Maand: oktober 2022

FORD voor de massa

De Amerikaan Henry Ford zorgde ervoor dat de auto niet alleen beschikbaar was voor de elite, maar ook voor de massa. Ford startte in 1902 zijn autofabriek: de ‘Detroit Automobile Company’.

* Dit bedrijf ging al gauw failliet en ook zijn tweede bedrijf – de Henry Ford Company – verging het zo. Met zijn derde bedrijf had hij wel succes. De Ford Motor Company produceerde de T-Ford en dat sloeg wel aan.

* De T-Ford werd in 1908 in massaproductie genomen. Het was voor het eerst dat zoiets gebeurde in autoland.

* Henry Ford ontwikkelde ook de lopende band. Het voorbeeld hiervan zag hij in slachterijen van Chicago : een dikke lijn waarop karkassen vervoerd werden en arbeiders een voor een onderdeel van het karkas afsneden.

* Ford ontwikkelde dit principe voor de auto. Daarvoor  werd hij door velen gezien als de uitvinder van dergelijke wagens. Bij het grote publiek raakte de uitvinding bekend met de komst van de populaire T-Ford.

* Het chassis van de wagen werd met een touw door de fabriek getrokken en onderweg werden de onderdelen op de auto gemonteerd.

  • Een beroemde zin in de autobiografie van Amerikaan over de T-Ford is de volgende: Any customer can have a car painted any colour that he wants so long as it is black (elke klant kan een auto krijgen in de kleur die hij wil, zolang het maar zwart is).

*** Met behulp van de lopende band slaagde Ford erin iedere 93 minuten een nieuwe auto te produceren.

* Helemaal onbegrijpelijk vonden buitenstaanders het wel dat Henry Ford op een dag de lonen van zijn arbeiders verdubbelde. Werknemers kregen niet meer $2,34 maar $5 per dag uitbetaald. In 1927 rolde de laatste T-Ford van de band. Hij kostte toen $380.

* De Wall Street Journal noemde deze beslissing van de Amerikaanse autofabrikant zelfs een economisch misdrijf.

* Op deze manier versterkte Ford echter de middenklasse, de markt die hij voor ogen had met zijn T-Ford. Dat maakte dat auto’s voor steeds meer mensen uit de middenklasse betaalbaar werden.

* De T-Ford werd in 1927 opgevolgd door de A-Ford met een 4-cilinder, een veel modernere auto die echter veel minder werd verkocht. Ford kreeg concurrentie  van een Chevrolet met … een 6-cilindermotor.

* 26 mei 1927 rolde de 15 miljoenste Ford T de fabriek uit en op diezelfde dag werd bekendgemaakt dat de productie zou worden gestaakt…

* Eind mei lag het werk daadwerkelijk stil en zo’n 60.000 mensen in Detroit kwamen zonder werk te zitten…

* De duizenden dealers in het land kregen geen nieuwe auto’s meer en moesten overleven op de voorraden die ze nog hadden.

* In december 1927 werd de opvolger, de Ford Model A, aan het publiek gepresenteerd. Bij de dealers waren voor het einde van het jaar al contracten getekend voor een miljoen voertuigen.

* Het duurde wel tot midden 1928 voordat de productie weer volledig herstart was en de mensen hun baan bij Ford terug hadden.

(met de bereidwillige hulp van Wikipedia)

“STEENROTSEN” van LUDO HELSEN

Ludo Helsen schreef op zijn 76ste een boek. En niet zomaar eentje. “Steenrotsen” is de titel. Een naam waarbij we ons iets maar ook niets kunnen voorstellen. De schrijver noemt het fictie, opgebouwd met stukjes echte, onvervalste feiten. En dat is het ook.

(foto Gerda Broeckx -schepen van Cultuur- en Hilde – vrouw van Ludo) )

*** Het verhaal is geïnspireerd op de echte vlucht van zijn vader voor de bezetter, enkele weken na de geboorte van Ludo begin juni 1944, en op een proces-verbaal uit de nalatenschap van zijn vader.

*** Gisteren 6 okt gaf Ludo Helsen in Bib-Laakdal tekst en uitleg bij het tot stand komen van dit werk…Clem , de ontwerper van de mistige flap, was er ook, en kreeg nog maar eens een bloemetje van de auteur en de andere aanwezigen.

