Categorie: UIT DE WERELD

Pest kwam uit Azië

Ook de pestbacil (bacterie) kwam uit Centraal-Azië en kwam via de Zwarte Zee naar Italië. Dat gebeurde langs de Zijderoute: over de Dardanellen, langs de Middellandse Zee door de Straat van Messina en zo naar Genua. Het handelsverkeer bracht de pest naar Europa.

* Waarschijnlijk ging de pest aan land in Messina op Sicilië, en trok de ziekte daarna via Napels noordwaarts. Bronnen uit de 14e eeuw maken melding van een zijderoutevloot waarvan de bemanning ziek aanmeerde in Messina in het jaar 1346.

* Eens op het land ging het ook toen snel. De pest verspreidde zich over heel Europa, op de klassieke wijze, reizend met paard en kar. In twee jaar tijd had de ziekte het volledige continent bereikt. Ze heeft gewoekerd tot 1351. (prent: pestdokter met masker)

* Italië was voor de pest het ideale land om Europa te veroveren. Het had door zijn welvarende havensteden contacten met verre gebieden. Ze had vrij spel dankzij de bloei van  overbevolkte steden waar mensen in slechte omstandigheden dicht op elkaar leefden.

* De pest is een bacteriële ziekte. Ze wordt overgedragen via ratten en vlooien en kwam zo bij de mens terecht. Het gebrek aan hygiëne was de grote katalysator, samen met de onwetendheid. De bacterie Yersinia pestis is pas eind negentiende eeuw gedetecteerd. Maar in Italië was de oorzaak op dat moment nog bij geen enkele wetenschapper bekend.

* De pestepidemie van de 14e eeuw was bijzonder vernietigend. Maar vooral niet de enige epidemie die Europa heeft geteisterd. Later kwam ze herhaaldelijk terug, in verschillende vormen, tot in de negentiende eeuw. En nog verschillende keren kwam ze uit Azië. Logisch. Het waren de Europeanen die naar Azië trokken en handelswaar naar hier brachten, met bacillen en al.

(gehoord bij prof Bob Vanhee in ‘De wereld vandaag’ vrt NWS)

Colt en de Colt revolver

In de VS maken wapens en het recht om zich te verdedigen deel uit van de Amerikaanse cultuur. Vrijwel elke Amerikaan draagt nog steeds een wapen of heeft er minstens één in huis.

Dat leidde vaak tot kleine en grote drama’s. Toch waagt geen enkele president er zich aan om wapenbezit te verbieden.

Vandaag hebben we het over de populaire revolver Colt, een tuig dat meermaals kan schieten zonder telkens bij te vullen

* Op 24 februari 1836 krijgt de Amerikaanse uitvinder  en zakenman Samuel Colt een octrooi op de Colt revolver. Colt is de eerste die een revolver maakt die pas na vijf of zes schoten opnieuw hoeft geladen te worden .

* Colt geeft het vuurwapen een cilinder met verschillende kamers waarin de kogels passen. De cilinder draait als de haan werd gespannen, zodat de volgende kamer achter de loop in positie klikt. Wanneer de gebruiker de trekker overhaalt, wordt de kogel afgevuurd.

* Samuel Colt ontwikkelt zijn eerste model tijdens een reis in 1832. Drie jaar later vraagt hij er patent op aan. Op 24 februari 1836 wordt het patent hem eindelijk verleend.

* Colt verwacht dat er grote vraag zal zijn naar zijn revolver. Aanvankelijk valt dat tegen. Toch opent Colt een fabriek maar moet die vanwege tegenvallende resultaten al snel sluiten.

* Zijn wapen wordt pas populair nadat Amerikaanse troepen die in Florida vechten, er positieve rapporten over hebben geschreven.

* Het wapen wordt hierna steeds meer verkocht. Colt wordt uiteindelijk een van de rijkste zakenlieden van de VS. Na enige tijd krijgt hij wel concurrentie van andere bedrijven, zoals Smith & Wesson.

