EDDY MERCKX …
12 JUNI 1968 won wielerfenomeen Eddy Merckx zijn eerste Ronde van Italië. Hij zou dat nog eens 4 keer herhalen …
Wil je ALLES weten over de Belgische wielertrots ? Vraag het aan WIKIPEDIA. Die weten zowat alles over alles en nog wat …
Categorie: UIT EUROPA
Voor de 78ste keer ‘D-day’
* D-day was de dag waarop de geallieerde landingen in Normandië plaatsvonden, de grote start van ‘Operation Overlord’ op 6 juni 1944, vandaag exact 78 jaar geleden. De term ‘D-day’ werd oorspronkelijk gebruikt om het begin van een belangrijke operatie in te luiden.
* D-day vond dus plaats op 6 juni 1944 en was de grootste militaire invasie ooit. Er werden die dag 156.000 geallieerde soldaten ingezet. Belgen waren daar niet bij. Onze oorlogsmannen hielden het immers al na 18 dagen voor bekeken in 1940.
* De echten maakten vanuit Zuid-Engeland de oversteek naar Normandië. Daar moesten ze via lucht- en water een bruggenhoofd (vaste voet aan wal) vestigen.
* De geallieerde landingen in Normandië waren het begin van Operation Overlord. Een belangrijke onderneming die leidde tot de uiteindelijke bevrijding van West-Europa. (zie onder)
* De landing in Normandië, was voor de westelijke geallieerden de eerste, grootste en belangrijkste invasie van de Tweede Wereldoorlog. (let op de erg jonge gezichtjes van onze ‘bevrijders’)
* Er waren veel redenen waarom deze dag moest plaatsvinden. De voornaamste reden van D-day was de noodzaak van een tweede front in Europa. Even overlopen …
* De Duitsers vielen in 1941 de Sovjet-Unie binnen. Daarvoor hadden ze de druk in Oost-Europa vrijwel alleen moeten weerstaan.
* Daarom ook moest een nieuw front geopend worden in West-Europa. Dat hadden de Amerikaanse president Franklin Roosevelt (midden)en de Britse premier Winston Churchill (R) aan Stalin (L) in Jalta beloofd .
* Die belofte zou het verdere verloop van de Tweede Wereldoorlog bepalen.
Tweede Wereldoorlog: 1939-1945
Na het Duitse verlies in het Oosten, meer bepaald in Rusland, vreesde nazileider Hitler een geallieerde invasie van West-Europa.
* Hitler liet langs de Atlantische kust een verdedigingslinie van 2.600 kilometer bouwen: de Atlantikwal. Onvoldoende, zo bleek, om de invasie van Normandië vanuit Engeland op 6 juni 1944 te weerstaan.
D-day was nog maar een begin. Pas in mei 1945 was de totale overwinning voor de geallieerden een feit.
* Vanaf eind 1943 reeds bereidden de geallieerden een grote invasie in Frankrijk voor. Deze aanval, die de codenaam Operation Overlord meekreeg maar bekendheid verwierf als D-Day, Decision day, begon op 6 juni 1944, vandaag exact 78 jaar geleden.
* Na een gigantisch bombardement op de bunkers aan de Franse kust lukte het de geallieerden de Duitse linies te doorbreken, ondanks zware verliezen.
* In enkele weken tijds werden liefst drie miljoen geallieerde soldaten aan land gezet. Eerst rukten ze niet zo snel op, want het verzet van de Duitsers was taai.
* In september 1944 probeerden Britse en Amerikaanse troepen de bruggen over de Rijn bij Arnhem in handen te krijgen, om door te kunnen stoten naar het Ruhrgebied. Ondanks de inzet van 20.000 parachutisten, de grootste luchtlandingsoperatie ooit, werden de geallieerden door Duitse tankdivisies teruggeslagen.
* Ook het Duitse offensief in de Ardennen, van december 1944 tot januari 1945, leidde tot vertraging van de geallieerde opmars. De oorlog duurde daarom zes maanden langer, waardoor nog eens miljoenen mensen stierven: soldaten, concentratiekampgevangenen en burgers, zoals bij de wraakbombardementen op Duitse steden (o.a. Dresden, een idee van Churchill).
* Het Derde Rijk capituleerde uiteindelijk op 7 en 8 mei 1945. Vijf dagen eerder hadden de Russische troepen Berlijn ingenomen. Hitler, de grote aanstoker van de oorlog, leefde toen al niet meer. Hij pleegde op 30 april zelfmoord, samen met zijn kersverse vrouw Eva Braun, in de Berlijnse bunker waar hij zich met zijn laatste getrouwen had verschanst.
