Categorie: UIT EUROPA

Walpurgisnacht

Vroeger geloofde men dat in de nacht van 30 april op 1 mei de heksen naar Blocksberg in het Harzgebergte vlogen om daar hun heksensabbat te vieren. Tijdens de heidense Walpurgisnacht dansten ze er in de gedaante van bokken met de duivel.

* Van oorsprong was dit de nacht dat de Germaanse godin Freya wordt vereerd. Haar bijnaam is Vrouwe van Valburgia (huis (burg) van de mensen die gesneuveld zijn). Zij was de godin van de liefde en de vruchtbaarheid.

* De Germaanse (heidense) werden feesten verboden toen rond de 9de eeuw keizer Karel de Grote wilde dat iedereen in de christelijke god ging geloven. Mensen gingen er toch mee door en bezochten vooral ‘s nachts de heiligdommen waar vroeger de rituelen werden uitgevoerd.

* Om niet herkend te worden verkleedde men zich tot angstaanjagende gestalten, en zo ontstond het beeld van heksen en tovenaars. Nog eeuwenlang bleef bij de eenvoudige bevolking de angst voor heksen bestaan.

* Deze angst werd door de kerk nog eens extra gevoed door de bloederige heksenvervolgingen, waarbij werd gesteld dat mensen die in iets anders geloofden als in de christelijke god duivelaanbidders waren (satanisten).  De mensen gingen zich beschermen tegen de heksen door bij voorbeeld bezems te verstoppen, en de geitenbokken (het rijdier van heksen) goed op te sluiten.

*Walpurgisnacht wordt in Duitsland, Estland, Finland, Letland, Litouwen, Nederland, Tsjechië, Zweden nog gevierd door een kleine groep mensen, terwijl een ongeveer even grote groep binnen de kerk waarschuwt tegen deze mensen.

* In Engeland kent men een soortgelijke viering, het Keltische Beltanefeest. Vreugdevuren worden ontstoken en (oude) geliefden komen elkaar tegen.

°° Of er van die vieringen dit jaar iets in huis komt, valt nog te bezien in deze coronatijden. Maar met heksen en duivels weet je maar nooit.

Dwars door de Lage Landen

Er worden op tv weer flink wat GR-paden afgewandeld door Arnout Hauben en zijn kompanen. Elke maandag zien we op VRT Eén hun avonturen op het pad dat hen van Oostende via Maastricht naar Pieterburen voert: zowat 900 km Dwars door de Lage Landen in 37 dagetappes. (zie overzichtskaart DDLL België-Nederland)

 

 

* Maandag 4 april zullen ze via de GR5 ‘waarschijnlijk’ langs Tongerlo en Averbode passeren. Benieuwd wie ze gaan aanspreken in de Lekstraat.

In het project zit er ook weer een cartografische bijdrage uit Veerle want voor de GR-paden in Vlaanderen en voor het boek heb ik de kaarten getekend.

GRoeten van Clem

Robert Koch verslaat tuberculosebacterie

Vandaag is het Internationale Tuberculosedag. Meer dan een aanleiding om de ontdekker van de bacterie die regelmatig zorgde voor dood en ellende, even in de kijker te zetten. Robert Koch kreeg de Nobelprijs Geneeskunde voor zijn ophefmakende ontdekking.

Op 24 maart 1882 maakt de Duitse medicus Robert Koch bekend dat hij de bacterie heeft ontdekt die tuberculose veroorzaakt, de zogenaamde tuberkelbacterie (Mycobacterium tuberculosis).

* Voor zijn ontdekking ontvangt de Duitser in 1905 de Nobelprijs voor de Geneeskunde. Eerder heeft Koch ook al de oorzaak van miltvuur ontdekt.

* Gedurende de laatste jaren van zijn leven (hij werd 66) bezocht hij vele landen: in 1896 werd hem door de Britse regering gevraagd om naar Zuid-Afrika te komen voor het onderzoek naar en de bestrijding van runderpest.