* Een bekende slogan uit de Amerikaanse Burgeroorlog luidt: “Abe Lincoln mag alle mensen vrij hebben gemaakt, Sam Colt maakte ze gelijk.”

 

** Historiek zocht en vond bovendien nog op 24 februari:

* 1530 – De keizerskroning van keizer Karel V door paus Clemens VII (de laatste keizerskroning ooit uitgevoerd door een paus)

  • 1582 – Paus Gregorius XIII kondigt de gregoriaanse kalender aan.
  • 1848 – Karl Marx en Engels publiceren in Londen hun Communistisch Manifest.
  • 1905 – In Zwitserland wordt de Simplontunnel voltooid.
  • 1922 – Henri Landru, beter bekend als Blauwbaard, wordt geëxecuteerd.
  • 1946 – Juan Perón wordt gekozen als president van Argentinië.
  • 1981 – Buckingham Palace kondigt de verloving aan van Prins Charles en Diana Frances Spencer
  • 1989 – Ayatollah Ruhollah Khomeini zet een prijs van $3 miljoen dollar op het hoofd van Salman Rushdie, schrijver van The Satanic Verses.
  • 1991 – De operatie ‘Desert Storm’ onder leiding van Norman Schwarzkopf om de troepen van Saddam Hoessein uit Koeweit te verdrijven begint.

Muhammad Ali grootste aller tijden

De Amerikaans bokskampioen Muhammad Ali overleed op 74-jarige leeftijd aan de gevolgen van de ziekte van Parkinson. De dood van de Olympische- en drievoudige wereldkampioen zwaargewicht was wereldnieuws.

* De legendarische bokser werd in 1942 geboren als Cassius Marcellus Clay. Nadat hij lid was geworden van de Nation of Islam,  een Amerikaanse organisatie van donkere moslims, veranderde hij zijn naam in Mohammed Ali.

* Ali was beroemd over de hele wereld. De nog jonge kleuren-tv slaagde erin om vrijwel alle grote kampen rechtstreeks uit te zenden. We willen de sportliefhebbers niet kennen die in het holst van de nacht geen seconde van de bokskampen hebben gemist. Ali was steeds met velen en mijzelf de onvoorwaardelijke favoriet. Voor aanvang van het werk was de kamp hét onderwerp van gesprek in de vroege morgen.

* Muhammad Ali had een enorme staat van dienst en wordt door velen beschouwd als de beste zwaargewicht bokser ooit.

* Van zijn 61 profpartijen won hij er maar liefst 56, waarvan 37 met knock-out. De enkele boksers die ooit in een professionele partij van hem wonnen zijn: Joe Frazier, Ken Norton, Leon Spinks, Larry Holmes en Trevor Berbick.

* Onder de naam Cassius Clay deed de bokser in 1960 mee aan de Olympische Spelen in Rome. Hij won goud bij de halfzwaargewichten. Hierna begon zijn professionele leven dat in totaal zo’n twintig jaar zou duren.

* In die periode werd hij maar liefst drie keer wereldkampioen bij de zwaargewichten. De eerste keer pakte hij de titel in 1961 tijdens een gevecht tegen Sonny Liston. De eerste van een hele resem knock-outs. En daarvoor kwam en genoot het publiek.

Gevecht van de eeuw

* De eerste keer dat Muhammad Ali als beroepsbokser een partij verloor was in 1971. Dit gevecht tegen zijn aartsrivaal ‘Smokin’ Joe Frazier staat bekend als de Fight of the Century. Joe Frazier was in 1971 wereldkampioen.

* Eerder was Muhammad Ali wereldkampioen geweest, maar hij was de titel kwijtgeraakt omdat hij geweigerd had om in Vietnam te gaan vechten.

* Ali verloor vier jaar van zijn carrière, maar kreeg volledig gelijk van de geschiedenis.

* Hij werd de grootste bokser aller tijden én een icoon voor de eeuwigheid.

