanaf de oprichting vertrekken veel inwoners van de DDR naar West-Duitsland. Dat deel van het voormalige Duitse Rijk doet het economisch goed, onder meer door de invoering van de Deutsche Mark.
* Sovjet-leider Nikita Chroesjtsjov besluit in 1961 dat de leegloop van de DDR definitief tot een eind moet komen. Net als secretaris-generaal van de SED Walter Ulbricht is hij van mening dat er een muur gebouwd moet worden.
* In de nacht van 12 op 13 augustus wordt een begin gemaakt met de bouw van de Berlijnse Muur. In enkele weken wordt een zwaarbewaakte betonnen hindernis opgeworpen. (zie vorige bijdrage)
* Grenswachten krijgen het bevel te schieten op personen die over de muur naar West-Berlijn proberen te vluchten.De strenge bewaking kan echter niet voorkomen dat sommige inwoners van de DDR toch proberen over de muur te vluchten.
° Naar schatting worden er tijdens de bijna dertig jaar dat de muur bestaat tweehonderd vluchtelingen gedood.
* De Amerikaanse president John F. Kennedy bezoekt Berlijn op 23 juni 1963 en toont zich solidair met de inwoners van Berlijn door in zijn toespraak Ich bin ein Berliner te roepen. Vijf maanden later wordt hij vermoord in Dallas.
* Jaren later (1987) bezoekt een andere Amerikaanse president het verdeelde Berlijn: Ronald Reagan. Vanaf een platform met uitzicht op de muur roept hij de Sovjet-president Michail Gorbatsjov op de muur neer te halen.
*** 9 november 1989 (mijn vrouw werd 44, een ijkpunt) maakt DDR-politicus Günter Schabowski tijdens een persconferentie bekend dat de DDR haar grenzen zal openen.
* Als een journalist hem vraagt wanneer het vrije reizen van kracht wordt, antwoordt hij: “Sofort, unverzüglich” (onmiddellijk).
* Oost-Duitsers trekken hierop massaal naar de Muur. Voor de grenswachten kwam het bericht als een grote verrassing. Ze wisten niet meteen wat te doen.
*** Uiteindelijk openen ze de poorten. Een groot volksfeest barst los en bereikt in West-Berlijn haar hoogtepunt. De val van de muur is een feit. Veel Oost-Duitsers hakken stukken uit de muur die hen jarenlang heeft gescheiden van het westen.
* Het grootste deel van de muur is inmiddels afgebroken, maar in Berlijn is er nog genoeg dat herinnert aan het bouwwerk. Er staan ook nog wel stukken van de muur overeind. En waar de muur is verdwenen, geven klinkers in het wegdek de loop van de Berlijnse Muur nog aan.
*** Een bekend en interessant deel van de Berlijnse Muur dat nog altijd (gratis) te bezoeken is, is de zogenaamde East Side Gallery. Een stuk van muur dat na die Wende vanaf december 1989 door 118 kunstenaars werd beschilderd. Het is de langste openlucht-galerie ter wereld. (zie foto’s)
– met dank aan Historiek – druk rood voor bijkomende info –
Goelag was in de Sovjet-Unie de overheidsdienst die verantwoordelijk was voor straf- en werkkampen. “Hoofddirectoraat voor opvoedings- en werkkampen”. In totaal stierven in de goelags gedurende enkele decennia miljoenen mensen, zowel Sovjetburgers als buitenlanders.
* Een historicus die op grond van de beschikbare archieven een telling heeft uitgevoerd van de aantallen doden in de stalinistische periode van 1929-1953 in de kampen en ballingsoorden.
Vlak voordat een gevangene leek te gaan sterven, werd deze na 1938 vaak ontslagen ‘om de kampstatistiek qua sterfte niet te belasten’. In totaal kwam men zodoende nog op 2.749.163 doden. Hal-lu-ci-nant !
