Categorie: UIT EUROPA

De massamoord van Srebrenica

Dit jaar is het al 29 jaar geleden dat we haast live de val van Srebrenica konden meebeleven. Een recapitulatie uit Nederlandse bladen.

* Terwijl Nederlandse militairen de Bosnische enclave Srebrenica moesten veiligstellen, vielen Servische troepen binnen en vermoordden bijna alle mannen. Het werd het ergste bloedbad in de naoorlogse Europese geschiedenis.

* Met het uiteenvallen van de republiek Joegoslavië brak in 1991 een burgeroorlog uit tussen verschillende deelstaten. Het streven naar onafhankelijkheid gaat in een aantal staten gepaard met veel geweld.

* In een ervan, Bosnië-Herzegovina, is de strijd tussen verschillende bevolkingsgroepen bijzonder heftig. In 1993 roept de Veiligheidsraad in Resolutie 819 de plaats Srebrenica uit tot ‘veilig gebied’, een zogenoemde enclave.

* Servische Bosniërs mogen de stad van de VN niet meer beschieten of belegeren. In deze enclave houden veel Bosniakken (Bosnische moslims) zich schuil.

* De VN stelt een vredesmacht in die Resolutie 819 in Srebrenica moet handhaven. In 1994 gaat een bataljon Nederlandse troepen, Dutchbat III, naar Srebrenica om deze opdracht op te nemen.

* Terwijl Nederlandse militairen de Bosnische enclave Srebrenica moeten veiligstellen, vallen Servische troepen van de Bosnisch-Servische generaal Ratko Mladić Srebrenica binnen. Zonder veel tegenstand.

* Veel Bosniak-mannen en -jongens proberen tevergeefs te vluchten. De Serviërs voeren de achtergebleven mannen en jongens af in bussen, nadat ze hen eerst met hulp van de Nederlandse militairen van de vrouwen en kinderen hebben gescheiden.

* Ze worden samengevoegd met een andere groep gevangen vluchtelingen en niet veel later worden bijna al deze Bosniakken door de Serviërs geëxecuteerd.

** Het is de grootste massamoord in Europa sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. In totaal staan er 8 372 namen op het herinneringsmonument bij het nabijgelegen Potočari.

* In Nederland rijst de vraag of de Nederlandse soldaten meer hadden kunnen doen om de enclave te beschermen of dat hun land moreel heeft gefaald.

* Gedurende de gehele oorlog op de Balkan sloegen zo’n 1,3 miljoen mensen op de vlucht naar het buitenland.

* De Nederlandse regering zal voortaan alleen nog maar soldaten sturen die voldoende bewapend zijn, zoals bij de Nederlandse missies naar Irak en Afghanistan.

* Als in 2002 het NIOD-rapport verschijnt, neemt premier Wim Kok de politieke verantwoordelijkheid voor de ramp in Srebrenica en treedt af.

POKKEN UITGESCHAKELD

La Coruña, de hoofdstad van de Spaanse provincie Galicië, heeft altijd een nauwe band met de zee gehad.  Vanuit deze havenstad ging begin negentiende eeuw (1801-1900) de eerste wereldwijde vaccinatiecampagne van start , een tijd waarin het gevreesde pokkenvirus nog talrijke slachtoffers maakte.

** Vooral in Zuid-Amerika hielden de pokken stevig huis omdat de Spanjaarden tijdens de kolonisatie van het nieuwe werelddeel het virus hierheen brachten. Dat kostte vele levens van de oorspronkelijke bewoners, die er totaal geen weerstand tegen hadden.

* De Engelse plattelandsarts Edward Jenner ontwikkelde eind achttiende eeuw (1701-1800) een vaccin tegen de pokken, een ziekte die in die tijd jaarlijks duizenden doden eiste.

* De arts toonde de nauwe verwantschap tussen koeien-, paarden- en mensenpokken (smallpox) aan en ontdekte dat hij mensen immuun kon maken voor de pokken door hen te besmetten met het koepokvirus.

* Dat we inentingen tegen allerhande ziekten tegenwoordig ‘vaccins’ noemen danken we aan Jenner. Het woord vaccin is namelijk afgeleid van het woord vaccinia, de Latijnse medische benaming voor het koepokkenvirus.