* Een jaar later reisde hij als lid van de Duitse pestcommissie naar India. In de periode 1898-1899 deed Koch onderzoek naar malaria in Italië, op Java en Nieuw-Guinea, en in latere jaren naar verscheidene infectieziekten in zuidelijk Afrika.

* In 1906 ging hij als leider van een Duitse slaapziekte-expeditie naar Duits Oost-Afrika om onderzoek te doen naar de verwekker van de slaapziekte.

* Samen met Lous Pasteur wordt Robert Koch beschouwd als de grondlegger van de bacteriologie.

Verder op 24 maart

1482 – 13 maart valt Hertogin Maria van Bourgondië van haar paard tijdens een jacht bij het kasteel van Wijnendale. Ze is zwaargewond en overlijdt op 24 maart. Het begin van het einde van de Bourgondiërs in onze gewesten.

  • 1933 – Via het ‘Ermächtigungsgesetz’ wordt Adolf Hitler dictator van Duitsland.
  • 1976 – Militaire putsch in Argentinië, president Isabel Perón wordt aan de kant gezet, de macht wordt overgenomen door een militaire junta onder leiding van Jorge Videla.
  • ***  1992 – Vandaag 30 jaar geleden reeds. Onze Dirk Frimout vertrekt met de ‘Space Shuttle Atlantis’, als eerste Belgische ruimtevaarder. (foto’s) Frimout verbleef in 1992, samen met zes andere astronauten, bijna negen dagen in een baan om de planeet Aarde aan boord van het Amerikaanse ruimteveer Atlantis tijdens de STS-45 ruimtemissie. Deze wetenschappelijke ruimtevlucht kreeg de naam ‘Atmospheric Laboratory for Applications and Science’ (ATLAS-1) en stond helemaal in het teken van de interactie tussen de Zon en de atmosfeer van de Aarde.
  • 1999 – Brand in de Mont Blanctunnel, 39 mensen komen om.
  • 1999 – De NAVO begint bombardementen op Servische doelen in de Kosovo-oorlog.
  • 2001 – Mac OS X, het nieuwe besturingssysteem van Apple wordt gelanceerd.

De ‘Anschluss’

De ‘Anschluss ‘   (1938)

Stembiljet van de volksraadpleging van 10 april 1938.

In de nacht van 11 op 12 maart 1938 vallen Duitse troepen Hitlers geboorteland Oostenrijk binnen. De Duitsers ondervinden geen tegenstand. Oostenrijk wordt een provincie van het Duitse rijk en verliest daarmee zijn zelfstandigheid.

* Na deze Anschluss worden in het land meteen antisemitische maatregelen ingevoerd. Een maand na de annexatie wordt in Oostenrijk nog wel een volksstemming gehouden maar die is er vooral wegens propaganda-doeleinden.

* Maar liefst 99,75 procent van de Oostenrijkers zou vóór de inlijving gekozen hebben. Een vrije stemming was het alleszins niet. Stembiljetten moesten onder toeziend oog van ambtenaren ingevuld worden. Joden en ex-leden van linkse partijen mochten helemaal niet stemmen. Om alle misverstanden te voorkomen bij het inkleuren, was het veld Ja twee keer zo groot als het veld Nein.  (kijk hierboven)

* Een dag voor de Anschluss is nazileider Arthur Seyss-Inquart onder zware druk van Adolf Hitler benoemd tot de nieuwe bondskanselier van Oostenrijk. De Duitse troepen trekken vervolgens op uitnodiging van deze Seyss-Inquart het land binnen.

** Na de Anschluss gaat Oostenrijk tot 1942 door het leven als Ostmark.

** Lees ook: Adolf Hitler (1889-1945) – Führer van het Derde Rijk

   Verder op 12 maart …

  • Coca-ColaCoca-Cola

    515 v.Chr. – De herbouwde joodse tempel in Jeruzalem is klaar.