* Tegen Muhammad Ali bokste Frazier na het duel van 1971 nog twee keer. Die twee partijen werden gewonnen door Ali. Ook nadat Frazier zijn carrière beëindigd had, bleef de rivaliteit tussen hem en Ali bestaan. Later werd die ruzie bijgelegd.

Slavernijverleden

Muhammad Ali haalde niet alleen het nieuws met prestaties in de boksring. Ook daarbuiten liet hij geregeld van zich horen.

* Zo maakte hij begin jaren zestig reeds bekend dat hij zijn achternaam Clay niet langer wilde gebruiken. Clay was een symbool voor het slavernijverleden van zijn voorouders.

* Als lid van de Nation of Islam besloot hij voortaan als Muhammad (de profeet van de islam) Ali (de vierde kalief) door het leven te gaan.

Overlijden

* Opmerkelijk is dat de dood van de bokslegende in 2016 bekendgemaakt werd via een scorebord in Miami, tijdens een honkbalwedstrijd tussen de Miami Marlins (waar Ali supporter van was) en de New York Mets.

* Geheel onverwacht verscheen een grote foto van Ali op het videoscorebord met de tekst ‘Muhammad Ali – 1942-2016’. Pas twee uur later werd de dood van de bokser officieel bekendgemaakt door zijn familie. Ali was opgenomen in een ziekenhuis in Phoenix met ademhalingsproblemen. Vanwege zijn ziekte was behandelen praktisch niet meer mogelijk.

(foto boven -The Beatles en Muhammed Ali-)

 ‘voor eeuwig’ aan de VS

Al honderdzeventien jaar bevindt zich in het zuiden van het eiland Cuba de Amerikaanse marinebasis Guantánamo Bay. Het is de oudste overzeese marinebasis van de VS en de enige in een land waar de VS geen diplomatieke relaties mee heeft.

* Op 23 februari 1903 wordt de basis door Tomás Estrada Palma, de eerste president van Cuba, “voor de eeuwigheid” aan de Verenigde Staten verhuurd.

* De basis is al in 1902 gevestigd, kort na de  Spaans-Amerikaanse Oorlog, waarbij Amerika de Spanjaarden op Cuba verslaan. Dankzij het zogenaamde Teller-amendement dat toegevoegd is aan de oorlogsverklaring aan Spanje, kan Cuba na de oorlog door de Amerikanen niet als kolonie worden opgeëist.

* Tijdens de vredesonderhandelingen in Parijs krijgt Amerika echter wel het recht in het zuidelijk deel van de Baai van Guantánamo, een inham van de Caribische Zee in Cuba, een marinebasis in te richten.

* Afgesproken wordt dat Amerika het gebied zal pachten van Cuba dat enige tijd na de oorlog van 1898 onafhankelijk wordt. Ook wordt vastgelegd dat het pachtcontract alleen verbroken kan worden als beide landen daar toestemming voor geven.

*** Lees hier meer over de geschiedenis van Guantánamo Bay.    (met dank aan Historiek)

            Nog op 23 februari:

  • 1893 – In Duitsland wordt octrooi verleend op de revolutionaire dieselmotor van Rudolf Diesel.
  • 1905 – Paul Harris sticht in Chicago de Rotary Club.
  • 1917 – Begin van de Russische Revolutie

DE NAAM VAN DE ROOS

Umberto Eco studeerde middeleeuwse filosofie aan de Universiteit van Turijn. Hij was tot 2008 hoogleraar in de semiotiek aan de Universiteit van Bologna. Eco werd katholiek opgevoed, maar brak later met de kerk. Hij omschrijft zichzelf als onconfessioneel religieus.

* Als schrijver brak Eco in 1980 internationaal door met zijn roman Il Nome della Rosa (De naam van de roos), een spannende detectiveroman die zich in 1327 afspeelt in het kader van de strijd tussen het centrale gezag van de Rooms-Katholieke Kerk en verschillende stromingen daarin die met geweld werden onderdrukt. Van het boek werd ook een geweldige film gemaakt.