* Hierin zijn ook niet begrepen … de verliezen bij transport, de massa-executies van ‘politieken’ in en buiten de kampen, de sterfte in de gevangenissen tijdens verhoor en verblijf, de executies ten gevolge van de ‘rechtspraak’ en executies om pseudo-redenen, et cetera.
** Na de dood van Stalin in 1953 kwam meer dan de helft van de goelag-gevangenen vrij. Gevangenen die tot 5 jaar gevangenschap of korter waren veroordeeld kregen in 1953 amnestie. In de praktijk betekende dit dat vooral de gewone criminelen werden vrijgelaten.
** In 1954 werden ook grote aantallen politieke gevangenen vrijgelaten, al werden deze vaak gedwongen zich nog enkele jaren in de nabijheid van het kamp te vestigen. De Goelag werd officieel ontbonden in 1960; het beheer over de kampen werd toen een taak van de KGB.
*** Een bekende gevangene van de Goelag was Aleksandr Solzjenitsyn, die het na zijn gevangenschap als zijn taak beschouwde om de herinnering aan de slachtoffers van het communisme in stand te houden.
* Zijn bekendste werk is het drieluik De Goelag Archipel, dat in eigen land uiteraard niet gepubliceerd werd, maar dat in het Westen in 1973 verscheen.
België heeft echt te veel parlementairen. Zelfs politici vinden het overdreven. Maar waarom gebeurt er dan niks? Het is een Kamer-breed verschijnsel.
* Niet alleen qua coronadoden speelde België de hoofdrol. Ook in de wedstrijd om ter meest parlementairen per 1 miljoen inwoners blijft België het met een straat voorsprong winnen van de ons omringende landen.
* We hebben met 150 Kamerleden, evenveel als Nederland in haar belangrijkste assemblee, de Tweede Kamer. En dat terwijl er 6 miljoen meer Nederlanders zijn dan Belgen.
* Toch ligt de weg open om te besparen op het aantal verkozenen in … 2024. Het grondwetsartikel waarin het aantal Kamerleden is bepaald, staat klaar om deze legislatuur gewijzigd te worden.
* Zowel N-VA, Open VLD als Groen willen snoeien. Vincent Van Quickenborne (Open VLD) en Bart De Wever (N-VA) verklaarden eerder al dat het in de toekomst perfect met 100 in plaats van met 150 Kamerleden kan.
* Aan Franstalige zijde is er echter weinig enthousiasme, noch over de Kamer, noch over de Senaat.
* Op SP.A en CD&V na, zijn alle Vlaamse partijen voorstander om de Senaat af te schaffen. Desondanks haalde dat grondwetsartikel de lijst met te wijzigen artikels niet. Reden: de Franstalige partijen willen dat Belgisch symbool nog niet opgeven en sommigen wezen erop dat je hoedanook een Kamer moet hebben waar de deelstaten elkaar kunnen ontmoeten.
* Achter de schermen wordt momenteel voorzichtig geopperd dat een echte staatshervorming toch onafwendbaar wordt. We wachten het af met het geduld van … een modale Belg en Vlaming.
* Duitsland, waar het aantal volksvertegenwoordigers in elk deelstaatparlement in verhouding kan wedijveren met dat van onze Kamer, blijft toch een stuk onder het Belgisch cijfer.
* België : 150 Kamerleden + 10 gecoöpteerde senatoren (andere 50 zijn deelstaatparlementairen die geen extra vergoeding krijgen) + 124 Vlaamse + 75 Waalse + 89 Brusselse + 25 Duitstalige parlementairen
Totaal: 473 of 41,5 parlementsleden per 1 miljoen inwoners. Niet één ander land kan daar aan tippen.