* Het prille begin van het verhaal speelt zich af op de plaats die op het kadaster bekend staat als “Steenrotsen” en die vele lezers zullen herkennen. Daar begint en eindigt alles …Clem, de ontwerper van de kaft, was er ook.

* ” Twee broers worden in het begin van de 21ste eeuw als bij toeval geconfronteerd met een eigenaardige, eerder minuscule gebeurtenis uit het leven van hun vader op het einde van WO II.

* Om te achterhalen wat er zou kunnen gebeurd zijn, slagen ze er na geruime tijd in door te dringen tot de septemberdagen van 1944. Een tijd van collaboratie en repressie.

* Bij die zoekactie zijn familieleden betrokken maar ook onverwacht anderen die de sleutel van het geheim met zich meedragen. Waarom een Poolse parachutist , een hele Poolse familie en de zoon van een vermiste Duitse officier hen op weg brengt naar Polen en … Zuid-Frankrijk. En hen bijna tot wanhoop brengt om het mysterie te doorgronden … leest u wellicht in één adem uit.

* De hele speuractie speelt  zich af tegen een achtergrond van een kerk die met noodzakelijke hervormingen draait in een erg herkenbaar land waarvan de motor sputtert door minder geslaagde staatshervormingen.”

***  Ludo Helsen noemt zijn boek “Steenrotsen”. Een sterk staaltje fictie opgebouwd uit stukjes onvervalste feiten uit de geschiedenis. Het verhaal is geïnspireerd op de echte vlucht van zijn vader voor de bezetter, enkele weken na de geboorte van Ludo begin juni 1944 én op  een proces-verbaal uit de nalatenschap van zijn vader (overleden in 1958). Het prille begin van het verhaal speelt zich af in “Steenrotsen” (een oude kadasterbenaming) en daar eindigt het ook.

***  Ludo Helsen studeerde in Leuven Wijsbegeerte  en Letteren, Germaanse filologie. Een groot deel van zijn loopbaan was hij openbaar actief in diverse grote projecten van streekontwikkeling. En, o ja, het boek leest als een echte detectiveroman.

***  Ook de hele buitenkant van het boek is van Laakdalse makelij. De kaft werd ontworpen door Clem Verbiest , die al vele mooie dingen in de ‘Gazet van Laakdal’ heeft gerealiseerd.

Heel wat professionals uit de boekenstiel en ook Ludo, de schrijver, getuigen dat het ontwerp van Clem een van de mooiste is dat ze de laatste jaren hebben gezien , en de auteur is er heel gelukkig mee !

(foto Ludo en een duo aandachtige luisteraars)



**  Rest mij alleen nog te vertellen dat het boek van pakweg 350 pagina’s leest als … een echte detectiveroman. Een aanrader in eigen beheer voor de wel erg democratische prijs van € 20 , af te halen aan de Oude Geelsebaan in Veerle of in een aantal boekenwinkels in de buurt of via steenrotsen@hotmail.com

			

		

		
		

			
							

		


	

		
	

		
		
DE DIEFSTAL VAN DE MONA LISA
		
		
 

	
		
		
					

			
		

						
Vanmorgen op Klara … Wij brachten het verhaal -beetje bewerkt -uit ‘Historiek’ – op 21 aug , de dag van de roof. Een herneming.


Het verhaal achter de Mona Lisa


* Het beroemde schilderij werd gemaakt in opdracht van de Italiaanse zakenman Francesco Del Giocondo en zou een portret zijn van zijn vrouw Lisa Gherardini.


* Vandaag de dag is het schilderij bekend als ”Mona Lisa”, omdat Mona een samenvoeging is van Madonna, wat ”my lady” betekent.


* Op 21 augustus 1911 werd de Mona Lisa, een van de beroemdste schilderijen ter wereld, gestolen uit het Louvre in Parijs. De diefstal werd een dag later ontdekt door de schilder Louis Béroud.


* Toen die naar de Salon Carré liep, waar het schilderij al vijf jaar te bewonderen was, vond hij een lege plek op de muur. De schilder alarmeerde hierop het museumpersoneel.


* Aanvankelijk dacht men dat het schilderij was weggehaald om het ergens te fotograferen, maar al snel bleek het kunstwerk van Leonardo da Vinci wel degelijk gestolen.