* Als plattelandsarts hoorde Jenner van het oude volksgeloof dat meisjes die op boerderijen in aanraking kwamen met het koepokkenvirus niet vatbaar waren voor de mensenpokken.

* Toen Jenner in mei 1796 in contact kwam met Sarah Nelmes, een melkmeisje dat tijdens haar werk besmet was geraakt met de koepokken en etterbuilen op haar handen en armen had, besloot Jenner wat vocht uit de koepokkenblaasjes op de armen van het melkmeisje te halen en die vervolgens in te brengen op de arm van een gezond achtjarig jongetje, James Phipps, de zoon van zijn tuinman.

* Enkele dagen later kreeg de jongen een milde vorm van koepokken, waarvan hij… snel en volledig herstelde. Hiermee had Jenner bewezen dat de koepokken door mensen overgedragen kon worden.

Ongeveer twee maanden later besloot Jenner een gewaagd experiment uit te voeren, dat in die tijd om ethische redenen als zeer dubieus zou worden bestempeld…

* De arts besmette de herstelde James Phipps opnieuw, maar nu met échte pokken, om te ontdekken of de jongen omwille van de eerdere milde koepok-besmetting nu niet meer vatbaar was voor de mensenpokken. Dat bleek het geval. De knul werd helemaal niet ziek. Zelfs niet een beetje en zijn huid was nog helemaal glad.

* In de volgende jaren voerde Jenner een groot aantal vervolgexperimenten uit, waaronder veel op zijn zoon, en stelde vast dat het koepokkenvirus bescherming bood tegen de pokken.

* In 1798 (bouwjaar van de Dorpsmolen/Veerle)  publiceerde hij een brochure waarin hij zijn bevindingen uit de doeken deed. De medische wereld reageerde aanvankelijk sceptisch.

* Jenner bleef ondanks de felle tegenstand strijden voor ‘zijn’ vaccin en vertrok naar Londen in een poging vrijwilligers te vinden voor de vaccinatie. Dit bleek nog vrij lastig.

* Toen het sterftecijfer van de pokken begon te dalen, kreeg Edward Jenner steeds meer credits voor zijn werk. Het aantal vaccinaties steeg. Matthew Baillie, een beroemde arts in het St. Georges-ziekenhuis in Londen, sprak zich lovend uit met “Het is de grootste ontdekking in de geschiedenis van de geneeskunde.”

De vaccinatie tegen de pokken verspreidde zich hierna snel over de wereld. Aanvankelijk was het nog lastig om het pure koepokkenvaccin te bemachtigen. Ook was nog onduidelijk hoe immuniteit precies werkte.

* De vrees voor de pokken zorgde er echter voor dat velen zich , ondanks alle onzekerheden , toch lieten vaccineren. Begin 19de eeuw was de sterfte aan de pokken dankzij het vaccin al erg gedaald. In 1840 stelde het Engelse parlement de verplichte vaccinatie in.

Ongeveer tweehonderd jaar na de ontdekking van Edward Jenner was de ziekte volledig uitgeroeid. Pokken werd uiteindelijk de eerste ziekte in de geschiedenis die door menselijke inspanningen werd uitgeschakeld.

* Dat alle inentingen die gericht zijn op het beschermen tegen infectieziekten en vandaag de dag bekend staan als ‘vaccinaties’ , is te danken aan de Franse chemicus Louis Pasteur.

* Pasteur ontwikkelde in 1885 zelf een vaccin tegen hondsdolheid. De vernoeming was voor de Fransman een mooi eerbetoon aan de Engelse arts die bij zijn inentingen immers gebruik had gemaakt van vaccinia, het koepokkenvirus.

(met dank aan Historiek , dat nog veel meer vertelt…)

Nederlandse slavenhandel …

Vandaag 1 juli vindt in Nederland het jaarlijks Keti-Koti feest plaats. Er wordt gevierd en herdacht dat Nederland op 1 juli 1863 ‘de slavernij’ afschafte.

