Maand: februari 2022

FERDINAND EN ISABELLA

Karel de Grote kreeg de Moren niet weg uit Spanje. De reconquista (herovering) van moslim-Spanje werd pas na 800 jaar strijd tegen de taaie Moren helemaal voltooid toen de Moren de sleutel van Granada overhandigden aan … Ferdinand II van Aragon.

* De Moren overheersten eeuwenlang bijna het volledige Iberische Schiereiland, maar werden systematische teruggedreven. In de 15de eeuw (1401-1500) bezaten ze nog enkel de zuidelijke provincie Granada. Het Alhambra was het paleis van de Moorse heersers.

* Met de oprichting van de Inquisitie beoogden Ferdinand en Isabella (Los reyes catholicos) in de eerste plaats het katholicisme en de eenheid te verzekeren. De dominicaan Tomas de Torquemada werd aangesteld als eerste grootinquisiteur.

* Hoewel Isabella zich uit economische motieven verzet zou hebben tegen het vervolgen van Joden, slaagde Torquemada erin Ferdinand te overtuigen.

* Op 31 maart 1492 tekende Isabella samen met Ferdinand het Edict van Granada, ook wel Verdrijvingsedict genaamd. Hierdoor werden de Joden gedwongen zich te bekeren tot het christendom of te vertrekken uit Spanje.

* Velen bekeerden zich, lieten zich dopen en behielden zo hun eigendommen.  Zo’n 160 000 à 400 000 marranos (ook te vertalen als zwijnen) vertrokken wel. Hun bezittingen werden in beslag genomen.  De uitwijzing van de Joden werd in Spanje beschouwd als een grote overwinning, maar in feite verloor het land veel succesvolle en belangrijke burgers.

*** Clem las en vertelt …

‘Soms komen er herinneringen opborrelen, zoals bij je artikel over Ferdinand en Isabella. Die vonden het nodig om de Moren uit Spanje te verjagen, maar gelukkig hebben ze de verfijnde kunst van dit volk in Granada intact gelaten: het Alhambra! Jaren geleden hebben we dat ‘Rode Paleis’ bezocht en bewonderd. Voor mij had dit wel een speciale betekenis’, want …

‘Toen ook ik jaren geleden intensief bezig was met klassieke gitaar heb ik een stukje gespeeld van Francisco Tarrega die met dit werk eigenlijk een ode bracht aan dit paleis: het zeer gekende Recuerdos de la Alhambra.’

‘Met ‘de tremolo’, een heel speciale gitaartechniek die veel oefening vergt, geef je de toehoorder de indruk dat er meer dan één gitaar aan het spelen is. En het muziekstuk roept meteen de sfeer op van het Alhambra met zijn verfijnde architectuur en klaterende fonteintjes.’

*** Hierbij een gevoelige versie van een hedendaagse gitarist Brandon Acker:

https://www.youtube.com/watch?v=R-5weyHVC2U

* Doe als 1.099.984 luisteraars voor U. Klik op rood, sluit je ogen en droom even weg naar het Alhambra…

.

* Op 17 april 1492, enkele maanden na de val van Granada, gaf Isabella haar akkoord om Christoffel Columbus een westelijke doorvaart naar India te laten zoeken.

* Columbus vertrok op 3 augustus 1492 en landde op 12 oktober van dat jaar op een eiland van de Bahama’s  dat hij San Salvador noemde ter ere van Jezus, de verlosser van de mensheid. Dat hij een nieuw continent had ontdekt, kwam niet in hem op. Hij waande zich in India.

* Columbus wachtte bij zijn terugkeer in april 1493 wel een triomfantelijk onthaal. Na Columbus begon Spanje aan zijn gouden eeuw van exploratie en kolonisatie maar stootte al snel op Portugese weerstand.

* Op 7 juni 1494 werd het verdrag van Tordesillas gesloten dat de verdeling van de niet-Europese wereld tussen Castilië en Portugal vastlegde.

.