* Twee jaar na de roof werd de Mona Lisa toch nog teruggevonden. Peruggia was er dan wel in geslaagd het beroemde kunstwerk te stelen. Toen hij het eenmaal in bezit had bleek het wel erg erg lastig om het doek ergens te slijten. Daarvoor was het veel te bekend.


* Naar verluidt stal Peruggia het werk overigens niet alleen om er geld mee te verdienen, maar vond hij als patriot ook dat het werk van Da Vinci te zien moest zijn in een Italiaans museum en niet in een museum in Frankrijk.


* De dief liep tegen de lamp toen hij het werk probeerde te verkopen aan het Uffizi in Florence. Wat niet lukte.


* Na zijn aanhouding werd duidelijk dat Peruggia zich tijdens de nacht van de roof had laten insluiten in het Louvre.


* Daarna verwijderde hij het schilderij uit de lijst , mogelijk geholpen door twee kompanen, en wikkelde het vervolgens in linnen.


* De volgende ochtend wandelde Peruggia achteloos met het schilderij het museum uit. De suppoosten kenden hem goed en groetten de dief in het voorbijgaan.


* Vincenzo Peruggia werd veroordeeld tot een jaar cel, maar hoefde uiteindelijk maar enkele maanden te zitten.


* Heel zwaar had hij het in die zittijd bovendien niet, want de dief ontving in de gevangenis talloze bedankbrieven, cadeautjes en lekkernijen van dankbare Italianen die meenden dat Peruggia een goede daad had verricht.


* Ook zij meenden dat La Gioconda, zoals het schilderij in Italië wordt genoemd, in hun land te zien moest zijn. Peruggia was in hun ogen eerder een held dan een misdadiger.


* Na zijn vrijlating vertrok Peruggia weer naar Frankrijk. En ook de Mona Lisa keerde na de arrestatie van Peruggia weer terug naar Frankrijk.


* Maar eerst maakte het wereldberoemde schilderij nog een korte tour door Italië…


* De terugkeer van het doek was voor het Louvre een groots moment. Men had er al serieus rekening mee gehouden het schilderij nooit meer terug te zien.


* Vandaag de dag is de Mona Lisa nog steeds hét topstuk van het museum. Wie het doek wil stelen, moet veel meer in zijn mars hebben dan Peruggia, honderd jaar geleden.


* Hoewel museumbezoekers met hun neus vrij dicht op de Mona Lisa kunnen staan, wordt het schilderij zeer goed beveiligd.


* Er staan verschillende camera’s op het werk gericht en onzichtbare laserstralen houden de omgeving doorlopend in de gaten.


* Zodra een vinger naar het werk wordt uitgestoken, gaat er een alarm af en wordt er een legertje beveiligers gealarmeerd.

			

		

		
		

			
							

		


	

		
	

		
		
Gezondheidswandeling
		
		
 

	
		
		
					

			
		

						
In het kader van de Geestelijke Gezondheid trakteert de gemeente Laakdal je tijdens de hele maand oktober op een frisse neus en een meet-and-greet met de geluksdriehoek. De tocht is elke dag vrij te wandelen tot en met 30 oktober.


De wandeling is 3,5km lang en start en eindigt aan het gemeentehuis in Groot-Vorst. Zeker meedoen!

			

		

		
		

			
							

		


	

		
	

		
		
De Grieken
		
		
 

	
		
		
					

			
		

						
*** Belangrijk boek Paperback vanaf € 29,99  (in Historiek)




De Grieken: Hoe een cultuur zich over de wereld verspreidde –  Philip Matyszak –




Wat maar weinigen weten is dat de Griekse beschaving zich heeft uitgestrekt tot rond de Zwarte Zee en in het hele Midden-Oosten, en dat er zelfs Griekse steden waren in de uitlopers van de Himalaya.


– Philip Matyszak – GRIEKEN – een opwarmertje –


* Rond 1 200 v.Chr. maakte het antieke Griekenland deel uit van een samenhangend cultuurgebied dat volop in ontwikkeling was en dat zich uitstrekte van Indië tot aan het westelijke Middellandse Zeegebied.


* Het was de tijd van de Hethieten, de Minoïsche stierspringers op Kreta en de ‘paleiscultuur’ van het Myceense Griekenland, een wereld die zou voortleven in de legendes over Hercules en Helena van Troje. .