MAGNA CARTA
Jan zonder Land (1167-1216) was de vierde en jongste zoon van koning Hendrik II van Engeland. Na de dood van zijn vader erfde hij daarom geen landgoederen. Vandaar ook zijn bijnaam.
* Zijn broer Richard Leeuwenhart werd tijdens het beleg van het kasteel Châlus in Limousin door een pijl in zijn schouder getroffen. Een infectie leidde in april 1199 tot zijn dood. Jan zonder Land volgde hem op als koning van Engeland.
* De leenmannen vonden dat de koning zijn macht misbruikte. Zij dwongen hem een verklaring te tekenen, die nu wordt gezien als het eerste handvest over vrijheden en rechtspraak.
* Maar de verklaring had weinig effect: negen weken na de bezegeling werd de Magna Carta door paus Innocentius III nietig verklaard. Bovendien wou Jan zonder Land de afspraken niet nakomen.
* De Magna Carta werd op 1 juni 1215 , goed 807 jaar geleden, ondertekend in Runnymede, op een eilandje in de Theems bij Winsor. De Magna Carta moest een tijdelijk staakt-het-vuren inluiden en regelde een groot aantal zaken voor de leenmannen van Jan zonder Land.
* Het ging vooral over visrechten, de exploitatie van bossen en andere rechten die de leenmannen meer financiële armslag gaven en de willekeur van de koning beteugelde.
* Omdat de verklaring onder dwang was getekend voelde Jan zonder Land zich niet gebonden en werd zijn macht niet blijvend hersteld.
** Toch is de Magna Carta een van de beroemdste documenten uit de Engelse geschiedenis. Het document werd in 2009 opgenomen op de Werelderfgoedlijst voor documenten.
* De tekst van de Magna Carta stelt dat elk individu moet worden beschermd tegen de willekeur van de machthebber en dat aan niemand de toegang tot de rechtspraak mag worden ontzegd. Hieruit vloeiden later de rechten over vrijheid en gelijkheid voort, die wij nu in de westerse wereld vanzelfsprekend vinden.
** De opstellers van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948) en het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (1950) werkten deze fundamentele vrijheden uit de Magna Carta verder uit.
(gelezen bij AbsoluteFacts.com)
de beroemde nederlandse afsluitdijk
Een erg belangrijk geschiedkundig feit van 28 mei haalden we bij onze buren in Nederland en hun wereldberoemde Afsluitdijk.
* Het gehele plan voor de zuiderzeewerken werd opgesteld door Ir. Cornelis Lely (1854-1929). De Nederlandse ingenieur heeft jarenlang gelobbyd om zijn plannen gerealiseerd te krijgen .
* Er waren uiteraard ook tegenstanders. Het leven zou voor de vissers volledig veranderen , was de meest gehoorde. .
* De belangrijkste redenen voor de inpoldering van de Zuiderzee waren bescherming tegen stormvloeden, vorming van een zoetwaterbassin en het verkrijgen van nieuwe landbouwgronden.
* Al in de achttiende eeuw lagen er vele plannen op tafel. Begin 20ste eeuw bleek het plan van Cornelis Lely het meest aantrekkelijke.
* In 1927 werd aan het prestigieuze project begonnen. Na de proefpolder was de afsluitdijk aan de beurt. Het werk vorderde gestaag.
* Het laatste gat van de dijk werd met veel ceremonieel gedicht op 28 mei 1932 , vandaag exact 90 jaar geleden . Op die plaats staat nu het monument met het opschrift: ‘Een volk dat leeft, bouwt aan zijn toekomst.’
* De Afsluitdijk is meer dan 30 km lang en loopt van Den Oever op het voormalige eiland Wieringen naar Kornwerd op het Friese vasteland. De Afsluitdijk is circa 90 m breed.
* Het aanvankelijke plan was om er een weg èn een spoorweg op aan te leggen . Door de verkeersontwikkelingen na WO II werd het tracé van de spoorlijn echter gebruikt voor een verbreding van de autoweg . De huidige snelweg maakt als E10 deel uit van het Europese wegennet.
* De watersnoodramp van 1953 bewees dat de dijken in het IJsselmeergebied (nieuwe naam voor Zuiderzee) meer dan hun nut hebben.