De naam komt uit het Surinaams en betekent ‘ketenen gebroken’. In Suriname heet deze dag officieel ‘Dag der Vrijheden’, maar wordt informeel ‘kettingsnijden’ genoemd. Sinds 2002 wordt Keti-Koti ook in Nederland gevierd.

*** Vandaag 1 juli, de dag van het Keti-Koti feest , dragen de vrouwen gekleurde kleren en er wordt tot diep in de nacht gefeest.

Nederlandse slavenhandel

* Vanaf 1635 besloot de WIC (West Indische Compagnie) ook deel te nemen aan de slavenhandel, waarin o.a. de Engelsen en Spanjaarden al actief in waren.

* Schepen voeren vanaf Europa naar Afrika, kochten daar slaven en voeren door naar Amerika, waar ze de ongelukkigen met grote winst verkochten. Het welbekende ‘driehoeksmodel’.

*** Voor de WIC was Suriname – met zijn opkomende plantages waar geen arbeidskrachten voor te vinden waren – een ideale afzetmarkt.

* Aanvankelijk ging het om kleine aantallen slaven, maar in de loop van de 17e en 18e eeuw verschenen er meer plantages, waardoor het totaal aantal slaven in Suriname groeide tot boven de 50.000.

* De grote hoeveelheden slaven waren moeilijk in bedwang te houden. Vele slaven vluchtten het ‘ondoordringbare’ oerwoud in en stichtten daar kleine gemeenschappen. Regelmatig voerden deze marrons (of bosnegers) aanvallen uit op de plantages, waar ze grote paniek zaaiden.

*** In totaal zijn er tussen 1500 en 1850 rond de tien miljoen slaven uit Afrika weggevoerd door verschillende Europese landen.

** De Republiek was verantwoordelijk voor zo’n 5% van dit enorme aantal. Uit onderzoek dat in 2019 werd gepubliceerd bleek dat in de achttiende eeuw zo’n 5% van de economie van de Republiek gebaseerd was op slavenhandel.

Afschaffing Nederlandse slavenhandel

* Aan het begin van de 18e eeuw ontstonden er in Groot-Brittannië bewegingen die zich tegen de slavernij en slavenhandel verzetten. De abolitionisten slaagden erin de slavenhandel in 1806 af te schaffen, maar de slavernij ging nog lang door. Engeland schafte de slavernij in 1834 af, Nederland pas in 1863.

Vrijheid ? … onder voorwaarden

* De afschaffing van slavernij liep in Nederland niet van een leien dakje. Veel slavenhandelaren vreesden een faillissement  en kregen daarom van de staat 300 gulden per slaaf uitgekeerd. Dit geld kwam uit de bezittingen die Nederland had in Nederlands-Indië.

Daarnaast moesten de slaven nog 10 jaar verplicht werken op de plantages tegen hongerlonen.

In 1963 werd  in Paramaribo een standbeeld van 100 jaar Keti-Koti onthuld. Het standbeeld werd het populairste beeld van Paramaribo en is een afbeelding van Kwakoe.

* Kwakoe betekent woensdag in het Surinaams en verwijst naar woensdag 1 juli 1863. Veel Surinamers die op een woensdag geboren zijn dragen deze naam als verwijzing naar de afschaffing van de slavernij.

* Sinds 1975 wordt in Amsterdam het jaarlijkse Kwakoe Zomer Festival georganiseerd. Dit festival trekt voornamelijk Surinaamse, Antilliaanse en Afrikaanse bezoekers.

* Dit festival houdt direct verband met Keti-Koti. In 2008 werd de organisatie van het festival echter failliet verklaard. Daarna werd een doorstart gemaakt als  Kwakoe Summer Festival.

foto – Het Nationaal Monument Slavernijverleden in het Amsterdamse Oosterpark. Arthena [CC BY-SA 4.0] via Wikimedia Commons

Keti-Koti

 * Keti-Koti wordt sinds 2002 ook in de grote steden van Nederland gevierd, vanaf 2009 ook in Noord-Nederland. Er vinden optochten plaats in Surinaamse klederdracht en er zijn kraampjes met Surinaams eten.

** Op 30 juni vinden er herdenkingen plaats bij monumenten die naar het slavernijverleden verwijzen.

Nationale feestdag?

