Categorie: RAMPEN

De Watersnoodramp van 1953

1 februari 2024

 

— De Watersnoodramp (1953) —
In 1953 waren wij, de oorlogsborelingen van 1943, precies 10 jaar jong en al een tijdje schoolplichtig. Met onze leraars op school beleefden we, met de hulp van een schaarse krant en een radio (van tv was omzeggens nog geen sprake), het verloop van de waterramp in Nederland, onze naaste buren.
Dijkdoorbraak in de Alblasserwaard bij Papendrecht (Nationaal Archief)

* In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 voltrok zich de Watersnoodramp. Er was springtij en door een noordwesterstorm steeg het water snel en overstroomden grote delen van de Nederlandse provincies Zeeland en West-Brabant en de Zuid-Hollandse eilanden. De ramp kostte aan meer dan 1 800 mensen het leven.

* Wat was er gebeurd? Zaterdagmiddag, 31 januari 1953 stak er een stevige wind op. Het KNMI waarschuwde op de radio meteen voor een tijdelijk zware storm die kon leiden tot gevaarlijk hoog water.

* Veel haalde de waarschuwing niet uit, want … de meeste waterschappen waren niet eens geabonneerd op de dienst voor stormwaarschuwingen en bovendien had niet iedereen in die midden vijftiger jaren een radio of telefoon, laat staan een tv. Men wachtte  dus vrij rustig af. In de Lage Landen kon men tegen een stootje van de elementen…dacht men toch.

* Maar omdat de storm langzaam maar zeker uitgroeide tot een heuse noordwester van windkracht tien (orkaankracht) raakten steeds meer schepen op de woelige Noordzee in nood. Het verwachte eb bleef uit. Het water stond even later even hoog als bij vloed. En dat terwijl de echte vloed nog moest komen.

* Het werd een springvloed en …het water zou nog hoger komen te staan.

* Voorlopig ging het nog om een zogenaamd lage springvloed’ waarbij men eigenlijk nog van geluk mocht spreken.

* Twee weken later was er sprake van hoge springvloed en zou het water nog 40 centimeter hoger komen.

* Zaterdagavond werden op vele plaatsen dijkwachten opgesteld om de dijken blijvend in de gaten te houden.

* Langs de havens werden vloedplanken, die half verrot bleken te zijn, bevestigd, maar ook die konden het hoge water niet intomen, laat staan tegenhouden… Het werd een ramp, een catastrofe waarover nu , vanaf 1 februari 2014 , nog steeds gesproken wordt.

 

** Lees hieronder verder over de watersnoodramp van 1953…

Lees ook: Watersnoodramp (1953) – Een rampzalige stormvloed

Boek: Atlas van de watersnood 1953
Boek: 1953 – Rik Launspach

Beelden van de Watersnoodramp

 Rex-bioscoop getroffen door V2-raket

Zaterdag 16 december 1944. Het was 15u23 toen een gigantische knal door Antwerpen klonk. De stad leefde al twee maanden onder angstwekkende oorlogsgeluiden. Elke dag, soms zelfs elk uur, viel er wel ergens een Duitse V1 – “vliegende bom” – of een V2-raket. ( met dank aan Historiek)

* In de zes maanden onder de V-terreur (van oktober 1944 tot en met maart 1945) zouden er bijna 6 000 neerstorten in de Antwerpse provincie, wat neerkomt op ongeveer 36 per dag.

*** Alleen al in Antwerpen en haar randgemeentes vielen 4 229 doden: een dodelijke gemiddelde van 25 per dag. In heel België kostte de V-bommenterreur aan meer dan 8 000 mensen het leven en werden er bijna 9 000 inslagen geteld.

Zo begint het boek van schrijver Pieter Ressien

* Wat er die zaterdag 16 december gebeurde in het hartje van Antwerpen was het bloedige dieptepunt van de terreur: een V2 trof de overvolle cinemazaal Rex.