* De naam Ir. Cornelis Lely werd gegeven aan één van de belangrijkste gemalen om het Wieringermeer droog te malen, het Lely-gemaal in Medemblik én aan de nieuwe plaats Lelystad.
* In mei 2007 werd het standbeeld van ingenieur Cornelis Lely op de Afsluitdijk onthuld ter gelegenheid van het 75-jarige jubileum van de dijk.
HENDRIK VIII VAN ENGELAND
De Engelse koning Hendrik VIII (1491-1547) is vooral bekend als de koning die zes keer huwde en twee van zijn vrouwen de dood injoeg. Maar natuurlijk was Hendrik veel meer dan alleen een vrouwenmoordenaar.
HENDRIK VIII stichtte in 1534 de Church of England (de Anglicaanse Kerk), werd in 1543 koning van Ierland en was een groot fan van (?) tennis en darts, zoals dat toen werd gespeeld. Geschiedkundigen vinden hem een typische vroegmoderne renaissancevorst.
– Mits kleine aanpassingen durven we stellen dat de periode van leven, regeren en sterven van de Engelse Hendrik vrij parallel loopt met die van onze Keizer Karel V. –
Jeugd en ziekten
Hendrik werd geboren op 28 juni 1491 in Greenwich – Londen. (Columbus ging een tijdje later Amerika ontdekken) Op zijn vijfde overleefde hij de pokken. In 1509 kwam Hendrik als Hendrik VIII op de Engelse troon. Op zijn zeventiende trouwde hij met Catharina van Aragon (1485-1536).
* De verwachtingen over Hendriks koningschap waren groot. Hij was intellectueel en fysiek getalenteerd. Ook leergierig, lang, sterk gebouwd, een goede atleet met een uitbundig, enthousiast karakter.
* In 1521 kreeg Hendrik malaria. Later had hij last van spataderen en werd hij hypochonder. Oorzaak? Hendrik deed vaak mee aan toernooien en liep … regelmatig verwondingen op.
* Op 24 januari 1536 was hij bijna dood. Tijdens twee uur buiten bewustzijn liep hij vermoedelijk hersenschade op. Zijn persoonlijkheid veranderde. Bij vlagen werd hij paranoïde en onberekenbaar.
* De Engelse koning kreeg ook een enorme eetlust. Liefst 13 gangen per dag, waaronder alle soorten vlees, heel veel wit brood en geen groente. Bier en wijn vloeiden rijkelijk. Er is uitgerekend dat hij 5 000 calorieën per dag naar binnen werkte, twee keer zoveel als een normale man. Toen Hendrik VIII in 1547 op 55-jarige leeftijd overleed, woog hij zo’n … 200 kilo (?!).
Oorlogen en ‘Church of England’
* In 1511 liet Hendrik VIII zich door paus Julius II (1443-1513) overhalen om mee te strijden in een van de Italiaanse Oorlogen. De oorlog leverde de paus niets op, want het Frans-Venetiaanse leger heroverde hun gebieden in de Slag bij Marignano in 1515.
* Ook ander buitenlandse beleid van Hendrik VIII was weinig succesvol. Meerdere oorlogen kostten Engeland veel geld maar kenden nauwelijks successen.
* Onder zijn koningschap vond ook de scheiding plaats tussen Engeland en de Rooms-Katholieke Kerk. In 1534 leidde dat tot de stichting van de Church of England.
* Hendrik VIII liet katholieke abdijen sluiten en Engeland werd van een heel katholiek land een grotendeels protestantse entiteit.
* Uit zijn nederlagen putte Hendrik wel één voordeel voor Engeland : de verbetering van de militaire technologie die onder zijn regeerperiode plaatsvond.
* Hendrik liet tal van oorlogsschepen bouwen en kreeg daarom de bijnaam ‘Vader van de Engelse Marine’. Verder maakte hij Ierland tot een koninkrijk en werd hij in 1543 koning van dat land. Ook voegde hij het huidige Wales bij het Verenigd Koninkrijk.
Zes huwelijken, twee onthoofdingen
*** Engelse schoolkinderen moesten vroeger volgende rijtje uit hun hoofd leren als het ging om het lot van de zes vrouwen van Hendrik VIII:
“Divorced, beheaded, died, divorced, beheaded, survived.”