De historische achtergrond wordt uitgebreid geschetst. Het boek ademt het ritme van het kloosterleven en de hoofdstukken zijn ingedeeld naar de gebedstijden binnen de kloostermuren.

* Een tweede roman, De slinger van Foucault, speelt zich af in het heden, maar gaat vooral over de erfenis van de tempeliers en de rozenkruisers, laat-middeleeuwse mystieke bewegingen.

* Van Eco zijn nog een aantal bundels met essays verschenen en vijf romans: Het eiland van de vorige dag (1995), Baudolino (2001), De mysterieuze vlam van koningin Loana (2005), De begraafplaats van Praag (2010), en Het nulnummer (2015). In 2001 schreef hij samen met de gepensioneerde aartsbisschop van Milaan, Carlo Maria Martini het boek Geloven of niet geloven: een confrontatie.

* Eco stond tevens te boek als een autoriteit op het gebied van … James Bond. Hij kreeg in 1998 de exclusieve Duitse onderscheiding “Pour le Mérite“. Enkele jaren voordien, namelijk in 1985 ontving Eco reeds een eredoctoraat aan de KU Leuven. Eco was ook schrijver van kinderboeken.

* Eco overleed op 19 februari 2016 , hij werd 84.

Esperanto

Eco deed ook onderzoek naar het Esperanto: “Vroeger dacht ik dat een plantaal geen nut kon hebben. Toen ik het Esperanto wat nader ging bekijken, merkte ik echter dat ik mijn mening moest herzien.”

Eco stond tevens te boek als een autoriteit op het gebied van James Bond. Hij kreeg in 1998 de exclusieve Duitse onderscheiding “Pour le Mérite“. Enkele jaren voordien, namelijk in 1985 ontving Eco reeds een eredoctoraat aan de KU Leuven. Eco was ook schrijver van kinderboeken.   (met dank aan Wikipedia)

de eerste Europese roker …

De Spanjaard Rodrigo de Jerez is wellicht de eerste Europeaan die tabak rookte. Een tevreden roker kan hij echter niet zijn geweest. De kerk was niet blij met zijn duivelse activiteit en pakte hem op. Jarenlang zat de eerste roker van Europa opgesloten in de gevangenis.

* Rodrigo de Jerez was zeeman en nam in 1492 deel aan de eerste reis over de Atlantische Oceaan van Columbus. Op Guanahaní, het eerste eiland waarop Columbus op 12 oktober 1492 voet aan wal zet, kregen de bezoekers wat gedroogde bladeren cadeau, maar die wisten niet wat ermee aanvangen.

* Enkele weken later in Cuba zagen ze een paar inboorlingen rollen maken van palm- en maïsbladeren en daar tabak instoppen. Een uiteinde van de rol werd vervolgens aangestoken waarna de inboorlingen aan het roken slaan.

* Rodrigo de Jerez is gefascineerd. Hij neemt de gewoonte van de inboorlingen over en wordt wellicht zo de eerste Europese roker. De Spaanse Inquisitie is echter niet gecharmeerd. Volgens de leden van dit kerkelijk instituut komt roken van de duivel. Alleen satan zou in staat zijn mensen de kracht te geven om rook in- en uit te ademen. De ‘bezeten’ Rodrigo de Jerez belandt  in de cel. Pas zeven jaar later komt hij vrij.

* Het kwaad is echter geschied. De inquisitie kan niet voorkomen dat steeds meer mensen zo nu en dan een rokertje opsteken. In 1590 kondigde paus Urbanus VII een officieel rookverbod af. Urbanus VII overleed echter op 15 september 1590 aan malaria. Urbanus was slechts twaalf dagen paus.

* In de eeuwen daarna verspreidt het roken zich als ´lopende vuurtjes´ over Europa. Niet overal werd het roken direct veroordeeld.