Nadat in 2021 Juneteenth in de VS een nationale feestdag werd, spraken veel mensen in Nederland de hoop uit dat het Nederlandse Keti-Koti snel zou volgen.

* Een petitie van radiozender FunX die opriep om van Keti-Koti een nationale feestdag te maken, werd tienduizenden keren ondertekend. Maaaarrrr … tegelijk bleek dat veel werkgevers en werknemers niet zitten te wachten op nóg een dag vrij. Niet dus.

– met dank aan … *Geschiedenis Magazine partner van IsGeschiedenis*

Keizer Karel V

Karel V werd vanaf 1506 landsheer van de meeste Nederlandse gewesten. Vanaf 1516 was hij tevens koning van Spanje en in 1519 ook keizer van het Heilige Roomse Rijk gekozen. Drie serieuze titels nog voor hij 20 werd…

* Karel werd op 24 februari 1500 geboren in het Prinsenhof in Gent als oudste zoon van Filips de Schone en Johanna van Castilië, beter bekend als Johanna de Waanzinnige.

* Hij werd opgeleid in Mechelen, aan het hof van zijn tante Margaretha van Oostenrijk, de landvoogdes van de Nederlanden.

* Na de dood van zijn vader in 1506 werd hij de landsheer van de Nederlandse gewesten. Omdat hij toen amper 6 was, werd zijn tante aangesteld als regentes.

* In 1515 , op zijn 15de , werd Karel reeds meerderjarig en werd hij ook koning van Spanje. Drie vliegen in één klap voor zijn 20ste.  – in datzelfde jaar 1515 werd in Veerle de nieuwe kerktoren ingehuldigd… en die staat er nog –

* Keizer Maximiliaan I, de man van Maria van Bourgondië (die jammerlijk verongelukte na een val van haar paard), was de grootvader van Karel, en had zijn kleinzoon al voor zijn dood naar voren geschoven als zijn opvolger in het Heilige Roomse Rijk.

*** Maximiliaan betaalde hoge bedragen aan enkele keurvorsten om ze gunstig te stemmen. Maximiliaan overleed op 12 januari 1519.

* Enkele maanden later trok Karel met een leger naar Frankfurt, waar de nieuwe Duitse koning gekozen zou worden.

* Dat maakte indruk. Karel werd op 28 juni 1519 in Frankfurt gekozen als opvolger van Maximiliaan.

** De kroning vond plaats op 23 oktober 1520 in de Dom van Aken. Op 24 februari 1530 werd hij ook tot keizer van het ‘Heilig Roomse Rijk’ gekroond door paus Clemens VII.

* Karel werd bovendien de laatste keizer van het Heilige Roomse Rijk die door een paus werd gekroond. De Bourgondiërs maakten hier definitief plaats voor de Habsburgers.

Maarten Luther

Karel V was een vrome katholiek. Hij vond het protestantisme een bedreiging voor de wereldlijke orde.

* Ketterij was staatsgevaarlijk en werd vanaf 1522 in de Nederlanden met alle middelen bestreden.

* In Duitsland had Karel V minder macht en minder mogelijkheden om zijn beleid door te drukken. Maarten Luther kreeg zelfs een vrijgeleide om in april 1521 te verschijnen op de Rijksdag van Worms.

Luther verklaarde daar dat hij zijn stellingen niet wilde herzien.

* Luther werd op 26 mei 1521 met het Edict van Worms in de rijksban geslagen. Keurvorst Frederik III van Saksen verleende hem echter onderdak op de Wartburg in Eisenach (foto onder)

* Op de Rijksdag van Augsburg (1530) probeerde Karel de christelijke eenheid in de Duitse gebieden te redden. Zijn voorstel werd echter verworpen. Karel zou nog twintig jaar vergeefs blijven strijden tegen de reformatie in Duitsland.

* In 1549 voltooide Keizer Karel V de Nederlandse eenheid met de Pragmatieke Sanctie. Daarin werd bepaald dat de 17 Provinciën (99 jaar later het onafhankelijke Nederland) als één en ondeelbaar geheel zouden overgeërfd worden.

