Maand: augustus 2022

Hans Memling (1430-1494)

De kunstschilder Hans Memling was afkomstig uit het Duitse  Hessen. Memling wordt wel gerekend bij de Vlaamse Primitieven. Dankzij de internationale handel in Brugge raakten de werken van Hans Memling vrij snel bekend in heel Europa. Brugge was in die tijd immers een erg belangrijk bestuurs- en handelscentrum.


Hans Memling: Maagd en kind met musicerende engelen (detail)

* Hans Memling werd omstreeks 1430 geboren in het Duitse Seligenstadt bij Frankfurt. De naam Memling wordt op verschillende wijzen geschreven, waaronder Memlinc, Memlinck, Mamlinc en Memmelinge. Hans Memling kreeg een opleiding bij Rogier van der Weyden in Brussel.

* Omstreeks 1455 vestigde Memling zich in het Bourgondische Brugge. Pas in januari 1465 werd hij er als bewoner ingeschreven. .

* Twee jaar later werd hij er ingeschreven in het Sint-Lucasgilde. In 1473 trad Hans Memling toe tot de Broederschap van O.L.V. ter Sneeuw. Daarmee bereikte hij een belangrijke sociale status.

* Hans Memling woonde in Brugge in de Sint-Jorisstraat. In 1480 kon hij het pand kopen. Vanuit zijn huis was aan de achterkant een doorgang met poort naar de Jan Miraelstraat. In deze buurt woonden veel kunstenaars. Lanceloot Blondeel woonde ook in de Sint-Jorisstraat. Pieter Pourbus had zijn atelier in de Jan Miraelstraat.

* Zeker in zijn vroegste werken blijkt zijn bewondering voor de Duitse kunstenaar Stefan Lochner en de Zuid-Nederlandse schilder Rogier van der Weyden.

* Bovendien bewonderde Hans Memling Jan van Eyck. De composities van Hans Memling worden gekenmerkt door evenwicht en symmetrie. Memling schilderde een sereen wereld- en paradijsbeeld. Heiligen en ‘gewone’ mensen leven in de schilderijen van Hans Memling in harmonie samen.

* Belangrijke werken van Hans Memling zijn ‘Johannesretabel’ (Sint-Janshospitaal, Brugge), ‘John Donne-triptiek’ (National Gallery, Londen), ‘Madonna met schenker’ (Kunsthistorisches Museum, Wenen), ‘Portret van een man’ (Mauritshuis, Den Haag), ‘Benedetto Portinari’ (Uffizi, Firenze) en ‘Verrijzenis’ (Louvre, Parijs).

* Hans Memling overleed op 11 augustus 1494 in Brugge. Hij werd begraven in de Sint-Gilliskerk. Op de Woensdagmarkt in Brugge staat een standbeeld van Memling , in 1871 ontworpen door Hendrik Pickery.

** Bewerkte tekst van Ruud van Capelleveen, Absolute Figures

ALCATRAZ … de naam alleen al

Alcatraz  federale gevangenis (1934)

 11 augustus 1934 arriveren de eerste federale gevangenen in de gevangenis op het eiland Alcatraz in de Baai van San Francisco.

* Volgens de overheid maakten de afgelegen ligging en de sterke stroming in de baai maken het voor gevangenen haast onmogelijk om vanaf Alcatraz te ontsnappen.

* Sinds 1907 werd het eiland al gebruikt als militaire gevangenis. Tijdens W.O.I zaten er vooral dienstweigeraars vast.

* Eind oktober 1934 kwam de gevangenis in handen van de United States Department of Justice en werd Alcatraz een federale gevangenis.

* Alcatraz herbergde de gevaarlijkste misdadigers van de USA. Gevangenen die  elders vluchtpogingen waagden, werden naar het gevangeniseiland overgebracht.

* In 1934 werd ook de beruchte maffiabaas Al Capone naar Alcatraz overgebracht. Aanvankelijk zat de maffiabaas gevangen in de Atalantagevangenis, maar toen bleek dat hij zijn bende vanuit die gevangenis nog steeds bestuurde werd hij verplaatst naar Alcatraz.