*** En wat gebeurde er omstreeks die tijd bij ons?

Maria van Bourgondië viel in 1482 van haar paard en overleed weken later aan haar verwondingen.

Haar man Maximiliaan van Oostenrijk werd voogd en regent tot zoon Filips de Schone in 1493 op de troon kwam.

Filips overleed echter al in 1506 en zijn vrouw Johanna  van Castilië, de moeder van de latere keizer Karel, werd waanzinnig van verdriet…

* Hun zoon Karel van Bourgondië  werd koning van Spanje en keizer van het Roomse Rijk. Bij ons begon een lange tijd van Spaanse overheersing.

KAREL DE GROTE

Karel De Grote werd geboren op 2 april 742 en overleed in Aken op 28 februari 814. Tijdje geleden, niet? Hij werd bijna 72 jaar. Ongemeen oud voor die tijd. Lees even mee, je herkent beslist nog veel uit je schooltijd …

* Samen met zijn broer Karloman en zijn vader werd Karel in 754 gekroond door paus Stefanus II en ontving hij de titel Patricius Romanorum, beschermer van de Kerk van Rome. Na de dood van broer Karloman in 771, werd Karel alleenheerser over het Frankische rijk. In Frankrijk wordt hij Charlemagne genoemd.

* Met zijn kroning tot keizer door paus Leo op kerstdag 800 in Rome, werd Karels rijk ook de eerste vorm van ‘Europese Unie’ zoals we die nu kennen.

* Tussen 772 en 804 onderwierp Karel de Grote de heidense Saksen. De bisdommen Münster en Osnabrück werden gesticht. Paus Hadrianus I riep hem om hulp in zijn pauselijke strijd tegen de Longobarden.

  • Charlemagne verenigde het Frankische rijk in 774. De overwinning van Karel de Grote op de Avaren in 775 leverde een grote oorlogsbuit op. Zij hadden immers Byzantium jarenlang beroofd van goud, sieraden en edelstenen. De rijke schat werd op zestien ossenwagens naar Aken gebracht.

° Tussen 785 en 801 voerde Karel ook nog strijd tegen de Arabieren (Moren) en de Basken die Spanje in hun greep hadden. Uit die tijd dateert ook het ‘Roelantslied’.

  • Roelant, leider van de achterhoede, en beladen met de geroofde goudschat uit Pamplona, komt in moeilijkheden. Aanvankelijk wil hij Karel niet lastigvallen en probeert  hij alleen stand te houden in de engte (pas) van Roncevalles. Tenslotte blaast hij toch om hulp. Hij doet dat door zó hard te blazen op zijn hoorn Olifant, dat het bloed hem uiteindelijk uit de slapen komt. Even later wordt hij overmeesterd en gedood.

* Karel beveiligde de grenzen van zijn rijk door het instellen van marken, waar hij markgraven benoemde. Die graven hadden een zekere vrijheid in het besturen van hun mark. Marken waren ook het betaalmiddel in Duitsland tot de euro kwam.

* De eenheid in zijn rijk realiseerde Karel in een eenvormig bestuurlijk en justitieel apparaat. Hij bevorderde de handel, de landbouw en de culturele ontwikkeling van zijn onderdanen. Hij trok geleerden aan als adviseurs en bevorderde het onderwijs onder meer door de bouw van kloosterscholen. Hij liet in zijn rijk verschillende paleizen bouwen, maar zijn voorkeur bleef uitgaan naar zijn Palts in Aken.

* Karel de Grote trachtte verband te leggen tussen de antieke, de christelijke en de Germaanse idealen, waarmee hij de grondsteen legde voor het christelijke Europa van latere eeuwen. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Lodewijk de Vrome. Nog later zouden  alle drie zijn zonen een deel van zijn rijk erven en zitten we binnen de kortste keren ook in … de Middeleeuwen.

DESERT STORM

17 januari 1991 begon ‘operatie Desert Storm’, de geallieerde oorlog tegen het Irak van Saddam Hoessein. Toenmalig VS-president George Bush senior gaf het sein voor de operatie als antwoord op de Iraakse invasie van Koeweit op 2 augustus 1990.