  • 1894 – Coca-Cola wordt voor het eerst in flessen verkocht.
  • 1969 – De Concorde maakt zijn eerste reguliere vlucht.
  • 1990 – De eerste troepen van de Sovjet-Unie verlaten Hongarije.
  • 1994 – Eerste vrouw tot priester gewijd in de Church of England.
  • 1994 – Introductie van de eerste draagbare e-reader

(met dank aan Historiek en Wikipedia)

 

De builenpest in de 13de eeuw

Het verhaal van paus Gregorius vertoont veel gelijkenissen met het coronavirus, de schuldige van de pandemie die zich de laatste jaren van de wereld meester maakt. Lees maar…

* Paus Gregorius IX (1170-1241) was, net als veel van zijn ambtgenoten, niet helemaal zuiver op de graat. Gregorius blonk uit als fervent Jodenhater en gaf zijn zegen aan kruistochten naar Pruisen, waar talloze vrouwen en kinderen vermoord werden door kruisvaarders. Daarnaast had hij ook uitgesproken opvattingen over hoe om te gaan met … heksen.

* In zijn pauselijke bul, ‘Vox in Rama’ (“De stem in de kikker” uit 1233), besprak Gregorius de vormen die ketterij en duivelaanbidding volgens hem aannamen. Vooral zwarte katten zag hij als baarlijke duivels in vermomming.

* En aangezien de middeleeuwers niet met de duivel wilden samenwonen, werden de zwarte katten massaal uitgemoord.

* In vele ‘Europese’ landen werden zwarte katten ‘gearresteerd’ en aangepakt als betrof het vreselijke ketters. Alleen de brandstapel bood uitkomst. De vuren laaiden voortdurend en overal. Het uitmoorden was echter zeer rampzalig, want …

* In de middeleeuwen hadden katten immers wat anders te doen dan als vermomming van duivels te dienen. Katten hadden het vooral begrepen op ratten en ander ongedierte dat de huizen, de pakhuizen van de kooplui en de boerderijen leeg vraten. Door de katten af te maken was het ongedierte helemaal niet meer in toom te houden. De rattenpopulatie nam gigantisch toe en in hun vacht droegen ze … vlooien mee.

* Die vlooien verspreidden zich razendsnel onder de mensen en brachten de builenpest mee. Naar schattingen van toen stierven tussen 25 en 50 miljoen mensen in Europa. De maatschappij stond helemaal op zijn kop.

* De verschrikkelijk ramp kwam er NIET DOOR de zwarte katten, maar juist door een gebrek eraan. Ook pausen vergissen zich wel eens.

Napoleon ontsnapt uit Elba

Op 26 februari 1815 ontsnapte Napoleon uit Elba, het kleine eiland voor de Italiaanse kust. Daarheen was hij in 1814 verbannen. De keizer keerde terug naar Frankrijk en begon meteen aan een regeerperiode van 100 dagen. Die eindigde, zoals u wellicht nog weet, bij ons in Waterloo.

* In 1812 had Napoleon, op Rusland en het opstandige Spanje na, heel Europa stevig in handen. De tocht naar Moskou liep echter uit op een enorme ramp en in 1813 verloor Napoleon de volkerenslag bij Leipzig, wat het einde van het Franse Keizerrijk inluidde.

* In 1814 werd Napoleon verbannen naar het eiland Elba, waar hij de rest van zijn dagen mocht slijten als mini-keizer. Napoleon wist echter op 26 februari te ontsnappen, terwijl zijn tegenstanders in Wenen congresseerden over de toekomst van Europa.

* Met Napoleon ontsnapten ook zo’n 1000 getrouwen het eiland. Dat kon omdat de Franse en Engelse schepen die dag niet patrouilleerden.