* Vanuit Alcatraz kon Capone de buitenwereld nooit meer bereiken. Zijn organisatie verdween geleidelijk. Toch probeerde Capone personeel om te kopen. Maar dat leverde alleen maar … de isoleercel op. Capone stierf in 1947, hij werd slechts …48 jaar oud, want geboren in 1899.

* In de jaren veertig werd de Amerikaanse moordenaar Robert Stroud naar Alcatraz overgebracht. Hij ging de geschiedenisboeken in als de Birdman of Alcatraz omdat hij zich gedurende zijn gevangenschap had bekwaamd in de ornithologie (vogelkunde).

* Tijdens een verblijf in een andere gevangenis had Stroud een belangrijke vogelstudie geschreven. Ook had hij toen vogels gehouden en verkocht. In het veel strengere Alcatraz mocht hij geen vogels meer hebben.

* Enkele tientallen gevangenen ondernamen toch een poging om te ontsnappen van het eiland. Volgens de officiële cijfers slaagde er echter niemand in levend weg te komen van het rotseiland.

* Van de 36 gevangen die een poging ondernamen, werden er 23 opgepakt, 6 gedood tijdens hun vluchtpoging, en 2 zouden zijn verdronken. De 5 andere vluchters zijn volgens de gevangenis waarschijnlijk verdronken in de wateren rond The Rock.

* De beroemdste vluchtpoging werd in juni 1962 ondernomen door Frank Morris, John Anglin en Clarence Anglin. Zij zouden hun cel via een losgemaakt luchtrooster hebben verlaten en vervolgens per vlot zijn gevlucht.

* Of het drietal levend aan wal geraakte, is niet bekend. Hun lichamen zijn in ieder geval nooit gevonden. Van deze ontsnappingspoging is de film Escape from Alcatraz  gemaakt. Een jaar na hun vluchtpoging werd het drietal weer opgesloten.

**  Sinds 1973 is Alcatraz open voor publiek. En opmerkelijk … op het eiland staat de oudste nog werkende vuurtoren van Californië.

** Onze lezer ‘Robert Rodet uit Veerle’ bezocht Alcatraz als een vrije burger. Zijn commentaar … “Wij zijn in 1990 in de gevangenis Alcatraz geweest. Dat was toen al een oud versleten kot. Ge moet niet vragen wat het nu is : wellicht klaar om om te vallen. Wie helpt duwen?”

De ‘Beeldenstorm’ en zijn gevolgen

In de zestiende eeuw (1501-1600) waren steeds meer mensen in de Nederlanden het niet meer eens met de rooms-katholieke kerk. De protestantse kerkhervormers Luther en vooral Calvijn geloofden weliswaar ook in God en Jezus Christus, maar de altaren en heiligen van de rooms-katholieken hadden ze daar echt niet bij nodig.

hagenpreek* Ze wilden een kerk waar ook het gewone volk zich thuis voelt,  waar Gods woord het belangrijkste is en waar de Bijbel wordt gelezen én uitgelegd.

* Ook vonden ze het niet goed dat de paus en de adel zoveel macht hadden. En dat rijke zondaars met rijkelijk betaalde aflaten hun zondige leventje ongestoord konden verder zetten.

* Veel protesterenden kwamen in open lucht bijeen. Samen luisterden ze naar ‘hagenpreken’, verboden toespraken van rondtrekkende dominees, en lieten zich ophitsen door een aantal volksmenners.

***   Op 10 augustus 1566, vandaag 456 jaar geleden, liep het helemaal uit de hand. De 30-jarige hoedenmaker Sebastiaan Matte hield die dag een hagenpreek, net buiten het stadje Steenvoorde in de Vlaamse Westhoek (nu Frankrijk).

* Na de preek bestormden twintig mensen het nabije Laurentiusklooster waar net een processie afliep. Ze gooiden er alle heiligenbeelden aan stukken en namen veel spullen mee.

* In de dagen, weken en maanden daarna breidden de onlusten zich uit. Overal werden kerken en kloosters bestormd en geplunderd. Het begin van de ‘Beeldenstorm’.

08101566c_beeldenstorm_kunsthalle_hamburg_frans_hogenberg.jpg()(mediaclass-media-thumb.919ec29506596ebdcb84c770c7b572639982ebbb)(crop-+898+302)(EA5E05B289E9400988481CC96285E2AF) * Eerst gebeurde het alleen in de Vlaamse Westhoek, maar daarna ook in gans Vlaanderen en Brabant.