* De coalitie tegen het Irak van Saddam Hoessein bestond uit 34 naties, waarvan de VS de best uitgeruste was. De oorlog begon met een wekenlang luchtbombardement op Iraakse steden.

* Het Iraakse leger, toen de vierde grootste strijdmacht van de wereld, was niet opgewassen tegen de moderne westerse invasiemacht. Het grondoffensief startte op 24 februari, drie dagen later ( vandaag 27 feb ) werd Koeweit-Stad bevrijd. Saddam bleef evenwel aan de macht.

Rijksdag in Berlijn brandt

Op 27 februari 1933 wordt de Rijksdag in Berlijn, het Duitse parlementsgebouw, in brand gestoken. Kort daarvoor is Adolf Hitler in Duitsland aan de macht gekomen.

* Bij de Rijksdagbrand gaat een groot deel van het parlementsgebouw in vlammen op. De nationaal-socialistische regering beschuldigt bijna onmiddellijk de communisten.

* Veel deskundigen betwijfelen of de brand inderdaad door communisten werd aangestoken. Velen geloven eerder dat de nazi’s de Rijksdag zelf in brand staken om zo een aanleiding te hebben om hard op te treden tegen de tegenstanders van de NSDAP.

* Bij de Rijksdag wordt de Nederlandse communist Marinus van der Lubbe opgepakt. De nazi’s stellen dat Van der Lubbe hulp had gekregen van een groep communisten. Op 10 januari 1934 wordt hij na een vier maanden durend proces barbaars onthoofd in Leipzig.

.

Verder op 27 februari:

  • 1900 – De Britse Labour Party wordt opgericht.
  • 1900 – Voetbalclub Bayern München wordt opgericht als een afscheiding van elf leden van voetbalploeg MTV München.
  • 1940 – Ontdekking van 14C, koolstof C-14.
  • 1991 – Golfoorlog: Amerikaans president George Bush Sr. zegt dat “Koeweit is bevrijd”.                (zie hoger – mmv Historiek)

Pest kwam uit Azië

Ook de pestbacil (bacterie) kwam uit Centraal-Azië en kwam via de Zwarte Zee naar Italië. Dat gebeurde langs de Zijderoute: over de Dardanellen, langs de Middellandse Zee door de Straat van Messina en zo naar Genua. Het handelsverkeer bracht de pest naar Europa.

* Waarschijnlijk ging de pest aan land in Messina op Sicilië, en trok de ziekte daarna via Napels noordwaarts. Bronnen uit de 14e eeuw maken melding van een zijderoutevloot waarvan de bemanning ziek aanmeerde in Messina in het jaar 1346.

* Eens op het land ging het ook toen snel. De pest verspreidde zich over heel Europa, op de klassieke wijze, reizend met paard en kar. In twee jaar tijd had de ziekte het volledige continent bereikt. Ze heeft gewoekerd tot 1351. (prent: pestdokter met masker)

* Italië was voor de pest het ideale land om Europa te veroveren. Het had door zijn welvarende havensteden contacten met verre gebieden. Ze had vrij spel dankzij de bloei van  overbevolkte steden waar mensen in slechte omstandigheden dicht op elkaar leefden.

* De pest is een bacteriële ziekte. Ze wordt overgedragen via ratten en vlooien en kwam zo bij de mens terecht. Het gebrek aan hygiëne was de grote katalysator, samen met de onwetendheid. De bacterie Yersinia pestis is pas eind negentiende eeuw gedetecteerd. Maar in Italië was de oorzaak op dat moment nog bij geen enkele wetenschapper bekend.

* De pestepidemie van de 14e eeuw was bijzonder vernietigend. Maar vooral niet de enige epidemie die Europa heeft geteisterd. Later kwam ze herhaaldelijk terug, in verschillende vormen, tot in de negentiende eeuw. En nog verschillende keren kwam ze uit Azië. Logisch. Het waren de Europeanen die naar Azië trokken en handelswaar naar hier brachten, met bacillen en al.