° Het huwelijk met Catharina van Aragon, zijn eerste vrouw en moeder van de latere koningin Mary Tudor (1516-1558) alias ‘Bloody Mary‘ – liep in 1533 uit op een scheiding, omdat Catharina haar man geen mannelijke troonopvolger schonk. Catharina werd na een rechtszaak verbannen.
° Anna Boleyn (ca. 1505-1536), Hendriks tweede vrouw, eindigde na een huwelijk van een paar jaar in 1536 op het schavot. Ze was beschuldigd van overspel, hekserij en incest. (zie hoger in een nieuw artikel)
° Derde vrouw Jane Seymour (ca.1509-1537) schonk Hendrik uiteindelijk een zoon, Edward, maar Jane stierf in het kraambed.
° Hierna volgde Anna van Kleef (1515-1557), met wie Hendrik VIII in januari 1540 om politieke redenen huwde. Dit huwelijk werd al in juli 1540 ontbonden.
° Hendriks vijfde vrouw was Catharina Howard (ca.1520-1542), met wie hij op 8 augustus 1540 trouwde. Samen met twee van haar minnaars werd ze geëxecuteerd.
° Op 12 juli 1543 volgde nog een huwelijk met Catharina Parr (1512-1548), de enige die haar man overleefde.
Renaissancevorst
* Hendrik VIII was als renaissancevorst beschermer van de kunsten. Hij stond bekend als talentvolle muzikant, die goed luit speelde. Toen Hendrik overleed, liet hij veel muziekinstrumenten na.
* Hendrik was ook een fervent sportliefhebber, zo blijkt uit tal van overgeleverde bronnen. Hij hield enorm van tennis, een sport die in de Middeleeuwen ontstond rond kloosters en zich in de negentiende en twintigste eeuw professioneel ontwikkelde.
* De edellieden aan het hof moesten van Hendrik VIII oefenen met boogschieten. Al in 1532 had Hendrik VIII een tennisbaan bij zijn paleis Hampton Court. Ook is de dartssport vermoedelijk ontwikkeld aan het hof van de Engelse koning. De dartsborden werden gemaakt van de onderkant van lege wijntonnen, waarop de boogschutters cirkels tekenden.
* Een brief uit 1530 toont aan dat Hendrik VIII een fan was van het nieuwe spelletje, want dat jaar deed hij een schitterend ontworpen dartsbord cadeau aan Anne Boleyn, met wie hij in 1533 in het huwelijksbootje stapte.
Dood van Hendrik VIII
Na het ongeval in januari 1536, toen Hendrik tijdens een toernooi vermoedelijk hersenschade opliep, leefde hij nog elf jaar. Maar zijn gezondheid was slecht: de koning had zwaar overgewicht, regelmatig zware migraineaanvallen en last van spataderen. Ook had hij diabetes, die hem nagenoeg blind had gemaakt.
* Op 28 januari 1547 overleed koning Hendrik VIII op 55-jarige leeftijd, naar men aanneemt aan een hartaanval. Andere bronnen suggereren syfilis.
* Hendrik werd begraven in de Saint George Chapel van Windsor Castle in een graf naast zijn meest favoriete derde vrouw Jane Seymour.
* Zijn zoon Edward, die nog minderjarig was, volgde hem op als Edward IV (1537-1553), koning van Engeland.
(bron Wikipedia)
De ‘Achttiendaagse Veldtocht’
Achttiendaagse Veldtocht heet de operatie van het Belgische leger tijdens de Tweede Wereldoorlog vanaf de inval door het Duitse leger in België, Nederland en Frankrijk op 10 mei 1940 tot de capitulatie van het Belgische leger op 28 mei 1940.
Amper 18 dagen ‘bestond’ het Belgisch leger in WO II. Genoeg om eeuwige roem en voor later een uitgelezen plaatsje op het kerkhof te krijgen…
In Veerle telden we drie echte oorlogsveteranen. Soldaten die echt vochten in de loopgraven van de IJzer 1914-1980. Twee van hen, Jozef Meeus en Alfons Exelmans kregen de ultieme erkenning en werden onlangs nog bijgezet op het paradekerkhof als (te?) late eerbetuiging. Waarom Sooi Terweduwe (van Pol) hier niet bijgezet is, weet de familie wellicht.
.
.
* Vanaf 9 oktober 1939 waren de Belgische autoriteiten al op de hoogte dat een opmars doorheen België ter studie lag bij de Duitse landmachtstaf (OKH (Oberkommando des Heeres). Vanaf begin november vernamen de Belgen van betrouwbare bronnen dat de aanval binnen de kortste keren zou losbarsten.