* Eind augustus 1566 sloeg de Beeldenstorm over naar de noordelijke Nederlanden.

Overal moesten de kerken met hun beelden en ornamenten het ontgelden. In het zuiden bleef het zéééér onrustig.

***  Margaretha van Parma, de landvoogdes, sloeg in paniek als ze aan haar eigendommen in Brussel dacht. Filips II, de zoon en opvolger van keizer Karel – die zich hier nooit liet zien en liever koning van Spanje was – , werd op slag ziek in Spanje en hoorde van zijn gezanten dat de edelen zich verenigd hadden om hun bezittingen te beschermen.

hertog-van-alva-titiaan* Wanneer de storm bleef razen en de Calvinisten (volgers van Calvijn) her en der gedoogd werden, stuurde Filips de ijzervreter Alva met een leger van 10 000 beroepssoldaten naar onze streken.

* Alva, reeds een 60-plusser, was liever op pensioen gegaan, maar werd nu tegen zijn zin ook landvoogd omdat Margaretha het niet meer zag zitten en de vrome Filips te laf was om zelf een hand te komen uitsteken.

* Alva ging er meteen met de grove borstel door. De graven Egmont en Hoorn werden onthoofd. Brandstapels laaiden nog hoger op dan vroeger, maar voor de adel was het kwaad geschied: de Calvinisten kregen voet aan de grond, zeker in de het noorden van het voormalige Bourgondische rijk.

* Ook Farnese, de opvolger van Alva, kon dat niet beletten. De scheiding van Noord (Calvinistisch) en Zuid (Rooms) werd een feit na de val van Antwerpen (1585).

* De definitieve scheiding tussen noord en zuid kwam er evenwel pas in 1648 met de Vrede van Munster, waarbij de 7 Verenigde Nederlanden het latere Nederland werden en de Spaanse Nederlanden de kern vormden van het latere België.

  • In “Het Geuzenboek”, zijn laatste en monumentale werk van 700 pagina’s, verzamelde Louis Paul Boon uit het oeuvre van 33 bronnen de opstand van ‘les gueux’ (de bedelaars) tegen het gezag van de Roomse kerk en de adel in de Nederlanden van de 16de eeuw, pakweg 450 geleden. Pakkende verhalen van moord en brand voor/tegen het geloof en tegen de heersers uit die tijd. Het verhaal ook dat leidde tot de definitieve scheiding van wat wij nu als Nederland en België kennen.

Japan en ‘de bom’

Vandaag twee belangrijke stukken. Voor het eerst in de geschiedenis werden atoombommen gebruikt. Nog eerder zijn we aan de belangrijkste godsdienstkwesties ooit toe. Lees ze allebei. Belezen mensen als jullie wisten dit al langer, maar een ver- en opfrissing in deze hete dagen kan niet slecht zijn. Dachten wij …

* Na de Eerste Wereldoorlog werd Japan door Europa en de VS erkend als een koloniale macht . In 1931 leidden schermutselingen met het Chinese leger in Zuid-Mantsjoerije tot een Japanse invasie van het hele gebied.

* In oktober 1931 stemde de Volkenbond een resolutie waarin de terugtrekking van de Japanse troepen werd geëist. De resolutie was voor Japan het sein om in 1933 uit de organisatie te treden.

* Japan had ondertussen een aanzienlijk stuk Chinees grondgebied onder controle, en verwachtte van de westerse mogendheden dat zij de ordehandhaving in Oost-Azië aan Japan zouden overlaten.

** In 1937 werd een klein conflict net buiten Peking door Japan aangegrepen om China binnen te vallen. Het begin van de Tweede Chinees-Japanse Oorlog (1937-1945).

** Op 7 december 1941 viel Japan de Amerikaanse marinebasis in Pearl Harbor aan. ° Op 8 december 1941 ondertekende president Roosevelt van de VS de oorlogsverklaring aan Japan.

* De opeenvolging van verscheidene gebeurtenissen zorgde er uiteindelijk voor dat Japan in een oorlog belandde waarin het land het zou moeten opnemen tegen een overmacht bestaande uit o.a. de VS, China, Groot-Brittannië en de Sovjet-Unie.