* Duitsland : 2.572 of 32,2 parlementsleden per 1 miljoen Duitsers
* Frankrijk : 925 of 13 parlementsleden per 1 miljoen Fransen
* Nederland : 225 of 13,2 parlementsleden per 1 miljoen Nederlanders
* Verenigde Staten : 8.841 of 25,9 parlementsleden per 1 miljoen Amerikanen
Na de moord op Julius Caesar in 44 v. Chr. (prent) verdween de zon op mysterieuze wijze dagenlang achter donkere wolken. Hierna volgde een lange periode van kou en mislukte oogsten. De Romeinen geloofden sterk in de voorspellende kracht van ongewone dingen. Deze donkere wolken betekenden geen goed nieuws ...
* Wetenschappers ontdekten veel later dat in 43 v. Chr. in Alaska een van de grootste vulkaanuitbarstingen ooit plaatsvond , die van de Okmok-vulkaan. Was deze uitbarsting misschien de oorzaak van het einde van de Romeinse republiek?
* Plutarchus , filosoof en historicus, schreef : “Gedurende het hele jaar van Caesars moord was de zon zwak en straalde ze nauwelijks. De hitte die ze afgaf, was zo krachteloos en gebrekkig dat de lucht donker en zwaar was. De vruchten op de velden werden halfrijp en verdorden door de kou van de atmosfeer.”
* Lange tijd werd gedacht dat dit soort overleveringen alleen maar het bewijs waren van de ontzettende bijgelovigheid van die tijd.
* Intussen weten we dat rond die tijd ook de Etna op Sicilië uitbarstte. Een plausibere verklaring voor de donkere dagen na Caesars moord.
* Joseph McConnel, glacioloog aan de Desert Research Institute daarover :“Met zekerheid kunnen we zeggen dat deze uitbarsting een extreem klimaat veroorzaakte . Het ‘einde van de Republiek’ vond plaats gedurende twee extreem koude jaren. Dit zou natuurlijk toeval kunnen zijn, maar dat lijkt onwaarschijnlijk”.
* De diepe ijskernen van Alaska leverden echter bewijs voor zijn theorie… McConnel onderzocht een van deze ijskernen in het noorden van Groenland. Hij trof inderdaad zwaveldeeltjes aan welke hij kon dateren op 43 v. Chr. Ook trof hij kleine deeltjes vulkanisch glas aan. Restanten wellicht van de Okmok-uitbarsting. Deze vondsten vormden een sterke onderbouw van McConnels theorie.
* Historische aanwijzingen zoals die van Plutarchus zijn er ook nog. Ook de grote Cicero schreef rond de tijd van Caesars moord dat het weer kouder was. Andere bronnen hebben het over hongersnoden in Noord Italië en Griekenland.
* Niet iedereen is echter overtuigd. Sommige historici wijzen erop dat Rome al langer in een politieke crisis verkeerde. In 44 v.Chr. bv had Caesar zich laten aanstellen tot dictator voor het leven. De republiek stond dus al langere tijd op wankele benen.
* Klimaatmodellen suggereren evenwel dat de gemiddelde temperaturen in de zomer en herfst die volgden op de uitbarsting in 43 v.C. tot wel 7 graden onder het normale niveau zouden kunnen liggen.
* De uitbarsting van de Okmok had niet alleen een caldeira van 10 kilometer diameter veroorzaakt, maar ook zwavelhoudende gassen en asse tot 30 kilometer hoog in de atmosfeer geblazen. De gevolgen waren wereldwijd te voelen, want de zwavel-aerosollen bleven meer dan twee jaar in de atmosfeer hangen en hielden een deel van het zonlicht tegen.
* Andere wetenschappers betwijfelen of de uitbarsting van Okmok daadwerkelijk een sterk effect op het klimaat had. Bovendien zijn er aanwijzingen dat het 10 jaar voor de uitbarsting van Okmok ook al kouder was…
(vrij naar ‘Historiek’)
Op 10 juli 1584 wordt Willem van Oranje (ook bekend als Willem de Zwijger) vermoord… Door wie? Lees maar mee in ‘de Almanak met een stuk af’ …