* 567 mensen stierven onder het puin van de Rex. Onder hen 296 geallieerde soldaten tijdens een namiddagje uit. 291 andere bioscoopgangers werden met vaak ernstige verwondingen uit het puin gehaald. De bominslag was op slag de dodelijkste van de hele WO II.

(foto vrij/gratis) De enige rechtstreekse verwijzing naar het drama is een tegel bij de ingang van de UGC-cinema op de De Keyserlei, waar toen de Rex gevestigd was. Die kwam er pas in 2009.

* “Een jaarlijkse herdenking is er niet. De pers besteedt er amper aandacht aan. Politici verzamelen niet aan de tegel om de 567 slachtoffers te herdenken, zelfs niet na een jaar vol terreur zoals 2016”, zucht Pieter nog na al die jaren.

Het verhaal van Pieter

* ‘Het vergeten’ begon al op de avond van 16 december 1944 zelf. Net zoals bij de andere V-bombardementen mocht er niets in de pers verschijnen over het drama in de Rex.

* Het is moeilijk voor te stellen, maar op de radio of in de kranten viel er dus helemaal niets over dit bloedbad te horen of te lezen. De geallieerde overheden hadden kort na de bevrijding in september 1944 al een volledige censuur afgekondigd op alles wat met V1- en V2-inslagen te maken had.

* Zelfs op de bidprentjes werd enkel gesproken van ‘gestorven ten gevolge van oorlogsomstandigheden’. De geallieerde Rex-slachtoffers waren officieel ‘gesneuveld’.

* Met geen woord werd er gerept over de dodelijke V2 of de bioscoopzaal. Die censuur is eigenlijk altijd blijven bestaan.

* Wie waren de echte daders van het dodelijkste V-bombardement uit de geschiedenis? Om 15.17 uur lanceerde Batterie 500 in het Nederlandse Hellendoorn een raket. Na enkele minuten landde die op de Rex, met de bekende gevolgen.

* Doelbewust was de aanslag zeker niet. Heinz Wellmann, die de raket mee had afgevuurd, benadrukt: ‘Onze officieren vertelden ons nooit waar onze V2’s op gericht waren. We wisten van Londen en vermoedden ook Antwerpen, maar dat is ons nooit direct gezegd. Enkel de navigators wisten het, niet wij die de raketten moesten klaarmaken.’

* De V’s vormden de eerste generatie van een nieuw soort oorlogswapens die van op grote afstand hun doelwit konden treffen. Het aantal kilometers tussen de lanceerinstelling en de geviseerde steden was zo groot dat de daders meestal onwetend waren. Op afstand doden maakt onverschillig.

* Ondanks de strenge censuur bereikte het nieuws over de aanslag op Cinema Rex opvallend genoeg algauw Hitlers Arendsnest. Voor de Duitsers was de Rex een groot succes. Hun V-wapens waren in hun doel geslaagd: terreur zaaien in de geallieerde gelederen.

Wraak

Want dat waren de V1’s en V2’s … Vergeldingswapens. Vliegende bommen en raketten die gebouwd werden om de geallieerde steden te terroriseren.

Met de V-bommen wilden de Duitsers bovendien wraak nemen voor de terreurbombardementen op hun steden.

* De V-oorlog eindigde bovendien opnieuw met een weerwraak. Ditmaal waren het de Britten die op 3 en 4 april duizenden bommen dropten op Nordhausen, het stadje nabij het ondergrondse concentratiekamp Dora, waar de V-bommen werden gefabriceerd.

* Het resultaat: 8 800 doden, onder wie meer dan 1 500 concentratiekampgevangenen. Bij dat ene vergeldingsbombardement vielen meer doden dan bij alle V-inslagen in België samen.

* Oorlog werd beantwoord met oorlog, waardoor er duizenden burgerslachtoffers vielen. Van dit wraakzuchtig geweld was in België de Rex het bloedige dieptepunt.