* Tussen 1 050 en 1 000 v.Chr. werden vrijwel alle steden van enig belang in de antieke wereld geplunderd en verwoest. Zelfs het machtige Egypte werd op grote schaal belaagd door de Hyksos, de zeevolkeren, en onder die druk verviel het land bijna in anarchie.


* De Hethietische en de Minoïsche beschaving werden van de aardbodem geveegd. De handel stortte ineen, bevolkingsaantallen liepen dramatisch terug en in het westelijke Middellandse Zeegebied begon een ‘donkere periode’ die meer dan 250 jaar geduurd heeft.


* Als oorzaak van deze ineenstorting is gedacht aan de grote uitbarsting van de vulkaan Thera (het huidige eiland Santorini), die klimaatverandering tot gevolg had. Maar ook invasies door barbaren, heftige epidemieën en een economische crisis zijn mogelijkheden.


*  De Griekse bevolking identificeerde zichzelf ofwel met de oorspronkelijke Ioniërs en Arcadiërs, ofwel met de Doriërs (vooral de Spartanen). Recent onderzoek wees uit dat de Doriërs de oorspronkelijke bevolking hebben verdrongen of zich ermee hebben vermengd. Het kan zelfs zijn dat zijzelf de eerste bewoners van het schiereiland waren.


Het gevolg van de ineenstorting in de donkere periode was hoe dan ook dat de Griekse beschaving zich verspreidde over het hele Middellandse Zeegebied en daarbuiten.


Voor de mensen in de oudheid omvatte ‘Griekenland’ ook delen van Klein-Azië, de eilanden in de Egeïsche Zee, Sicilië en grote delen van Zuid-Italië.


* Van in het zuiden van het Iberisch schiereiland tot aan de Zwarte Zeekust van het huidige Georgië, vormden de Griekse kustnederzettingen ‘een Griekse zoom op een barbaarse mantel’.


* Deze steden hadden veel meer gemeenschappelijk dan hun Griekse cultuur. Om te beginnen lagen ze allemaal aan of vlak bij zee. De Griekse filosoof Plato had daar een mooi beeld voor: volgens hem waren de Griekse steden rond de Middellandse Zee net ‘kikkers om een vijver’.


Van Halicarnassus in Klein-Azië tot Syracuse op Sicilië gingen Griekse kolonisten vermoedelijk telkens op dezelfde manier te werk.


* Eerst zochten ze een eilandje voor de kust, om daar een versterkte basis te vestigen. Dan gingen ze zakendoen met de plaatselijke bevolking en zodra die een beetje aan ze gewend was geraakt, stichtten ze een nederzetting op het vasteland, waarbij de eilandbasis voor de zekerheid aangehouden werd.


* Doorgaans hechtten de koloniën aan een goede band met hun stichterstad  Zo’n band berustte niet alleen op sentiment maar ook op handel. Goederen uit de respectieve achterlanden werden op koopvaardijschepen af- en aangevoerd.


* De Atheners exporteerden vazen naar Fenicië en importeerden de beroemde paarse kleurstof uit dat land. De Feniciërs op hun beurt verkochten die vazen weer door naar Egypte in ruil voor graan en papyrus.


* Chinese zijde en slippers uit Perzië, geïmporteerd door de steden in Anatolië, konden in Rhegium geruild worden tegen was, kaas en slaven uit Italië.


* Tussen Carthago en de Grieken op Sicilië was het niet alleen haat en nijd maar werd er ook gehandeld in ivoor, tin uit Cyprus, of bronzen voorwerpen uit Etrurië


* Handel bracht uit de diverse achterlanden niet alleen allerlei goederen naar de Griekse wereld maar ook cultuur, ideeën, godsdiensten en filosofieën.


*** Deze stimulerende uitwisseling zorgde in de vijfde eeuw voor een intellectuele revolutie die de wereld tot op de dag van vandaag mee bepaald heeft.

			

		

		
		

			
							

		


	

		
	

		
		
Manneke Pis van Brussel
		
		
 

	
		
		
					

			
		

						
Niet ver van de Grote Markt staat Manneke Pis. Dit beeldje van een plassend jongetje staat op de hoek van de Stoofstraat (Rue de l’Etuve) en de Eikstraat (Rue de Chênes). Het is een van de meest populaire bezienswaardigheden in Brussel. Manneke-Pis is het symbool van het spottende, ‘zwanzende’ karakter van de Stad Brussel.