* Op de rijksdag van Augsburg van 1555 sloten de Duitse vorsten de Godsdienstvrede van Augsburg.  Vastgesteld werd dat de Duitse vorsten voortaan vrij waren om de religie van hun keuze op te leggen aan hun onderdanen.

* Karel zag de Godsdienstvrede van Augsburg als een persoonlijke nederlaag. Hij besloot af te treden. Karel nam op 25 oktober 1555 afscheid in Brussel. Zoon Filips volgde hem op als heer van de Nederlanden en als koning van Spanje.

* Filips liet zich hier niet zien maar liet zich wel vertegenwoordigen door een stelletje sabelslepers van de grootste orde, te beginnen met de hertog van Alva. Galg en rad stonden geen week meer stil …

* Karel V vertrok 15 september 1556 per boot naar Spanje.

* Daar liet hij meteen een villa bouwen naast het klooster Cuacos de Yuste (foto) aan de voet van de bergketen Sierra de Gredos in Extremadura. Daar bracht hij zijn laatste jaren door.

* Karel V overleed op 21 september 1558. Twee dagen later werd zijn stoffelijk overschot bijgezet in een crypte onder het altaar van de kloosterkerk in Yuste.

* De stoffelijke resten werden in 1573 door Filips overgebracht naar het abdijcomplex Escorial bij de stad San Lorenzo de El Escorial. Karel ligt er omringd door zijn nazaten. En wacht er mogelijk op … uw bezoek.

*** ook met dank aan  Ruud van Capelleveen van  AbsuluteFacts

!!!! mail van lezer Louis Berghmans

Allo Ludo ,

In verband met jouw artikel in De gazet van Laakdal over keizer Karel, toch wat interessante bemerkingen…

Wist je dat jullie familie rechtstreekse afstammeling is van keizer Karel? Via Rens, Claes, Van Genechten, Breugelmans… en zo verder.

Ik heb onlangs de volledige link van afstamming bezorgd aan jouw broer Herman. Vanaf jullie moeder tot keizer Karel leefden er 34 generaties …

Eigenlijk is dit niet zo opmerkelijk. Keizer Karel was officieel 5x getrouwd maar had daarbij zeker nog evenveel concubines (aanhoudsters). Hierbij heeft hij meer dan 20 kinderen verwekt. Die allemaal nakomelingen hebben.

Dit maakt dat na meer dan 30 generaties, de helft van België, een stuk van Duitsland, Frankrijk en Nederland nakomelingen zijn van Keizer Karel.

Mvgr. Louis Berghmans  (LV waarvoor dank uiteraard!)

EXCUSES ALOM

Nu in zowat alle westerse landen excuses geëist worden voor de wandaden van die landen in het verre en minder verre verleden, heeft geen volk in dit land , voor zover er nog een volk is , meer recht op verontschuldigingen dan het onze , Vlaanderen dus.

*** Wij eisen excuses van Emmanuel Macron voor de wandaden van zijn koninklijke en revolutionaire voorgangers als daar zijn …

* Filips-Augustus die Brugge, Damme en Rijsel (dat toen nog van ons was) plat brandde.

* Filips de Schone  die Veurne in de as legde alvorens hij bij Kortrijk beschaamd moest afdruipen.

* Lodewijk XIV (Lowie Kators) die hier zowat elke hoek van het land (Brussel inbegrepen) afstookte en honger veroorzaakte.

* Tenslotte de Franse revolutionairen die kerken en abdijen hebben gesloopt, priesters en boeren en masse hebben vermoord en die en passant nog een paar hongersnoden creëerden.

* Nog meer verontschuldigingen eisen wij als Belgen van Angela Merkel : x aantal burgers koudweg vermoord bij de inval in 1914, een paar honderdduizenden tussen 1940 en 1944, waarvan het overgrote deel Joden.

* Telkens werd ook de boel grondig leeggeplunderd. Wat ‘den Duits’ doet, doet hij grondig, en dus mogen de excuses navenant zijn.