* Het Duitse OKH had vooraf al genuanceerd geoordeeld over het Belgische leger…
° De beroepsofficieren en onderofficieren werden bekwaam geacht, de reserveofficieren en onderofficieren onvoldoende opgeleid, de staven uitstekend en… de soldaten fysiek zwak en weinig tuchtvol. De cavalerie en de Ardense Jagers achtte het OKH waardevolle eenheden. Kortom, een leger dat niet echt te vrezen viel.
* Rond vijf uur in de nacht van 9 op 10 mei 1940 begonnen de eerste luchtbombardementen, en werd de grens overschreden. Het zou snel blijken dat de maandenlange mobilisatie en de nationale en internationale gebeurtenissen de gevechtswaarde van de troepen en de wil tot weerstand weinig baat hadden gebracht.
** Ook in de ochtend werden de Belgische stellingen langs de Belgisch-Nederlandse grens bestookt. Twee bruggen over het Albertkanaal en het fort van Eben-Emael werden bij verrassing in de Slag rond het Fort Eben-Emael genomen door een nieuw soort eenheden: parachutisten. (foto)
* Meteen kwam een grote vlucht van bange burgers op gang. Die duurde maar een oorlog van 18 dagen lang.
* De meesten keerden vrij snel op hun stappen terug. Alleen de angsthazen hielden het nog wat langer vol vooraleer naar huis terug te keren. België werd bezet gebied.
** De nederlaag van het Belgische leger, na nauwelijks achttien dagen strijd, liet een wrange nasmaak en bezorgde België een ongelooflijke kater. Het contrast met de Eerste Wereldoorlog was geweldig, en dat niettegenstaande de enorme materiële inspanning.
* Onze heldhaftige soldaten kregen voor hun 18-daags verweer wel de nodige kentekens van ‘moed en zelfopoffering’ én voor later een gratis begrafenis op een daartoe ingericht erepark op het kerkhof.
* Nog tijdens de veldtocht hadden de leiders van de Nieuwe Ordebewegingen al hun diensten aan de Duitsers aangeboden. De ideologie bleek nu belangrijker dan het vaderland. Een aantal Vlamingen dacht met hulp van de Duitsers de Vlaamse aspiraties te kunnen verwezenlijken.
* In België, maar ook in Nederland en Frankrijk werd de positie van de aanhangers van een nationalistische en autoritaire staatsordening naar het voorbeeld van nazi-Duitsland versterkt.
*
De overduidelijke mislukking van de neutraliteitspolitiek zou de komende decennia het veiligheidsbeleid van België bepalen.
* De beslissing van koning Leopold III om te capituleren vond bij een goed deel van de Belgische bevolking begrip. Niettemin lag zijn beslissing aan de basis van een ernstig conflict tussen de koning en de regering.
* Het conflict werd nog scherper door zijn keuze om als krijgsgevangene in het land te blijven, door zijn houding ten aanzien van de Duitse bezetter en zijn huwelijk met Lilian Baels.
* Na de Tweede Wereldoorlog leidde het conflict, gekend als de Koningskwestie, tot ernstige binnenlandse problemen rond partijpolitieke en Vlaams-Waalse tegenstellingen.
* Nog meer weten ? Rood drukken voor Wikipedia-info!
Vandaag 9 mei ‘Dag van Europa’
Vandaag is het de ‘Dag van Europa’. De ‘Dag van Europa’ (of ‘Europadag’) wordt in de EU-landen sinds 1985 op 9 mei gevierd om stil te staan bij het feit dat op die datum in 1950 de Franse minister Robert Schuman in een ambitieuze verklaring aangaf dat er een supranationale Europese organisatie moest worden opgericht, die later zou uitgroeien tot de Europese Unie.
* De top van Milaan besloot in 1985 om 9 mei uit te roepen tot de ‘Dag van Europa’.
De ‘Dag van Europa’ geniet weinig bekendheid. Alles begon dus op 9 mei 1950 slechts vijf jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog .
* Er zijn maar weinig Europese burgers die weten dat op 9 mei 1950 de aanzet werd gegeven voor de eenwording van Europa, op een moment dat, zoals bekend, heel Europa vreesde voor een derde wereldoorlog.
* Op die bewuste dag werd de pers om 18u. op het Franse Ministerie van Buitenlandse Zaken aan de Quai d’Orsay bijeengeroepen voor een “mededeling van het hoogste belang”.