* Toen Duitsland op 8 mei 1945 capituleerde had nog geen enkel land een werkend prototype van een atoombom voltooid.

* Op 16 juli vond de eerste test-explosie plaats (de plutoniumbom Trinity). Vervolgens kwamen twee atoombommen in aanmerking voor gebruik: een uraniumbom (Little Boy) en een plutoniumbom (Fat Man).

* Er zou lang nagedacht zijn of deze bommen ook echt ingezet moesten worden. Veel geleerden, w.o.Einstein,  waren tegen. De bom was immers ontwikkeld om Hitler voor te zijn, maar Duitsland was al verslagen.

* Uiteindelijk besloten de VS de bom tegen Japan te gebruiken. Het nieuwe wapen smeekte om getest te worden. En een atoomaanval zou de oorlog met Japan beslist verkorten waardoor veel Amerikaanse soldatenlevens gespaard zouden blijven. In feite een slappe argumentatie, want zonder die bommen zou Japan binnen de kortste tijd ook wel door de knieën gegaan zijn.

* De bommen werden afgegooid. Een ramp als nooit tevoren voltrok zich. Eerst in Hiroshima, enkele dagen later ook in Nagasaki.

* Door de na-effecten als gevolg van de ioniserende straling liep het dodental uiteindelijk op tot ongeveer 140.000 eind 1945.

* Volgens een in 2004 afgerond onderzoek door de gemeente Hiroshima, heeft Little Boy in totaal 237.062 levens gekost. In Nagasaki zouden nog zo’n 70.000 mensen zijn omgekomen, onder meer als gevolg van leukemie.

**** “Als ik Hiroshima en Nagasaki had kunnen voorzien, had ik mijn formule  (E=mc2) in 1905 verscheurd”,meldde de fel aangeslagen geleerde Albert Einstein.

***  Op 12 augustus 1945 besloot keizer Hirohito tot de overgave. Op 2 september werd de overgave van Japan officieel ondertekend aan boord van USS Missouri, een Amerikaans slagschip dat in de baai van Tokio lag.

* W.O. II was eindelijk afgelopen.  Maar het strijdtoneel verplaatste zich niet veel later naar Korea … Meer daarover later.    

(lv maakte een analyse uit berichten van Wikipedia – en liet de rode woordjes staan voor bijkomende info)

Het Watergateschandaal

Het Watergateschandaal of de Watergate-affaire was een politiek schandaal in de jaren 70 van de twintigste eeuw, waarbij bleek dat ongeoorloofde methodes waren gebruikt tijdens de campagne voor de presidentsverkiezingen van 1972.

* De affaire ontleent zijn naam aan het Watergate–gebouwencomplex in Washington waar in de jaren 1970 het hoofdgebouw van de Democratische Partij van presidentskandidaat Nixon  gevestigd was.

* Tijdens de verkiezingscampagne voor het presidentschap, in de zomer van 1972, 50 jaar geleden, was er ingebroken in het gebouw.

* Medewerkers van de Republikeinse Partij bleken te hebben geprobeerd afluisterapparatuur in het gebouw te plaatsen. Want …tijdens de campagne leken de Republikeinen van Nixon immers ook de strategie van de Democraten te kennen.

* In hun speeches kwam immers informatie naar buiten uit het campagneteam van de Democraten.

* Het Watergateschandaal dat hieruit voortvloeide, kwam aan het rollen dankzij twee journalisten van de Washington Post: Bob Woodward en Carl Bernstein.

* Deze journalisten waren getipt door de anonieme bron Deep Throat. Pas veel later bleek dat deze anonieme bron Mark Felt was, destijds de tweede man van de FBI.

* De twee journalisten kwamen met een serie onthullingen. Zo ontdekten ze bv. dat de Republikeinen zich schuldig hadden gemaakt aan corruptie bij het verkrijgen van verkiezingsgelden.

* Ook ontdekten ze dat er in het Witte Huis geheime lijsten waren bijgehouden van politieke tegenstanders en dat allerlei telefoons waren afgetapt.

* Verder bleken er onder meer lastercampagnes te zijn opgezet tegen belangrijke presidentskandidaten van de Democratische Partij.

* Richard Nixon verklaarde lange tijd helemaal niets te hebben geweten van de verschillende manipulaties.