* Verscheidene Franse geneeskundigen prijzen de vermeende geneeskrachtige werking van tabak zelfs en de Franse ambassadeur Jean Nicot (nicotine) de Villemain is ook onder de indruk. Hij spreekt zelfs van een wondermiddel en introduceert snuiftabak aan het Franse hof. Koningin-moeder Catharina de Medici vindt het geweldig.

* Al snel wordt evenwel duidelijk dat roken de gezondheid kan schaden. Tussen 1630 en 1640 wordt roken in Rusland, China en Turkije daarom een misdrijf. Wie betrapt wordt, loopt zelfs het risico geëxecuteerd te worden. In Amerika (foto l) roken zelfs kinderen er lustig op los.

* In de volgende eeuwen blijft roken de gemoederen beroeren. In 1929 weet de Duitse arts Fritz Lickint echter als eerste een statistisch verband te leggen tussen roken en kanker. Andere Duitse artsen vinden niet lang daarna een verband tussen tabak en kanker in de mond, lippen, keel en slokdarm.

* Dit nieuws wordt evenwel pas vele jaren later naar buiten gebracht en in die tussentijd blijven veel mensen, tot vreugde van de tabaksindustrie, rustig verder roken.

* In 1964 toont een wetenschapper opnieuw aan dat er inderdaad een verband is tussen roken en kanker. Dat dit onderzoek wereldnieuws wordt heeft vermoedelijk alles te maken met de Amerikaanse patholoog Oscar Auerbach, die beagles voor zijn test gebruikte.

* De patholoog leert 86 van deze honden om te roken. Twaalf van hen krijgen kanker. Volgens de wetenschapper is hiermee voor het eerst aangetoond dat grote dieren een tumor kunnen ontwikkelen door het inhaleren van sigarettenrook.

* De tabaksindustrie is echter nog niet overtuigd. Die vindt de conclusie dat de tumoren veroorzaakt door de rook veel te ver gaan. Volgens de industrie werden de dieren ziek door stressvolle omstandigheden in het labo.

* Na de oorlog wordt er vrijwel doorlopend onderzoek gedaan naar de schadelijk gevolgen van roken. Vanaf halverwege de jaren zeventig raakten steeds meer mensen ervan doordrongen dat roken inderdaad slecht was voor de gezondheid.

* Begin deze eeuw kwamen er anti-rookreclameverboden en de verkoop van tabak werd streng gereglementeerd. Sporttakken allerlei (vooral motorsporten en aanverwante) verloren een belangrijke bron van inkomsten.

* Vroeger gold vaak de uitspraak ‘wie niet roken kan, is geen man’. Tegenwoordig is een echte man … geen roker. We zijn op goede weg maar die strijd is echter nog niet helemaal gestreden.

Aanslag op Franklin Roosevelt

Op 15 februari 1933 wordt er een aanslag gepleegd op de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt. De president ontsnapt ternauwernood. Kort daarvoor is Roosevelt gekozen tot president. Op het moment van de aanslag is hij echter nog niet beëdigd.

° Op 15 februari van 1933 geeft Roosevelt in Miami vanuit een open auto een toespraak. Ook de Italiaanse immigrant Giuseppe Zangara is van de partij. Maar … de man heeft een pistool bij zich en vuurt richting de president.

° De nieuwe president raakt niet gewond. Wel de burgemeester van Chicago, Anton Cermak, die zich vlakbij de president bevindt. Hij wordt dodelijk getroffen. Verschillende omstaanders raken gewond.

° Zangara (foto) wordt meteen opgepakt en bekent schuld. Zangara wordt veroordeeld tot de elektrische stoel. Op 20 maart 1933 wordt het vonnis voltrokken in Florida State Prison.

° Over het motief van de aanslagpleger bestaat onduidelijkheid. Volgens sommige berichten werd hij ingehuurd door de georganiseerde misdaad in Chicago. Maar dat werd nooit bevestigd.