De eerste regels van de verklaring van 9 mei, die door Jean Monnet was opgesteld en door Robert Schuman, de Franse Minister van Buitenlandse Zaken, aan de pers werd voorgelezen en toegelicht, maakten meteen duidelijk hoe ambitieus hun plan was.
“Door de gezamenlijke productie van de oorlogsindustrieën onder gezag te plaatsen van een nieuwe Hoge Autoriteit, wier beslissingen bindend zijn voor Frankrijk, Duitsland en de andere landen die zich aansluiten, legt dit voorstel de eerste concrete fundamenten voor een Europese federatie, die onontbeerlijk is voor het handhaven van de vrede.”
* Er werd dus voorgesteld een supranationale Europese organisatie op te richten voor het beheer van de grondstoffen die op dat moment de basis van alle militaire macht vormden: kolen en staal.
* Maar de twee landen die hun nationale zeggenschap over de ‘zenuw van de oorlog’ moesten opgeven, hadden elkaar nog maar enkele jaren daarvoor op leven en dood bevochten in een gruwelijk conflict dat niet alleen grote materiële, maar vooral ook enorme geestelijke schade – haatgevoelens, wrok en vooroordelen – had nagelaten.
* * Om te beseffen hoe ongekend grootmoedig dit gebaar was, zou men vandaag de dag moeten denken aan een soortgelijk initiatief tussen Russen en Oekraïners, Israëliërs en Palestijnen, Serviërs en Bosniërs of Tutsi’s en Hutu’s: alleen was de schaal nog veel groter en werden de wonden veel dieper.
GESCHIEDENIS VAN EEN PANDEMIE
De Spaanse Griep (1918-1920)
Goed honderd jaar geleden werd de wereld getroffen door een pandemie die aan een geschatte 50 tot 100 miljoen mensen het leven kostte: de Spaanse Griep. Een veelvoud van het aantal slachtoffers van WO I.
* Toch is de Spaanse Griep (1918-1920) in veel historische werken over de twintigste eeuw niet meer dan een voetnoot. Ten onrechte, zo stelt wetenschapsjournaliste Laura Spinney (De Spaanse Griep –De Arbeiderspers, 2018).
* De ziekte velde aanvankelijk vooral Amerikaanse militairen. Via hen kwam de ziekte vermoedelijk ook bij andere legertroepen terecht. Van alle militairen die stierven gedurende de Eerste Wereldoorlog, overleed 70 % niet door krijgsgeweld, wel aan de Spaanse Griep.
* Toen de Eerste Wereldoorlog voorbij was en de militairen weer huiswaarts keerden, sloeg het virus in enorm tempo om zich heen.
Een ziekte van ongekende proporties
* De Spaanse Griep was een ziekte van ongekende proporties. De eerste patiënt werd geregistreerd op 4 maart 1918 in de VS , het laatste slachtoffer viel ergens in maart 1920.
*** De pandemie werd Spaanse Griep genoemd, omdat Spaanse journalisten de eersten waren die er tijdens de Eerste Wereldoorlog over berichtten.
* Wereldwijd kreeg maar liefst een op de drie mensen – een half miljard – deze griep. Een geschatte 50 à 100 miljoen overleed eraan. In totaal 2.5% tot 5% van de wereldbevolking.
** Hiermee werd de Spaanse Griep de grootste killer sinds de Zwarte Dood, die in de Middeleeuwen miljoenen levens eiste. Toch is de Spaanse Griep als ‘enkelvoudige gebeurtenis’ opvallend afwezig in historische overzichtswerken.
Historiografie over de Spaanse Griep
* In de eerste decennia na de uitbraak van de Spaanse Griep werd het virus vooral onderzocht door epidemiologen, virologen en medisch historici.
* Het duurde tot de jaren 1990 voordat het onderzoek naar de Spaanse Griep echt een hoge vlucht nam en meerdere disciplines zich in deze pandemie gingen verdiepen. Onder wie economen, politicologen en mainstream historici. Zij publiceerden hun bevindingen echter vooral in specialistische tijdschriften.
* De Britse wetenschapsjournaliste Laura Spinney heeft in de eerste plaats alle bestaande kennis verzameld en geanalyseerd in haar werkboek.
* Laura plaatst de pandemie in een brede context: wereldwijd dus, en niet – zoals gebruikelijk – op alleen Europa en de Verenigde Staten.