* Begin april 1945 (ik werd toen 2) vielen er eindelijk geen V’s meer en kwamen de Antwerpenaren uit hun kelders. Ook de provincie haalde opgelucht adem.

* En plots mocht er wel over de maandenlange terreur gepraat en gepubliceerd worden. Dat resulteerde in verschillende boekjes en folders, maar vooral de tentoongestelde V1 en V2 op de Groenplaats vormden een ware attractie. Toch kwam er geen grote herdenkingsplechtigheid in de stad.

** Elke dag angst – De terreur van de V-bommen op België (1944-1945).

En daarna werd er opnieuw gezwegen. Jarenlang.

* Is het typisch Belgisch? Over moeilijke, pijnlijke onderwerpen spreken we liever niet.

“Den bompa heeft het moeilijk, laat hem maar.”

* Pas de laatste jaren, nu de generaties die de wereldoorlogen hebben meegemaakt stilaan dreigen te verdwijnen, komen de verhalen weer bovendrijven.

* Maar ondertussen lijkt het drama van Cinema Rex vergeten, ook al leeft het nog altijd onder vele Antwerpenaren.

Pieter : “En toch is het niet te laat. Zouden we vanaf nu op 16 december niet kunnen herdenken wat oorlog echt betekent? Een dag waarop we ons hoeden voor de logica van oog om oog en tand om tand. Want net zoals 76 jaar geleden in Antwerpen sterven er dagelijks nog talloze mensen door haat en vergelding.”

***  Pieter Serrien

Boek: Elke dag angst – De terreur van de V-bommen op België (1944-1945)
Lees ook: De V2-raket, de ballistische raket van de nazi’s
Overzicht van boeken van Pieter Serrien

*  Pieter Serrien (1985, Kontich) is historicus en auteur van het boek Elke dag angst, waarin de geschiedenis van de V-bommenterreur en de Rex centraal staat.

*  Hij herdenkt het drama van de Rex door de publicatie van een documentaire op YouTube en een slachtofferlijst op zijn website.

* Meer info vind je op www.pieterserrien.be/boeken/elke-dag-angst. Zie ook: www.facebook.com/pieter.serrien & www.twitter.com/pieterserrien

Adolf Eichmann ter dood veroordeeld

Op 15 december 1961 werd nazi-kopstuk Adolf Eichmann tijdens een rechtszaak in Jeruzalem ter dood veroordeeld vanwege zijn betrokkenheid bij de Holocaust.

* Adolf Eichmann, ook wel de architect van de Holocaust genoemd, was tijdens de oorlog verantwoordelijk voor transporten naar concentratie- en vernietigingskampen.

* Na de oorlog werd hij gearresteerd, wist te ontsnappen en hield zich vijf jaar schuil in Duitsland. In 1950 vluchtte hij naar Argentinië.

* Eichmann werd daar in 1960 opgespoord en gevonden door nazi-jager Simon Wiesenthal. Vervolgens werd hij door de Israëlische geheime diensten Mossad en Shin Bet gevangen genomen en overgebracht naar Israël.

* Daar begon op 11 april 1961 het proces tegen de oud SS’er.

* In december 1961 werd Eichmann ter dood veroordeeld. Het doodvonnis werd op 1 juni 1962 voltrokken. (foto vrij/gratis)

* Meer weten? Rood drukken.

***  Nog op 15 december, en belangrijk voor ons, België krijgt een nieuwe koningin. 15 december 1960 huwt koning Boudewijn van België de Spaanse gravin Fabiola Mora y Aragón. Zij wordt koningin van België.

De zwaarste kernbom ooit

Om de Amerikaanse rivalen te overtroeven voerde de vroegere Sovjet-Unie op 30 oktober 1961 een grote kernproef uit. Boven Nova Zembla werd Tsar Bomba tot ontploffing gebracht.