***  foto hieronder Mount Rushmore National Memorial / South Dakota

de Amerikaanse presidenten vlnr Washington – Jefferson – Roosevelt – Lincoln

* Acht jaar later , op 6 januari 1941 hield Franklin Delano Roosevelt in het Amerikaanse Congres een beroemde State of the Union-speech, de Four Freedoms-speech. Hierin sprak hij de hoop uit op een toekomstige wereld die gebaseerd moest zijn op vier essentiële menselijke vrijheden. Ten eerste: freedom of speech and expression (vrijheid van meningsuiting en expressie). De tweede was freedom of worship (vrijheid van godsdienst), de derde freedom from want (vrijheid van tekorten) en de laatste freedom from fear (vrijheid van angst).

° Roosevelt vulde deze vrijheden in als het recht op vrijheid om te zeggen wat je wilt, vrijheid van religie, het recht op economische basislevensbehoeften die de gezondheid van het volk garandeerden en ten slotte het recht om onbedreigd en zonder angst voor oorlog, te kunnen leven. Dit laatste moest bereikt worden door wereldwijd het wapenarsenaal in te krimpen.

*** Lees zeker ook verder in “Historiek” : Franklin Delano Roosevelt (1882-1945) – 32e president van de Verenigde Staten

Giuseppe Zangara schiet op Roosevelt

Giuseppe Zangara pleegt een aanslag op Franklin Delano Roosevelt (1933)

 

Mugshot van Giuseppe Zangara

* Op 15 februari 1933 wordt er een aanslag gepleegd op de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt. De president ontsnapt ternauwernood. Kort voordat de aanslag wordt gepleegd is Roosevelt gekozen tot president. Op het moment van de aanslag is hij echter nog niet geïnaugureerd.

* Op de 15de februari 1933 geeft Roosevelt in Miami vanuit een open auto een toespraak. Die toespraak wordt ook bijgewoond door de Italiaanse immigrant Giuseppe Zangara. De man heeft een pistool bij zich en vuurt richting de president. Roosevelt raakt hierbij niet gewond.

* De burgemeester van Chicago, Anton Cermak, die zich vlakbij de president bevindt wordt wel dodelijk getroffen. Ook verschillende omstanders raken gewond.

* Zangara wordt opgepakt en bekent schuld. Zangara wordt veroordeeld tot de elektrische stoel. Op 20 maart 1933 wordt het vonnis voltrokken in Florida State Prison.

* Over het motief van de aanslagpleger bestaat onduidelijkheid. Volgens sommige berichten werd hij ingehuurd door de georganiseerde misdaad in Chicago.

Lees ook: Franklin Delano Roosevelt (1882-1945) – 32e president van de Verenigde Staten

– andermaal met dank aan Historiek –

Nelson Mandela 11 feb 1990 vrijgelaten.

Na 27 jaar gevangenschap werd Nelson Mandela op 11 februari 1990 vrijgelaten. Vandaag al 32 jaar geleden. Alsof het gisteren was, zeggen de ouderen onder ons.

(ik las het – nogmaals bij Historiek – cracks in geschiedenis)

* De voormalige anti-apartheidstrijder zat jarenlang gevangen op Robbeneiland. Hij was veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf vanwege zijn leiderschap van de militaire vleugel van de politieke groepering ANC.

* Op 11 februari 1990 werd hij vrijgelaten. Mandela voerde hierna als leider van de inmiddels gelegaliseerde ANC meteen onderhandelingen met de Zuid-Afrikaanse regering over de totale afschaffing van de apartheid.

* Vier jaar later later (1994) haalde het ANC een grote overwinning bij de verkiezingen. Mandela werd president van Zuid-Afrika.         (vrije-gratis foto Mandela-monument)

.

Lees zeker ook: Nelson Mandela (1918-2013) – Strijder tegen de apartheid
…en: Apartheid (1948-1990)
…en: De geschiedenis van Robbeneiland
Boek: “Goedemorgen, meneer Mandela” – Memoires van zijn persoonlijk assistente

1 … 15 16 17 18