Begin en verloop van de Spaanse Griep
* Vrij algemeen wordt aangenomen dat de Spaanse Griep begon op 4 maart 1918 in Camp Funston in Kansas, op een Amerikaanse legerbasis. De kok Albert Gitchell was de eerste die aan de griep overleed.
* Toen de geallieerde Amerikanen naar Europa vertrokken om te vechten in de wereldoorlog, werden ze ingeënt met 14 tot 26 vaccinaties. Mogelijk heeft die combinatie onbedoeld een chemisch bijeffect gehad, wat leidde tot het virus. Ook zou hun lichaam door al die ingeënte antistoffen dusdanig overbelast zijn geweest, dat er een verandering plaatsvond bij de aanmaak van antistoffen.
* Een tweede gangbare theorie vertelt dat de pandemie zijn oorsprong had in China in de jaren 1917-1918.
* Volgens diezelfde onderzoekers was de Spaanse griep een gemuteerd varkensvirus.
* Een derde theorie wijst de plaats Étaples in Frankrijk aan als startpunt van de griep tijdens de Eerste Wereldoorlog.
* Ten slotte zijn er onderzoekers die wijzen op de Spaanse Griep als een variant van gemuteerde vogelgriep.
* Spinney maakt geen keuze uit de drie theorieën over de herkomst van de Spaanse Griep, maar één ding is wel zeker: “De Spaanse Griep is niet in Spanje begonnen.”
Enkele gevolgen van de Spaanse Griep
* De Spaanse Griep had wereldwijd ingrijpende gevolgen. In Bristol Bay – Alaska stierf 40 procent van de bevolking aan de griep. In sommige regio’s zelf 90 tot 100 procent.. In elk geval verdwenen er door de Spaanse Griep ongeveer … twintig talen.
* Ook in economisch opzicht had de Spaanse Griep meetbare gevolgen. Zo wordt India behoorlijk getroffen door de pandemie. De agrarische productie van India was na de Spaanse Griep vergeleken met de periode vóór 1918 met 3 procent gekrompen.
* Ook in Europa daalden de geboortecijfers in de jaren 1918-1919 aanzienlijk. Spinney meldt overigens niet dat hier uiteraard ook een verband lag met de vele jongemannen die in de jaren 1914-1918 omkwamen op de Europese slagvelden.
* De Noorse epidemioloog Svenn-Erik Mamelund concludeerde dat de Spaanse Griep in Noorwegen tot een verzevenvoudiging van het aantal depressies leidde. Net als bij andere grote griepuitbraken in Noorwegen in de periode 1872-1929. Ook de vele gevallen van ‘slaapziekte’ (encephalitis lethargica, ofwel: EL) na 1918 hielden mogelijk verband met de Spaanse Griep.
* Ten slotte stimuleerde de grieppandemie de wetenschap in het interbellum, maar ook de opkomst van nieuwe alternatieve vormen van religie (zoals het spiritisme) èn versterkte zij het cultuurpessimisme dat in de jaren 1920 verwoord werd door bepaalde denkers. (gelezen bij Wikipedia … die alles weet)
Napoleon Bonaparte
Napoleon Bonaparte mag dan al meer dan 200 jaar dood zijn , maar hij bepaalt nog altijd ons leven. Napoleon Bonaparte werd in 1769 geboren in Ajaccio op het eiland Corsica. Hij klom op tot succesvol en populair legerleider, die in 1799 in Frankrijk aan de macht kwam.
Dat was voor de eerzuchtige Napoleon evenwel niet genoeg. Hij kroonde zichzelf ook nog tot keizer. De paus stond er bij en keek er naar, meer niet.
Met zijn legers veroverde Napoleon grote delen van Europa. Al liep de veldtocht in Rusland in 1814 uit op een grote nederlaag.
Napoleon werd verbannen naar het kleine eiland Elba voor de Italiaanse kust. Maar hij ontsnapte en was binnen 100 dagen weer aan de macht in Frankrijk.
In 1815 werd hij bij Waterloo definitief verslagen. De Engelsen brachten hem naar het afgelegen eilandje Sint Helena in de Atlantische Oceaan, waar hij uiteindelijk in 1821 stierf. Hij werd pas 51 jaar oud.