* Gissingen doen vermoeden dat de bom een kracht zou gehad hebben van om en bij de 50 megaton.

* Daarmee was hij ruim 3 500 keer sterker dan de bom die de Amerikanen in 1945 gebruikten om Hiroshima met de grond gelijk te maken. Onwezenlijk tot en met.

* De explosie van de Tsar Bomba is alleszins de krachtigste explosie ooit door mensen veroorzaakt. Gelukkig gebeurde dat in vredestijd. Wellicht zijn er geen mensen door gestorven. De schokgolf in de atmosfeer ging maar liefst drie keer de aarde rond.

* Op het ogenblik van de test was de Koude Oorlog tussen de rode Sovjet Unie en het Westen (Amerika + bondgenoten, verenigd in de Verenigde Naties) nog in volle gang.

* Het Westen wist van de geplande test en protesteerde daar heftig tegen . Op de dag zelf verzochten de Verenigde Naties de Sovjet-Unie nog om het nucleaire testprogramma te staken en nooit meer nucleaire wapens te gebruiken om conflicten op te lossen.

* Tevergeefs, de bom ging af en beide rivalen waren zo onder de indruk van de kracht van een dergelijk wapen dat het bij deze enige afschrikking bleef.

* Tot nog toe bleef het zo. Toen wijlen president Kennedy haast het bevel gaf om voor het einde van het decennium 1960-1970 een man op de maan te brengen, verplaatsten de grootmachten hun rivaliteit naar de ruimte. Met het bekende gevolg. Amerika zette midden juli 1969 zelfs twee mensen op de maan. De Russen zijn nog steeds niet aan een eerste ‘man on the moon’ toe.

boven – foto van de paddenstoelwolk boven Nova Zembla, op ongeveer 160 km van de ontploffing – gelezen en bewerkt uit Historiek –

WEGEBBEN wel , verdwijnen bijna nooit

Wat de geschiedenis ons leert over pandemieën    EOS wetenschappen

* Pestdokter. Credit: Gubbubu, Wikipedia Commons

* Langs de zijderoute werden in de middeleeuwen fabelachtige schatten vanuit het Verre Oosten naar Europa gebracht: zijde, maar ook satijn, robijnen, parels, porselein, buskruit, papier, perziken en ­sinaasappels. In 1346 moeten bij de vracht helaas ook een paar pestbacteriën hebben gezeten. Ze zouden een epidemie in gang zetten die in de jaren erna een op de drie Europeanen het leven zou kosten. (De Standaard 28-10-22)

Wanneer zal deze pandemie eindigen? Want de pest is nog lang niet uitgeroeid. In plaats van vooruit te kijken en aanwijzingen te zoeken, kunnen we ook terugkijken in de geschiedenis. Wat maakte een einde aan eerdere uitbraken, en wat niet?

* Aan het begin van de pandemie hoopten velen dat het coronavirus gewoon geleidelijk aan zou verdwijnen. Volgens sommigen zou dat gebeuren in de warme zomermaanden. Anderen rekenden erop dat zodra genoeg mensen besmet waren geraakt groepsimmuniteit ons van een verdere verspreiding zou behoeden. Geen van beide is gebeurd.

* Het is intussen aangetoond dat we de pandemie het best kunnen bedwingen met een combinatie van maatregelen ten voordele van de volksgezondheid: van massaal testen en contactopsporing tot sociale-afstandsregels en het dragen van mondmaskers.

* Maar aangezien het virus zich over bijna de hele wereld heeft verspreid, kunnen dergelijke maatregelen alleen geen einde maken aan de pandemie. Alle ogen zijn nu gericht op vaccinontwikkeling, die met een ongekende snelheid wordt nagestreefd.