* Wij eisen ook verontschuldigingen van koning Willem-Alexander omdat de Hollanders rond 1 600 systematisch en vijftig jaar lang de frontzone hebben geplunderd , de haven van Antwerpen tweehonderd jaar lang hebben dood geknepen , belet hebben dat Oostende het nieuwe Antwerpen werd , en ons negentig jaar lang doen betalen hebben voor forten aan de Franse grens die tot niets dienden.

***  De voetbalvernederingen willen we door de vingers zien , nu onze eigen Rode Duivels het al een hele tijd voortreffelijk doen.

* Uiteraard eisen wij ook excuses van koning Felipe VI van Spanje , omdat zijn voorgangers tachtig jaar lang met geweld getracht hebben de vrijheidsdrang van onze bevolking te onderdrukken met massale executies , folteringen en inbeslagnames.

* Zeker ook met het plunderen en uitmoorden van Mechelen, met de Spaanse Furie die Antwerpen (prent) in as legde en aan 8 000 mensen het leven kostte. Vergeten we ook de  Gentenaars niet die zich met stroppen rond hun nek moesten excuseren bij keizer Karel.

* Wij eisen ook excuses van de Italiaanse president Sergio Mattarella  voor de wandaden die Julius Caesar beging bij zijn inval in het hoge noorden van Gallië en de Eburonen heeft uitgemoord: mannen, vrouwen, kinderen, zonder enige uitzondering. Hij was er zelfs nog fier op in zijn memoires .

* Te lang geleden? Ga dan eens naar de Grote Markt van Tongeren waar u onmogelijk naast de herinnering heen kan kijken.

* De Oostenrijkers in de achttiende eeuw hebben ook een paar keer in de massa geschoten. Dus ook het terechte volksverzet tegen de keizer-koster Jozef II bloedig onderdrukt.

Maar gezien de Vlaming zich vandaag veel minder verzet tegen zijn eigen regering met veel actievere keizer-kostermanieren , zullen we dat maar door de vingers zien.

* Alleen van Luxemburg hoeven we geen excuses. Het is onze enige betrouwbare buur. Al denkt de Belgische fiscus daar nogal eens anders over. (met dank aan FVG)

IJzeren Gordijn doorgeknipt

Op 27 juni 1989 , vandaag 33 jaar geleden – maar wellicht nog vrij fris in het geheugen van vele lezers – knipten de ministers van Buitenlandse Zaken van Hongarije en Oostenrijk het IJzeren Gordijn door.

* Deze gebeurtenis was vooral symbolisch, want op 2 mei van datzelfde jaar waren de eerste grensversperringen al ontmanteld.

* Het IJzeren Gordijn was een scheidingslijn tussen het communistische Oostblok en het kapitalistische Westen.

* De grens ontstond kort na de Tweede Wereldoorlog , en was een uitbreiding van de opdeling van Berlijn in een Oost – en een Westblok , en werd hét symbool van de Koude Oorlog die daar op volgde. In Hongarije kwam de eerste scheur in de grens.

Stukje van het IJzeren Gordijn

* Hongarije was in de jaren ’80 van vorige eeuw de meest liberale staat van het Warschaupact, een militair bondgenootschap van communistische landen in Oost-Europa.

* In 1988 werd er al openlijk gesproken over een terugkeer van een meerpartijenstelstel en werden enkele oude politieke partijen opnieuw opgericht.

* Een jaar later werden de geëxecuteerde leiders van de opstand van 1956, onder wie premier Imre Nagy en militair leider Pál Maléter, openlijk in ere hersteld.

* De herbegrafenis van deze leiders op 16 juni werd door vele Hongaren bijgewoond en liep uit op een vernedering van de communistische partij.

* De zaak kwam in een stroomversnelling. Begin juli 1989 overleed de voormalige Hongaarse leider János Kádár en nog diezelfde maand bracht George Bush als eerste Amerikaanse president een bezoek aan Hongarije.

* Onder Kádár waren er al enkele kleine hervormingen doorgevoerd. Het land ging zich politiek gezien steeds meer richten op het Westen.

* Op 2 mei 1989 werden de eerste grensversperringen ontmanteld en op 27 juni 1989 knipten de ministers van Buitenlandse Zaken van Hongarije en Oostenrijk het IJzeren Gordijn door.