* Napoleon landde op de Côte d’Azur. De Franse koning Lodewijk XVIII gaf meteen het bevel om de ontsnapte keizer te arresteren, maar de Franse troepen liepen massaal naar hem over. Niet de koning maar Napoleon was hún geliefde keizer.

* De route die Napoleon door Frankrijk aflegde is de geschiedenis ingegaan als de Route Napoléon en is nog steeds zeer populair bij toeristen.

Zwanenmeer in première (1877)

Op 20 februari 1877 (juliaanse kalender) gaat het Zwanenmeer, een ballet van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski, in première in het Bolsjoi Theater in Moskou.

 

 

* Het Zwanenmeer is een van de populairste avondvullende balletten uit het zogenaamde romantische repertoire. De choreografie van de eerste opvoering van het door Tsjaikovski gecomponeerde stuk wordt verzorgd door Julius Reisinger.

* De opvoering is nog geen groot succes. Er wordt een verkorte versie van het ballet opgevoerd en het publiek moet nog wennen aan het feit dat de choreografie ten dienste staat van de muziek in plaats van andersom.

 

* Op 27 januari 1895 wordt het stuk ‘voor het eerst’ integraal opgevoerd in Sint Petersburg.

 

* Het Zwanenmeer is gebaseerd op een Duits volkssprookje en gaat over de Duitse prins Siegfried die een bruid moet zoeken. Hij ontmoet de witte zwanenkoningin Odette en zweert haar eeuwige trouw, maar tijdens een bal wordt hij verleid door een andere zwaan. Deze zwarte zwaan, Odile, weet hem te verleiden tot een huwelijksaanzoek.

DE NAAM VAN DE ROOS

Umberto Eco studeerde middeleeuwse filosofie aan de Universiteit van Turijn. Hij was tot 2008 hoogleraar in de semiotiek aan de Universiteit van Bologna. Eco werd katholiek opgevoed, maar brak later met de kerk. Hij omschrijft zichzelf als onconfessioneel religieus.

* Als schrijver brak Eco in 1980 internationaal door met zijn roman Il Nome della Rosa (De naam van de roos), een spannende detectiveroman die zich in 1327 afspeelt in het kader van de strijd tussen het centrale gezag van de Rooms-Katholieke Kerk en verschillende stromingen daarin die met geweld werden onderdrukt. Van het boek werd ook een geweldige film gemaakt.

De historische achtergrond wordt uitgebreid geschetst. Het boek ademt het ritme van het kloosterleven en de hoofdstukken zijn ingedeeld naar de gebedstijden binnen de kloostermuren.

* Een tweede roman, De slinger van Foucault, speelt zich af in het heden, maar gaat vooral over de erfenis van de tempeliers en de rozenkruisers, laat-middeleeuwse mystieke bewegingen.

* Van Eco zijn nog een aantal bundels met essays verschenen en vijf romans: Het eiland van de vorige dag (1995), Baudolino (2001), De mysterieuze vlam van koningin Loana (2005), De begraafplaats van Praag (2010), en Het nulnummer (2015). In 2001 schreef hij samen met de gepensioneerde aartsbisschop van Milaan, Carlo Maria Martini het boek Geloven of niet geloven: een confrontatie.

* Eco stond tevens te boek als een autoriteit op het gebied van … James Bond. Hij kreeg in 1998 de exclusieve Duitse onderscheiding “Pour le Mérite“. Enkele jaren voordien, namelijk in 1985 ontving Eco reeds een eredoctoraat aan de KU Leuven. Eco was ook schrijver van kinderboeken.

* Eco overleed op 19 februari 2016 , hij werd 84.

Esperanto

Eco deed ook onderzoek naar het Esperanto: “Vroeger dacht ik dat een plantaal geen nut kon hebben. Toen ik het Esperanto wat nader ging bekijken, merkte ik echter dat ik mijn mening moest herzien.”