* Toch zal covid-19 volgens experten misschien nooit verdwijnen, zelfs niet met een succesvol vaccin en een effectieve behandeling. Het coronavirus zal waarschijnlijk endemisch worden en kleinere uitbraken blijven veroorzaken, net zoals de griep. Daarmee zou het geen uitzondering vormen in de geschiedenis van pandemieën.

** Het is bijna onmogelijk om ziekteverwekkers volledig uit te roeien. De eerste en nog steeds enige menselijke ziekte waarbij dat is gelukt, is pokken, na massale vaccinatiecampagnes onder leiding van de Wereldgezondheidsorganisatie in de jaren 1960 en 1970.

* Zulke succesverhalen zijn uitzonderlijk, want het is eerder de regel dat ziektes blijven bestaan.

* Malaria is bijna zo oud als de mensheid zelf, en de ziekte eist nog steeds een hoge tol: in 2018 waren er wereldwijd ongeveer 228 miljoen personen besmet en stierven 405.000 patiënten.

* Hoewel sinds 1955 vrij succesvolle pogingen werden ondernomen om de ziekte uit te roeien, is ze vandaag nog steeds endemisch in heel wat ontwikkelingslanden. Ook ziektes als tuberculose, lepra en mazelen gaan al duizenden jaren mee.

* Voeg bij die mix jongere ziekteverwekkers (zoals hiv en ebola), samen met de griep- en coronavirussen (waaronder SARS, MERS en SARS-CoV-2), en het algehele epidemiologische plaatje wordt duidelijk.

* Uit onderzoek naar de wereldwijde ziektelast blijkt dat het jaarlijkse sterftecijfer als gevolg van infectieziektes (waarvan de meeste in ontwikkelingslanden voorkomen) bijna een derde van alle sterfgevallen bedraagt.

* Zelfs infectieziektes waarvoor nu doeltreffende vaccins en behandelingen bestaan, blijven levens eisen. Geen ziekte die dat beter illustreert dan de pest. Het is de dodelijkste infectieziekte in de geschiedenis van de mens. Zelfs tot op de dag van vandaag wekt de naam horror op.

* De pest wordt veroorzaakt door de bacterie Yersinia pestis. De voorbije vijfduizend jaar kostte ze, in talloze lokale uitbraken en minstens drie gedocumenteerde pandemieën, aan honderden miljoenen mensen het leven.

* Hoewel de meest beruchte pestpandemie , de Zwarte Dood van midden de 14de eeuw dateert, keerde de pest daarna minstens elk decennium terug. Minstens zes eeuwen lang werden verzwakte samenlevingen telkens opnieuw getroffen.

* Na verloop van maanden of jaren ging ze geleidelijk aan wel terug liggen. Dat kwam o.m. door veranderingen in temperatuur en luchtvochtigheid, en door het aantal beschikbare gastheren, vectoren en vatbare personen.

* Sommige samenlevingen kwamen de Zwarte Dood snel te boven, andere deden dat nooit. Het middeleeuwse Egypte herstelde nooit van de blijvende schade, met als gevolg het geleidelijke verval van de mammelukken en de verovering door de Ottomanen in minder dan twee eeuwen.

* Diezelfde destructieve pestbacterie is zelfs vandaag nog onder ons. Ze herinnert ons eraan hoe hardnekkig en veerkrachtig ziekteverwekkers zijn.

* Covid-19 zal hopelijk niet millennia lang aanhouden. Maar totdat er een succesvol vaccin is, en waarschijnlijk zelfs daarna, is niemand veilig.

* De politiek is dan cruciaal. Wanneer vaccinatieprogramma’s slabakken, kunnen infecties terug oprukken. Kijk maar naar mazelen en polio, die de kop weer opsteken zodra minder wordt gevaccineerd.

* We kunnen enkel hopen dat we het coronavirus onder controle krijgen en uiteindelijk kunnen uitroeien. Al leert de geschiedenis van pandemieën ons dat we het tegendeel moeten verwachten. Jammer, maar helaas.