(gehoord bij prof Bob Vanhee in ‘De wereld vandaag’ vrt NWS)

Napoleon ontsnapt uit Elba

Op 26 februari 1815 ontsnapte Napoleon uit Elba, het kleine eiland voor de Italiaanse kust. Daarheen was hij in 1814 verbannen. De keizer keerde terug naar Frankrijk en begon meteen aan een regeerperiode van 100 dagen. Die eindigde, zoals u wellicht nog weet, bij ons in Waterloo.

* In 1812 had Napoleon, op Rusland en het opstandige Spanje na, heel Europa stevig in handen. De tocht naar Moskou liep echter uit op een enorme ramp en in 1813 verloor Napoleon de volkerenslag bij Leipzig, wat het einde van het Franse Keizerrijk inluidde.

* In 1814 werd Napoleon verbannen naar het eiland Elba, waar hij de rest van zijn dagen mocht slijten als mini-keizer. Napoleon wist echter op 26 februari te ontsnappen, terwijl zijn tegenstanders in Wenen congresseerden over de toekomst van Europa.

* Met Napoleon ontsnapten ook zo’n 1000 getrouwen het eiland. Dat kon omdat de Franse en Engelse schepen die dag niet patrouilleerden.

* Napoleon landde op de Côte d’Azur. De Franse koning Lodewijk XVIII gaf meteen het bevel om de ontsnapte keizer te arresteren, maar de Franse troepen liepen massaal naar hem over. Niet de koning maar Napoleon was hún geliefde keizer.

* De route die Napoleon door Frankrijk aflegde is de geschiedenis ingegaan als de Route Napoléon en is nog steeds zeer populair bij toeristen.

FERNANDEL “DON CAMILLO3

Eén van de filmhelden uit onze jeugd is ‘de Fransman met de paardentanden’ Fernandel. Een kort overzichtje van zijn artiestenbestaan. Want zo hebben we hem het best onthouden. Vandaag is hij al 51 jaar… dood. Meer dan tijd om Fernandel nog even uit het graf te tillen.

** Fernandel – pseudoniem van Fernand Joseph Désiré Contandin – (Marseille, 8 mei 1903 – Parijs, 26 februari 1971) was een Frans acteur, komiek en zanger. Hij is het meest bekend door zijn rol van pastoor in de reeks van “Don Camillo“-films en als de soldaat-koeienhoeder in La Vache et le Prisonnier.

* Fernandel begon als zanger en komiek in cafés en het vaudeville-theater. In 1925 trouwde hij met Henriette Manse. Zijn acteursnaam ontleende hij aan zijn schoonmoeder, die vaak naar hem verwees als “Le Fernand d’elle”.

* In 1930 maakte hij zijn filmdebuut in Le blanc et le noir van Robert Florey. Hij ontpopte zich snel tot de belangrijkste Franse filmkomiek, met als handelsmerk zijn Provençaalse accent en zijn grote tanden die hij met een brede glimlach ontblootte.

* In de volgende veertig jaar kon hij in tientallen, vooral Franse komedies de hoofdrol spelen. Daarnaast bleef hij ook optreden als zanger in muzikale komedies, die meestal ook verfilmd werden.

Filmografie (selectie)

Vermeldenswaardige filmen zijn:

  • de reeks Don Camillo-films, Italiaans-Franse coproducties gebaseerd op de boeken van Giovannino Guareschi. Fernandel speelde hierin de rol van Don Camillo, pastoor in het klein Italiaans stadje Brescello die voortdurend overhoop ligt met Peppone, de communistische burgemeester van het stadje, gespeeld door Gino Cervi. (rood drukken voor meer)
  • ook in heel wat films van Henri Verneuil uit de jaren vijftig speelde hij de hoofdrol. Elke cinefiel zag wellicht ook  de succesrijkste Le Mouton à cinq pattes (1954) en vooral La Vache et le Prisonnier (1959)
  • Trivia
  • In 1970 maakte Jan Van Rompaey voor het BRT-televisieprogramma “Echo” een legendarisch geworden interview met Fernandel, toen die een bezoek bracht aan België.
  • Toen Van Rompaey hem vroeg of hij zich “thuis voelde bij ons” (“Est-ce que vous vous sentez chez vous, chez nous?”), pikte Fernandel hier onmiddellijk op in en bouwde ter plaatse, samen met Van Rompaey, een geïmproviseerde sketch rond de verwarring tussen “chez nous”, “chez vous”, “chez moi” en “chez toi.”[
  • Er is ook een planetoïde naar Fernandel genoemd (nummer 9346).

Edward II (1284-1327)

…ooit nog koning van Engeland, had iets met het getal 25. Lees maar…

– vrij naar Ben Hendriks (Absolute Facts Nl) –

In Caernarfon Wales, werd op 25 april 1284 de latere koning Edward II geboren, aanvankelijk nog met de titel Prins van Wales.

* Edward II trouwde op 25 januari 1308 in Boulogne met Isabella, een dochter van koning Filip IV ‘de Schone’ van Frankrijk. Zij kregen vier kinderen.

* Op 7 juli 1307 volgde Edward zijn pas overleden vader op als koning van Engeland, Wales en Schotland. Hij werd gekroond in de Westminster Abbey op 25 februari 1308 , exact 1 maand na zijn huwelijk.(foto r)

… en zitten we al aan 3 x 25

* Tijdens zijn regering joeg Edward II machtige leden van de hoge adel tegen zich in het harnas. De  adviseurs van zijn vader hielp hij vertrekken en zelf omringde hij zich met een eigen kring van vrienden. Door die vrienden speciale rechten te verlenen , kreeg hij ook veel tegenstanders.

* Edward was niet alleen een fervente gokker, die van luxe hield, maar ook beoefende hij allerlei soorten sporten, eigen aan die tijden. Mede daardoor verwaarloosde hij zijn koninklijke verplichtingen en rezen er grote internationale problemen.

* En wat niet kon uitblijven, gebeurde…In Aquitanië, in het zuidwesten van Frankrijk, werden zijn troepen door de plaatselijke hertog van Aquitanië danig in de pan gehakt.

*** In 1320 erkende de paus ‘Robert de Bruce’ als de leider van het Schotse verzet, dat naar onafhankelijk streefde.

* De legers van Robert de Bruce hadden al in 1314 , 6 jaar eerder, de Engelse troepen van Edward II in de slag van Bannockburn verslagen en hadden daarmee de onafhankelijkheid van Schotland verzekerd. Bij de slag van Byland in 1323 herhaalde ‘de Bruce’ zijn kunstje.

* Tot overmaat van ramp ontscheepte in 1326 Roger Mortimer, de door Edward II verbannen Franse tegenstander, op de Engelse kust met een leger en … met Edwards’ geliefde Isabella, die de Wolvin werd genoemd.

* Isabella was dus de vrouw van  Edward II. De nieuwkomers stootten Edward II van de troon en kroonden diens zoon tot de nieuwe koning van Engeland, maar in feite kwam de macht in handen van Roger Mortimer en … zijn geliefde wolvin Isabella.

* Edward II werd gevangen gezet en ijzingwekkend hard gemarteld in het kasteel van Berkely, Hij overleed er op 21 september 1327.

Keizer koning Karel V

*** Karel (met de typische Habsburgkin) werd op 24 februari 1500 geboren in het Prinsenhof in Gent. Karel was de oudste zoon van Filips de Schone en Johanna van Castilië, beter bekend als Johanna de Waanzinnige.