* Toen bleek dat verschillende van de dubieuze zaken door zijn naaste medewerkers waren uitgevoerd, kwam hij zwaar onder vuur te liggen.

* In 1974 , twee jaar na de presidentsverkiezingen, gaf het Hooggerechtshof opdracht de bandopnamen vrij te geven.

* Toen werd duidelijk dat … Nixon en zijn campagnestraf wel degelijk betrokken waren geweest bij o.m. de inbraak in het Watergate – gebouwencomplex.

* Om een impeachment-procedure (afzetting) te voorkomen trad Nixon op 9 augustus 1974 af.

* Zijn opvolger -president Gerald Ford – verleende hem in september 1974 amnestie voor alle strafbare feiten die hij tijdens zijn presidentschap had gedaan … Die Amerikanen toch. 

(gelezen/bewerkt in Historiek en Wikipedia – vrije/gratis foto’s)

DE MIJNRAMP VAN MARCINELLE

De laatste Waalse steenkoolmijn in Farciennes sloot in 1984. Op 30 september 1992 werd  in Limburg de steenkoolmijn van Zolder gesloten. Met die laatste sluiting kwam er niet alleen definitief een einde aan de productie van steenkool in Limburg, maar ook in België.

*** Kijk zeker elke zondag met een herneming op maandag naar de Canvas-reeks Koolputters.

* Het wegvallen van de mijnindustrie in Wallonië in het midden van de vorige eeuw en de daaropvolgende crisis in de staalindustrie liggen aan de basis van de economische neergang van het Waalse gewest.

* Mijnen waren destijds  voor veel mensen hun bron van inkomsten. Zowat elke gemeente in Limburg en in de rand – ook Laakdal met Veerle-Vorst en Eindhout – kende een flink mijnwerkersbestand. Het werk in de ondergrond verdiende goed, maar kende ook erg gevaarlijke kanten. Regelmatig waren er dodelijke slachtoffers te melden bij kleine en grote rampen.

Regelrechte ramp

763* De grootste mijnramp uit de Belgische geschiedenis deed zich voor in Marcinelle, op 8 augustus 1956, vandaag 66 jaar geleden. Voor de ouderen onder ons alsof het gisteren was.

  • 1.000 meter onder de grond was een kolenwagentje klem geraakt in de lift. Er kwam een kettingreactie op gang en er brak brand uit. 275 mijnwerkers zaten als ratten in de val.  Er vielen 262 doden van 12 nationaliteiten, waaronder 136 Italiaanse gastarbeiders en 95 Belgen. Slechts 13 mensen overleefden de ramp.

* De mijn van Marcinelle voldeed wel aan de toenmalige Belgische wetgeving, maar … de veiligheidsmaatregelen schoten schromelijk tekort.

* Het mijnbestuur en de overheid bleven evenwel buiten schot. Adolphe Calci, directeur de travaux, kreeg zes maanden met uitstel en een boete omdat hij een slecht communicatiesysteem had getolereerd.

* Antonio Ianetta, de man die het fatale wagentje had geladen, kreeg de nodige papieren om naar Canada te emigreren.

* Voor de Italiaanse regering was de maat echter vol: ze zegde het migratiecontract op. Italië leverde niet langer gastarbeiders in ruil voor Belgische steenkool.

* De Belgische overheid sloot meteen akkoorden met andere landen. Eerst met Spanje en Griekenland, later ook met Marokko, Turkije, Tunesië en Algerije. En … er werden extra veiligheidsmaatregelen genomen.

520px-Bois_du_Cazier_3

 

** In 2012 werd mijnsite Le Bois du Cazier (Marcinelle) samen met drie andere sites onder de naam ‘belangrijkste mijnsites van Wallonië’ opgenomen op de werelderfgoedlijst van UNESCO.

MOORD OP SHARON TATE

index TateHet is vandaag precies 53 jaar geleden dat sekteleden van goeroe Charles Manson gruwelijk aan het moorden sloegen.

* In de nacht van 8 op 9 augustus 1969 drongen vier leden van “The family”, de sekte van Manson, de villa van actrice Sharon Tate en filmregisseur Roman Polanski in Los Angeles binnen.