** Het is vandaag 5 mei 2022 , precies 201 jaar geleden dat Napoleon Bonaparte overleed. Maar wist je dat hij nog steeds van grote invloed is op ons hedendaags leven? We zochten en vonden een aantal dingen die Napoleon bedacht, en waar we nog altijd mee te maken hebben…
* Napoleon voerde de burgerlijke stand in. Geboorten, huwelijken, alles moest vanaf toen worden geregistreerd. Napoleon wilde een goed overzicht, zodat hij … gemakkelijker belastingen kon heffen.
* Vroeger reden ridders te paard links van de weg, zodat ze vlugger met hun rechterhand zwaard of lans konden hanteren. Het gewone volk liep meestal rechts. Maar sinds de Franse Revolutie van 1789 was iedereen officieel gelijk. Daarom bepaalde Napoleon dat rechts de norm werd. Was ook handiger met de koetsen en karren in die tijd. Landen die hij niet veroverde, zoals Groot-Brittannië, bleven links rijden. En doen het nog steeds.
* Dankzij Napoleon hebben we ook straatnamen met even en oneven huisnummers. Dat systeem werd eerst in Parijs gehanteerd, later in alle veroverde gebieden.
* Ook danken we verharde wegen aan Napoleon, die lijnrechte verbindingen wilde tussen steden om zijn troepen snel en accuraat te verplaatsen. In Frankrijk werden die wegen les Routes Nationale.
* Een kilo aardappelen, een liter melk en… een meter bier. Standaardmaten en afmetingen. In Europa werden allerlei maten gebruikt, zoals, duim, el,voet en weet ik veel. Napoleon vond dat onhandig en onoverzichtelijk in zijn keizerrijk. In 1799 voerde hij het metriek stelsel in .
* De Code Napoleon, of de Code Civil werd het Franse burgerlijk wetboek, waarin de principes ‘vrijheid, gelijkheid en broederschap’ werden vastgelegd. Ook scheiding van kerk en staat diende als inspiratie voor wetboeken van veel landen. Maar gelijke rechten, dat was een ander paar mouwen.
* Abattoir, bureau, portemonnee… allemaal woorden die tijdens de Franse tijd hier in zwang raakten. Leraren werden verplicht klassikaal les te geven. Ouders moesten schoolgeld betalen. En hij voerde het eindexamen in.
** Hoewel het niet zijn uitvinding was, gaf Napoleon wel de aanzet. Hij loofde in het jaar 1800 een geldprijs uit voor wie kon bedenken hoe je voedsel langer goed kon houden. Dat had hij immers nodig voor zijn soldaten tijdens hun veldtochten.
** De Franse kok Nicolas Appert ontdekte het inmaken. Door groenten in afgesloten flessen te koken zodat de bacteriën werden gedood, bleef het voedsel langer goed. Glas was te breekbaar voor soldaten. Een tijdje later werd het conservenblik bedacht.
*** Napoleon vond zijn Waterloo … in het huidige België. In 1815 werd de keizer definitief verslagen. Het is sindsdien een uitdrukking.
* En het is natuurlijk ook de naam van die popklassieker van Abba. De Zweedse popgroep won het Eurovisiesongfestival in 1974 met een lied over een vrouw die zich overgeeft aan de liefde, zoals Napoleon zich in Waterloo overgaf.
* Napoleon Bonaparte is een van de belangrijkste figuren in de Franse geschiedenis. Maar hij was natuurlijk ook een oorlogszuchtige dictator. En daarom wordt er met gemengde gevoelens naar hem gekeken.
* Op het Élyséepaleis van president Macron is er stevig over gediscussieerd: gaan we de 200ste sterfdatum van Napoleon Bonaparte vieren of herdenken? Het antwoord krijgen we straks wel.
* De heerschappij van Napoleon ging ook gepaard met uitbuiting en plunderingen en in zijn zucht naar macht offerde hij tienduizenden soldatenlevens op. Een aspect van zijn heerschappij dat lang onderbelicht is gebleven, krijgt in Frankrijk nu veel aandacht.
* Wat vooral opzien baart is Napoleons beslissing om de slavernij opnieuw in te voeren in koloniën in de West in 1802. Het was voornamelijk een economische overweging, omdat de handel in koloniale waren flink wat geld opleverde. Achteraf, tijdens zijn ballingschap op het eiland Sint-Helena, gaf de despoot zelf toe dat het een verkeerd besluit was. Eind goed, al goed?
(mmv Wikipedia/Historiek)
STEENROTSEN
De lotgevallen van de familie Vueren. Nog steeds te koop (€ 20) bij auteur Ludo Helsen en/of ‘t Krantje …Een aanrader!