*** Infectieziektes kunnen wegebben, maar echt verdwijnen doen ze bijna nooit.    (‘De pest van de Filistijnen in Ashdod’ door Pieter van Halen, 1661)

**  Dit artikel verscheen deels op The Conversation.    Vertaling: Luca Desmet

HET EINDE VAN DE ADELAAR

Op 17 oktober 1897 schreef de Zweedse ballonvaarder Salomon August Andree voor het laatst in zijn dagboek. Pas drieëndertig jaar later werd het dagboek gevonden en werd duidelijk wat de ballonvaarder en zijn mede-expeditieleden tijdens een gevaarlijke expeditie in 1897 allemaal hadden meegemaakt.

** Salomon August Andree maakte met de Svea, zijn eigen ballon, in totaal negen vluchten. Hij stak onder meer de Oostzee over en kon een hoogte van vijf kilometer bereiken. Dat smaakte naar meer.

** Vanaf Spitsbergen wou hij via de noordpool naar Alaska vliegen. Henri Lachambre in Parijs bouwde een nieuwe ballon: de Örnen (adelaar). Die had een diameter van twintig meter en een volume van bijna 5000 m³, gevuld met waterstof.

** De Zweedse media stonden echter sceptisch tegenover de plannen van de ballonvaarder. Alfred Nobel  (die van het buskruit), één van de belangrijkste geldschieters van de expeditie, bleef Andree echter steunen. De ballon werd nog groter gemaakt.

** Op 30 mei 1897 landden Andree en zijn expeditieleden opnieuw op Spitsbergen. 11 juli begonnen de drie mannen aan hun tocht.

** Meteen na de start ging het al mis. Een van de touwen waarmee de vlieghoogte en de richting van de ballon wordt geregeld, ging verloren. Ballast werd overboord gegooid om niet in zee te storten.

** Vier dagen na hun vertrek werd een postduif gevonden met het bericht dat de expeditie 82°2′ NB had bereikt. Daarna bleef het angstvallig stil.

** Pas in 1930 , 33 jaar later, werd duidelijk dat de ballon was neergestort. Bij Kvitøya ten oosten van Spitsbergen werd een boot gevonden met de lijken van de drie mannen erin, evenals logboeken, dagboeken en foto’s van de tocht.

** Uit de aantekeningen bleek dat de wind de ballon ongewenste richtingen had opgestuurd. Uiteindelijk was de ballon op 14 juli op het ijs geland.

** Het drietal ballonvaarders had vervolgens geprobeerd  met sleeën en een boot Frans Jozefland te bereiken. Westwaartse drift van het ijs maakte dit echter onmogelijk.

** Oktober 1897 bereikten de mannen uiteindelijk Kvitøya. Daar zijn ze alle drie omgekomen. De laatste aantekening dateert van 17 oktober.

** De lichamen van de expeditieleden werden overgebracht naar Zweden. Erg veel Zweden kwamen hen in Stockholm de laatste eer bewijzen.

**  In Andrees geboortedorp Gränna wordt ter ere van de ballonvaarder nog ieder jaar een ballondag gehouden.       (naar een verhaal in Historiek)

PEST IN VLAANDEREN

lazen we in ‘de Almanak’ , maar we neusden verder en vonden … weinig. Toch even proberen …

  • De epidemie ontrolde zich in de jaren 1348-1350 als een onstuitbare vloedgolf over Europa en vaagde daarbij zo’n derde van de Europese bevolking weg. De Zwarte Dood hield lelijk huis onder de mensen,maar liet vee, akkers en geld ongemoeid.
  • Na de eigenlijke ‘Zwarte Dood’-epidemie van 1347-50 werd Europa geteisterd door nieuwe golven in de jaren 1361, 1368, 1371, 1375, 1390 en 1405.