* Polanski was er niet, de hoogzwangere Sharon Tate wel. Samen met vier logés werd zij met tientallen messteken omgebracht. (foto: Sharon Tate x Roman Polanski)

Sharon_Tate_Valley_of_the_Dolls_1967* De moordpartij op Sharon Tate en haar gezelschap joeg een golf van afgrijzen door de Verenigde Staten en later door de hele wereld. De slachtoffers werden met messen en vuurwapens afgeslacht en hebben daarbij verschrikkelijk geleden.

* Dat Sharon Tate acht en een halve maand zwanger was van een zoontje, en dokters de zo goed als voldragen en gezonde baby niet konden redden droeg nog extra bij tot de horror.

* Tijdens de rechtszaak bleek dat Tate haar moordenaars had gesmeekt om haar kind te sparen.

* In 1971 werd Charles Manson over de hele lijn schuldig bevonden aan zevenvoudige moord. Tijdens het proces verscheen hij met een X, later een swastika, op zijn voorhoofd. Hij kreeg de doodstraf, in 1972 omgezet in levenslang.

* Dat gebeurde ook met de vier uitvoerders van de moorden. Alle verzoeken tot invrijheidstelling werden verworpen. Manson stierf op 19 november 2017 in de gevangenis, op zijn 83e.

° De apocalyptische “messias” had niet alleen Sharon Tate en nog zes andere mensen laten doodmartelen, hij zette ook een streep onder de periode van ”love and peace”. Het tijdperk van Woodstock was definitief voorbij.

MATA HARI danseres en SPIONne

Op nieuwsarme dagen als vandaag is het maar goed dat Wikipedia bestaat. Het naslagwerk maakt vandaag alleen gewag van de geboorte van Mata Hari, danseres en meesterspion. In het kort dit over haar…

* Mata Hari was beroemd vanwege haar exotische schoonheid en sensuele optredens. Ze lapte alle normen van haar tijd aan haar laars, had vele minnaars en liep te koop met haar rijkdom. Dit werd haar fataal: in 1917 werd zij als spionne ter dood gebracht.

* Mata Hari, pseudoniem van Margaretha Geertruida (Griet) Zelle (geboren in Leeuwarden, 7 augustus 1876 , vandaag 145 jaar geleden, was een Nederlands exotisch danseres. Ze werd door de Fransen schuldig bevonden aan spionage en gefusilleerd in Vincennes op 15 oktober1917.

* Zelle had, naar eigen zeggen, van jongs af aan al een voorliefde voor mannen in uniform gehad. Letterlijk zei ze ooit dat de officier is haar ogen een hoger wezen was, een held, steeds bereid tot het trotseren van allerlei gevaren en tot het beleven van avonturen.

* Ze trouwde MacLeod , een lid van de Nederlandse tak van de Schotse familie MacLeod. In 1897 vertrok het gezin MacLeod naar Nederlands-Indië.

* Maandenlang bestudeerde ze de Indische tradities en cultuur. Ze werd ook lid van een lokale dansgroep. In 1897 gebruikte ze voor het eerst de artiestennaam ‘Mata Hari’, Maleis voor ‘Oog van de dageraad’ ofwel ‘zon’.

* Omwille van toenemende huwelijksproblemen besloot het echtpaar in 1902 naar Nederland terug te keren. De echtscheiding werd uitgesproken bij vonnis van de Arrondissements-Rechtbank in Arnhem .

* Het beeld dat bij het grote publiek al snel van Mata Hari ontstond, was dat van een exotisch danseres die als dubbelspionne gebruikmaakte van haar verleidingskunsten om militaire geheimen van haar vele geliefden te ontfutselen.

* Meteen na haar dood door het vuurpeloton twijfelden veel mensen aan haar schuld Dat droeg ertoe bij dat Mata Hari wereldberoemd werd. Het beeld van Mata Hari werd nog meer versterkt door de vele verfilmingen van haar leven.

* In een vroege biografische film over haar, Mata Hari uit 1931, met Greta Garbo in de hoofdrol, zijn veel zaken echter verdraaid of aangedikt om beter aan te sluiten bij het beeld dat veel mensen destijds al van haar hadden.

* De vele films droegen enorm bij aan haar populariteit en versterkten het beeld dat velen al van haar hadden: Mata Hari als het archetype van de femme fatale.

1 … 5 6 7 8 9