Eco stond tevens te boek als een autoriteit op het gebied van James Bond. Hij kreeg in 1998 de exclusieve Duitse onderscheiding “Pour le Mérite“. Enkele jaren voordien, namelijk in 1985 ontving Eco reeds een eredoctoraat aan de KU Leuven. Eco was ook schrijver van kinderboeken.   (met dank aan Wikipedia)

Moordaanslag in Wenen

Op 18 februari 1853 vond een moordaanslag plaats op keizer Frans Jozef I van Oostenrijk in Wenen. De aanslag mislukte, maar werd wel de beroemdste verijdelde moordpoging in de geschiedenis van de dubbelmonarchie.

* De jonge Frans Jozef (1830-1916) maakte regelmatig wandelingen in Wenen. Op 18 februari 1853 wandelde hij op het bastion bij de Kärntnertor toen hij plotseling werd aangevallen door de voormalige Hongaarse kleermakersgezel Janos Libenyi.

* Het motief van deze aanslag is nooit opgehelderd. Mogelijk speelden nationalistische gevoelens een rol.

* Janos Libenyi pleegde de aanslag met een … keukenmes. De steek kon grotendeels afgeweerd worden door Maximilian, de adjudant van de keizer. Frans Jozef hield slechts een kleine wond op zijn achterhoofd aan deze moordpoging over.

* Maximilian stak de dader met zijn sabel neer. Janos Libenyi overleefde de sabel, maar werd acht dagen later, op 26 februari opgehangen. Zonder echt proces of wat dan ook. Zo ging dat in die tijden.

JAN PALACH STEEKT ZICHzelf IN BRAND

16 januari 1969 stak de student Jan Palach zichzelf in brand op het Wenceslausplein in Praag uit protest tegen de teruggedraaide hervormingen van de Praagse Lente. Hij overleed drie dagen later aan zijn verwondingen.

* Met de Praagse Lente (Pražské jaro) geeft men de periode aan in de Tsjecho-Slowaakse geschiedenis van januari 1968  tot 20 augustus 1968, toen Alexander Dubcek het communistische een meer gematigde koers uitstuurde.

* Aan deze periode werd abrupt een einde gemaakt door de andere vijf leden van het Warschaupact onder leiding van de Russen met de inval op 20 augustus 1968.

* Bijna alle hervormingen werden teruggedraaid. De onrust en ontevredenheid groeiden weer in het land, tegelijk met de opstanden. Dit kwam tot een hoogtepunt toen op 16 januari 1969 de student Jan Palach zichzelf in brand stak en drie dagen later overleed.

* Op 17 april 1969 verving de Sovjet-Unie Dubček door Husak. In het najaar verwijderde rode rakker Husak iedereen die ervan verdacht werd niet loyaal te zijn aan de Sovjet-Unie. Uit protest zeiden 350.000 leden van de partij hun lidmaatschap op.

* Husák keerde terug naar het repressieve beleid van voor 1968, en toonde zich zo een volgeling van het beleid in de Sovjet-Unie.

* Het wachten was op  Gorbatsjov en het einde van de Sovjet Unie..

* Al snel na zijn aantreden in maart 1985 sprak Gorbatsjov over de noodzaak van hervormingen in de Sovjet-Unie.

‘Gorby’, de sympathieke knul met de wijnvlek op het hoofd, probeerde de glasnost (openheid) samen met perestroika (staatkundige en economische hervormingen) in te voeren om de planeconomie van de Sovjet-Unie  weer op de rails te krijgen.

* Het systeem mislukte en Gorbatsjov doekte het communistische systeem wijselijk op. Europa herademde. Alleen China volgde niet en blijft daarmee de enige rode staat in de wereld.

* Op 1 maart 2006  bood de Russische president Poetin zijn excuses aan voor de invasie van 1968 tijdens een bezoek aan Praag. Hij zei de morele verantwoordelijkheid voor de inval te aanvaarden en deze te veroordelen. (vrije, gratis foto’s)

1 … 5 6 7 8