***  Breugel schilderde het gebeuren hierboven … goed 200 jaar later

 

  • En wat lezen we in “De Bourgondiërs” van Bart Van Loo ? …

* ‘Bij aanvang van 1348 was de pest in havenstad Marseille aan land gekomen. De helft van de Parijse bevolking werd weggemaaid en de epidemie raasde noordwaarts.

* In Vlaanderen sprak men van de haestighe ziekte of simpelweg  gadoot.

* De pest ging feller tekeer bij de armen, maar spaarde ook de rijken niet.

* Franse geleerden wezen naar merkwaardige planeetstanden, maar voor de meeste stervelingen was het God zelf die zulke Bijbelse plaag had ontketend.

* Halfnaakte boetelingen doken op in de straatbeelden en kastijden zich met van ijzeren punten voorziene zwepen. Zonder veel resultaat.

* Een zondebok zou voor een grote verlossing zorgen: Joden zouden fonteinen waterputten hebben vergiftigd.

* Vanaf Antwerpen over Brussel , Basel, Keulen, Frankfurt … , maar ook in het Bourgondische Beaune werden Joden simpelweg uitgeroeid of hardhandig verjaagd. Dat ook zij aan de pest stierven deed niet ter zake.

** Ratten en vlooien waren zulke vertrouwde metgezellen van de mens dat niemand er ook maar een halve seconde aan dacht dat zij wel eens de overbrengers van de pest konden zijn …

11 september 2001

11 september 2001  –   De zon scheen. Kinderen waren op weg naar school. Hun ouders naar hun werk.  Het was best een mooie dag. De Amerikaanse president Bush was op een school, waar hij voorlas aan een groep kinderen. Die mooie dag verandert snel in een verschrikking met enorme gevolgen.

*  Om kwart voor 9 vliegt een vliegtuig over New York en crasht in één van de twee hoogste gebouwen van de stad, het World Trade Center. Een ongeluk, denkt vrijwel iedereen.

 *  Iets over 9 boort een ander vliegtuig zich in de tweede toren van het WTC . Dit is geen ongeluk… maar … een regelrechte aanslag.

 *  Snel blijkt dat fanatieke Allah-gelovigen denken de goede zaak te dienen door hun gekaapte toestellen in de torens te sturen en zodoende moord en zelfmoord te plegen voor … de goede zaak.

*  Mensen op straat raken in paniek. Miljoenen anderen over de hele wereld zien het live gebeuren op tv. De mensen die in de gebouwen werken, proberen zo snel mogelijk naar buiten te komen. Enkelingen springen door ramen hun dood tegemoet…

 *  Een uur later storten de beide torens in. 2 753 mensen komen die dag om.

 *  Maar het is nog niet voorbij. Om kwart voor 10 vliegt een derde vliegtuig het Pentagon in, het enorme gebouw van het Amerikaanse ministerie van Defensie , in Washington. Ook hier laten mensen het leven.

 *  Al snel blijkt dat de vliegtuigen zijn gekaapt door aanhangers van Al Qaida. De groep, waarvan Osama Bin Laden de leider is, haat de Verenigde Staten omdat de VS teveel de baas wilt spelen in de wereld en omdat Amerikanen geen moslims zijn. Daarom willen ze de VS straffen.

*   De kapers laten de vliegtuigen dus moedwillig neerstorten, goed wetend dat ook zijzelf zullen gedood worden in de crashes. Dat mislukt met het vierde vliegtuig. Het stort neer in een weiland in de staat Pennsylvania.

 *  Bijna 3 000 doden, grote chaos en paniek. ‘Dit wordt oorlog’, zegt president Bush. Een oorlog tegen het terrorisme. Bin Laden moet gestraft worden en daarom vallen de Amerikanen Afghanistan aan. De terroristenleider zou daar verstopt zitten. Het wordt een lange oorlog waar veel landen aan meedoen.