* Dit was niet alleen een historisch moment voor Hongarije, maar voor heel Europa. Vanaf dat moment probeerden DDR-burgers die op vakantie gingen naar Hongarije bijvoorbeeld massaal naar West-Duitsland te reizen.

* De dreigende leegloop van Oost-Duitsland zorgde ervoor dat de DDR-leiders later dat jaar (9 november ’89) besloten de Berlijnse Muur te openen.

** In ‘Historiek’ meer artikelen over de Koude Oorlog

De Berlijnse luchtbrug

Op 26 juni 1948 mei 1949 werd West-Berlijn via de lucht bevoorraad. Hoezo?

* Nadat in de westelijke bezettingszones van Duitsland de D-mark was ingevoerd, voerde de Sovjet-Unie op 23 juni 1948 een eigen munt in voor de Sovjet-bezettingszone en Berlijn.

* De westelijke machten besloten dat die munt in West-Berlijn niet geldig was. De Sovjet-Unie reageerde hierop door alle toegangswegen naar Berlijn af te sluiten.

* West-Berlijn kon vanaf dat moment niet meer via water, spoor of weg bevoorraad worden. De Britse en Amerikaanse mogendheden zetten hierop een luchttransportsysteem (Berlijnse luchtbrug) op om de sectoren van Berlijn die onder westerse bezetting stonden te bevoorraden.

* Dit kon omdat Moskou geen zeggenschap had over het luchtruim boven Oost-Duitsland. Soms landde er elke 45 seconden wel een vliegtuig met hulpgoederen voor de twee miljoen inwoners van West-Berlijn. De Sovjets hieven de blokkade op 12 mei 1949 op.

*** Meer weten? Klik … De Berlijnse luchtbrug (1948-1949) in Historiek… ook die kennen er wat van !

WAAaaannnNZINNIGggggg SOMME-OFFENSIEF

Het geallieerde offensief aan de Somme (F)begon 24 juni 1916 , vandaag 106 jaar geleden.  Hierbij zetten de Engelsen voor het eerst dienstplichtigen in .Tijdens de slag voor het eerst ook tanks .

* De slag werd ingeleid door trommelvuur op de drievoudige, 1 km diepe Duitse linies.

* Op 1 juli volgde de aanval met infanterie. De Fransen drongen ten zuiden van de Somme de Duitse stellingen binnen. In het noorden vielen de Engelsen aan.

* De aanval ging over in afzonderlijke gevechten die tot 5 juli duurden. Van 7-19 juli vielen de Entente-troepen (vooral Frankrijk en Engeland) opnieuw aan. Een derde geallieerde aanval met 17 divisies (200.000 man) van 20-30 juli stuitte op sterke weerstand van Duitse reservetroepen.

* In augustus wonnen de Fransen terrein ten zuiden van de Somme bij Estrées en drongen de Engelsen door tot bij Ginchy. Toen de Duitse legerleiding in september 1916 was overgenomen door Hindenburg  en Ludendorff leek het geallieerde offensief nog in hevigheid toe te nemen..

* Tegen het einde van september aan werd de aanval tot staan gebracht. In oktober vorderden beide legers nog nauwelijks, en in november moesten de Engelsen bij de Ancre weer terrein prijsgeven. De slag eindigde toen beide kampen uitputtingsverschijnselen begonnen te vertonen.

** De geallieerden verloren een half miljoen man en verschoten 80 miljoen granaten. Het resultaat ? … De Duitse linies werden maximaal 18 km teruggedrongen. De Duitse verliezen waren ongeveer even groot.

* Samen 1 miljoen jongens in de fleur van hun leven voor 18 km grond. Waaaaanzinnig.

*** Over het hele jaar 1916 verloren de Entente troepen en de Duitsers samen liefst 2 miljoen jonge levens. De gruwelijke oorlog zou nog twee jaar voortduren. Nog grotere waanzin.

Dieren voor de rechter

Historiek pakt vandaag uit met een hoog merkwaardig stuk.

* Een samenleving kan niet zonder regels. Maar wat te doen als die regels overtreden worden? Daarover gaat de Historische atlas van misdaad en straf, dat komende week verschijnt bij WBOOKS.