* Karel werd in Mechelen opgeleid aan het hof van Margaretha van Oostenrijk, zijn tante die zijn erfenis als regentes behartigde. In 1515 werd Karel meerderjarig verklaard en werd hij koning van Spanje. (* in Veerle werd toen de toren van de kerk ingehuldigd)

* Keizer Maximiliaan I, de grootvader van Karel die met de jong overleden Maria van Bourgondië was gehuwd, had zijn kleinzoon al voor zijn dood naar voren geschoven als opvolger in het Heilige Roomse Rijk. Maximiliaan betaalde hoge bedragen aan enkele Duitse  keurvorsten om ze gunstig te stemmen.

* Maximiliaan overleed op 12 januari 1519. Karel trok met een leger naar Frankfurt, waar de nieuwe Duitse koning gekozen zou worden. Karel werd op 28 juni 1519 in Frankfurt gekozen als opvolger van Maximiliaan.

* De kroning tot koning vond op 23 oktober 1520 plaats in de Dom van Aken. En op 24 februari 1530 werd in de Sint-Petroniusbasiliek in Bologna Karel tot keizer van Heilige Roomse Rijk gekroond door paus Clemens VII.

** Karel werd de laatste keizer van het Heilige Roomse Rijk die door een paus gekroond werd.

* Karel V was een vrome katholiek die het protestantisme als een bedreiging voor de wereldlijke orde zag. Ketterij was staatsgevaarlijk en werd vanaf 1522 in de Nederlanden met alle middelen bestreden.

  • Maarten Luther

* In Duitsland had Karel V minder macht en minder mogelijkheden om zijn beleid door te drukken. Maarten Luther kreeg een vrijgeleide om in april 1521 te verschijnen op de Rijksdag van Worms. Luther verklaarde daar dat hij zijn stellingen niet wilde herzien.

* Luther werd op 26 mei 1521 met het Edict van Worms in de Rijksban gedaan. Keurvorst Frederik III van Saksen verleende hem evenwel ‘onderdak ‘op ‘de Wartburg’ in Eisenach.

* Karel probeerde negen jaar later tijdens de Rijksdag van Augsburg van 1530 nogmaals de christelijke eenheid in de Duitse gebieden te redden, maar zijn voorstel werd door de vergadering verworpen. Karel zou nog twintig jaar blijven strijden tegen de reformatie in Duitsland. Tevergeefs echter. Zijn gezag was daar definitief over and out.

* Keizer Karel V voltooide wel de Nederlandse eenheid in 1549 met de Pragmatische Sanctie. Hierin bepaalde hij dat de Zeventien Provinciën als één en ondeelbaar geheel overgeërfd zouden worden.

* Door de religieuze strijd van Karel in Duitsland zou zijn zoon Filips hem niet opvolgen als keizer van het Heilige Roomse Rijk.

* Op de rijksdag van Augsburg van 1555 sloten de Duitse vorsten de Godsdienstvrede van Augsburg. Hierin werd vastgesteld dat de Duitse vorsten voortaan vrij waren om de religie van hun keuze op te leggen aan hun onderdanen.

* Karel zag de Godsdienstvrede van Augsburg terecht als een persoonlijke nederlaag. Hij besloot af te treden ten gunste van zijn zoon.

* Karel nam op 25 oktober 1555 afscheid in Brussel. Zoon Filips volgde hem op als heer van de Nederlanden en koning van Spanje.

  • Laatste jaren

* Karel V vertrok uit Brussel. In Spanje vestigde hij zich in Jarandilla de la Vera. Hij liet een villa bouwen naast het klooster Cuacos de Yuste aan de voet van de Sierra de Gredos in Extremadura. Daar bracht hij zijn laatste jaren door.

* Karel V overleed op 21 september 1558. Twee dagen later werd zijn stoffelijk overschot bijgezet in een crypte onder het altaar van de kloosterkerk in Yuste.

** Acht jaar later, in 1566, brak in de Nederlanden de Beeldenstorm uit.

* De stoffelijke resten van keizer-koning Karel werden in 1573 door zoon Filips overgebracht naar het abdijcomplex Escorial bij de stad San Lorenzo de El Escorial, ongeveer 45 km ten noordwesten van Madrid. Karel ligt er omringd door zijn nazaten. (mmv Historiek)

1 2 3 … 5