(met dank voor -bewerkte tekst- en foto’s Wikipedia)

RAZZIA’S in Antwerpen anno 1942

Het naziregime dat begin jaren dertig aan de macht komt in Duitsland, is openlijk antisemitisch en neemt heel wat anti-Joodse maatregelen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vertrekken vanuit België in totaal 28 transporten. Bijna allemaal hebben ze het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau als bestemming.

* In totaal gaat het over zo’n 25.273 joden en 353 zigeuners. Slechts 1.251 van hen overleven. Plaats van vertrek is de Dossinkazerne in Mechelen.

* 17 van deze 28 transporten gebeuren in de korte periode tussen 4 augustus en 31 oktober 1942. Tegen dan zijn al om en bij de 10.000 Joden weggevoerd.

* Zij zijn meestal het slachtoffer van razzia’s. Er wordt geschat dat slechts 55% van de in België geregistreerde Joden de oorlog overleefden. Ook in Antwerpen vinden er meerdere razzia’s plaats in de zomer van 1942

** De vierde razzia vindt plaats in de nacht van 28 op 29 augustus.  Als straf voor de sabotage van de dag voordien, krijgt de Antwerpse politie nu een meer actieve rol toebedeeld. Ze moet zelf 1.000 Joden oppakken.

*** Hoofdcommissaris De Potter zegt zonder verpinken dat de agenten de opdracht moeten en zullen uitvoeren.

* Hier en daar weigeren agenten medewerking, anderen knijpen nu en dan een oogje dicht. Waar nodig komt er versterking van andere eenheden. Elke politiewijk moet 250 Joden arresteren. De 943 opgepakte Joden worden samengebracht in scholen. Opnieuw reageren de Antwerpse lokale verantwoordelijken niet.

* De vijfde grote razzia vindt plaats op 11 en 12 september. Die dag rekent de bezetter niet op de medewerking van het Antwerpse politiekorps. Toch zijn er wel enkele agenten die hun Duitse ‘collega’s’ bijstaan tijdens deze acties.

* In de dagen, weken en maanden na de razzia’s gaan de acties verder. Vanaf september 1942 rekent de bezetter niet meer op de actieve medewerking van de Antwerpse lokale politie. De bezetter past zijn tactiek aan en rekent enkel nog op de Duitse politiediensten en zijn handlangers.

* Hoeveel procent van de Antwerpse Joden de Duitse bezetter exact deporteert naar het concentratiekamp en vernietigingscentrum Auschwitz-Birkenau, is heel moeilijk te becijferen en nog volop in onderzoek. Historicus Lieven Saerens, die diepgravend onderzoek voerde naar de Antwerpse specificiteit, spreekt van 65 tot 68%.

* Lopend onderzoek uitgevoerd door Kazerne Dossin, bevestigt dat het Antwerpse deportatiecijfer hoger ligt dan het landelijke gemiddelde van 45%. Wel tonen hun voorlopige onderzoeksresultaten aan dat het cijfer evenwel niet zo hoog zal blijken als 65 tot 68%. Berekeningen van Saerens suggereren dat ongeveer 10.000 Joden uit het Antwerpse de oorlog niet overleefden.

* De Duitse vervolgingspolitiek doet heel wat Joden kiezen voor de vlucht of onderduik. Ze komen zo in een situatie terecht waarin ze voor voedsel, onderdak en overleven volledig afhankelijk zijn van anderen.

* Naar schatting kunnen 15.000 in België verblijvende Joden na de zomer van 1942 nog onderduiken of vluchten. De Duitse vervolgingspolitiek treft de Antwerpse Joden heel zwaar. De meerderheid overleeft de oorlog niet.

* Wie de kampen wel overleeft, keert gebroken terug, met heel wat fysieke en mentale gevolgen. Het menselijke leed is groot. Iedereen heeft familieleden, vrienden of kennissen die in Auschwitz-Birkenau zijn overleden en er heerst heel wat onduidelijkheid over nabestaanden...      – geen foto’s beschikbaar –

1 2 3