* Tweeduizend jaar geleden, in de tijd van Romeinen en Germanen, werden misdaden in eigen kring bestraft. Pas in de loop van de Middeleeuwen kreeg de overheid geleidelijk een rol.

* Hoewel de media soms anders doen vermoeden, is het aantal moorden en doodslagen in onze tijd maar een fractie van eeuwen geleden. En de straffen zijn ook een stuk milder. Vooral voor dieren. Op Historiek een fragment uit het boek uit de tijd waarin dat anders was.

Tot afschrik van alle andere honden

Tegenwoordig verstaan we onder crimineel gedrag alleen gedrag van mensen. Maar het is slechts een paar honderd jaar geleden dat in de Nederlanden en de rest van Europa serieuze strafrechtprocessen werden gevoerd tegen dieren.

* De dieren worden veroordeeld voor hun ‘criminele’ gedrag, krijgen een straf opgelegd en worden terechtgesteld. Op het huidige grondgebied van Nederland zijn zeker vijf van deze processen bekend.

* In de dertiende eeuw zijn in Europa tientallen dieren voor het gerecht gedaagd en na een juridisch proces van veroordeling opgehangen, gewurgd, levend begraven, verbrand, onthoofd, verdronken of verbannen.

* De dierenprocessen die plaatsvinden in West-Europa zijn het gevolg van tegenstrijdige opvattingen over het dier en namen een plaats in tussen het geleerde recht en de volkscultuur.

* Hoewel ontstaan in de Late Middeleeuwen, bereiken dierenprocessen de grootste omvang in de zestiende en zeventiende eeuw.

* De eerste bekende vermelding van een dier dat voor een Europese rechter moet verschijnen dateert uit 1 266. Een varken uit het Franse stadje Fontanay-aux-Roses wordt door de monniken van het Genovefaklooster (Abbaye Sainte-Geneviève de Paris) ter dood veroordeeld wegens het bijten van een kind.

Lees meer bij Historiek

NAPOLEON Even iN WATERLOO …

Napoleon, nog een keertje Napoleon… ‘Gene gewone’, zouden we zeggen. Lees maar.

Nadat Napoleon de macht in Parijs weer had overgenomen , verklaarde hij de vrede in Europa te willen bewaren. De geallieerden waren niet overtuigd van Napoleons intenties, toen die een nieuw leger samenstelde.

.

.

* Napoleon wou in de Zuidelijke Nederlanden de Britten en de Pruisen verslaan, voordat ook Oostenrijk een leger kon sturen.

* De Fransen, de Britten en een klein contingent Nederlandse troepen troffen elkaar vlakbij Waterloo.

* Op 18 juni 1815  viel het Franse leger onder bevel van Napoleon en maarschalk Michel Ney meerdere keren aan. Maar de Britten, onder leiding van de hertog van Wellington, hielden stand.

* En toen de Pruisen van Blücher ‘s avonds bij de Britten aansloten, verloor Napoleon de Slag bij Waterloo.

* Napoleon vluchtte te paard en bereikte Parijs op 21 juni ‘s morgens. Op 22 juni 1815 deed hij voor de tweede keer afstand van de troon. Dit keer definitief.

* Parijs werd door het Britse en het Pruisische leger bezet. Napoleon vernam dat het Pruisische leger bevel had gekregen om hem gevangen te nemen, dood of levend.

* Hij wist te ontsnappen en vluchtte. Eerst naar het kasteel van Malmaison en dan naar de havenstad Rochefort, waarvan hij dan naar de Verenigde Staten wilde vertrekken.

* De haven werd echter door de Britten geblokkeerd . Napoleon zag geen andere uitweg dan … zich over te geven. Waterlo werd zijn Waterloo, zijn militaire ondergang. Maar toch blijft hij tot op de dag van vandaag de stempel drukken op onze samenleving.

*** Voor de rest van het verhaal verwijzen we graag door naar

Wikipedia. Door ergens op gekleurd te klikken, geraak je zeker door de hele geschiedenis , ‘de mooiste wetenschappelijk discipline ‘ (dixit Martin). Succes ermee.

1 … 3 4 5 6 7 8