* Het jongetje is slechts 58 centimeter hoog, maar wereldberoemd. Het originele beeldje was van steen en werd in 1619 gemaakt door Hiëronymus Duquesnoy, in opdracht van het Brusselse stadsbestuur.


* Het beeldje werd verschillende keren gestolen, onder meer in 1817 door ene Antoine Licas die het aan stukken sloeg. De brokstukken werden teruggevonden en zodoende kon er een afgietsel van het origineel worden gemaakt. Die kopie werd overigens ook enkele keren gestolen, voor het laatst door studenten in de jaren 60 van de vorige eeuw.


* Manneke Pis heeft vaak kleren aan. In totaal worden er meer dan 700 kostuums bewaard in het Museum van de Stad Brussel aan de Grote Markt. Keuze te over dus. Die klerentraditie is al heel oud. In 1698 schonk landvoogd Maximiliaan Emanuel van Beieren als eerste een kostuum voor het beeldje.


* Als een staatshoofd België bezoekt, schenkt die vaak de nationale klederdracht van zijn land in de maat van Manneken Pis. Daarnaast bestaat de kledingkast van het beeldje uit onder meer een Elvis Presley-kostuum, voetbaltenues en de kleren van Mickey Mouse.


* Verder nog plast Manneken Pis bij speciale gelegenheden geen water, maar bier of wijn. In de Stoofstraat zijn kopieën van Manneken Pis in alle soorten en maten te koop.     -druk rood voor meer-

			

		

		
		

			
							

		


	

		
	

		
		
MET SPOETNIK 1 BEGON RUIMTEVAART
		
		
 

	
		
		
					

			
		

						
4 oktober 1957 begon het tijdperk van de ruimtevaart. Helemaal buiten mijn weten om, want in mijn streng internaat, afgeschermd van alle wereldse gebeurtenissen, zeker Russische, wisten wij van niets toen de Sovjet Russen hun eerste kunstmaan lanceerden.


 * Ik moest de povere drie dagen herfstverlof afwachten om in oude kranten het nieuws van Spoetnik 1 bijeen te harken.


* Het eerste tuig in de ruimte was van Russische makelij en bestond uit twee kleine aan elkaar geklonken halve aluminiumbollen met een totale diameter van amper 58 cm, met daarop vier antennes van zowat 3 m lang.


* 1957 was het ‘Internationaal Geofysisch Jaar’ en dat kwam de Russen erg goed uit. In 1954 reeds had de Sovjetleider Chroestsjov groen licht gegeven om concurrent Amerika met deze primeur voor een tijdje opzij te zetten.


* En of dat lukte! In de VS werd men plots geconfronteerd met de krachtige  Russische raket die het huzarenstukje voor mekaar had gebracht. Werner von Braun, die voor nazi-Duitsland de V-2 ontwikkelde, kreeg meteen carte blanche om de Russen lik-op-stuk te geven.


° De Amerikaanse president Eisenhower bleek bovendien niet erg onder de indruk van dat kleine balletje in de ruimte. Basketbal in de ruimte was trouwens niet aan hem besteed.


* Maar de publieke opinie floot hem terug nu duidelijk werd dat de Sovjets de VS zouden kunnen treffen met een internationale raket met kernwapens.


* ‘Kleine raketman’ (de latere Noord-Koreaanse leider Kim-jong-un) liet zich in Moskou blijkbaar inspireren om ook raketten af te vuren. Hij was afgelopen week weer bezig…




* Vier maanden later, 1 februari 1958 ging ook de Amerikaanse Explorer 1 eindelijk de ruimte in. Momenteel vliegen er duizenden stuks boven onze hoofden, waarvan er vele nog echt werken.


* De rest wordt gerangschikt onder de noemer ruimtepuin. Iets dat echt ongemakkelijk zit bij bemande ruimtemissies. Wanneer doet zich een eerste ramp voor? Ook de sterrenkundigen maken hun terechte beklag over de vuilnisbak rond onze aarde.


(bewerkt uit de vertrouwelijke site van Historiek)

			

		

		
		

			
							

		


	

		
	

		
		
Werelddierendag
		
		
 

	
		
		
					

			
		

						
Dierendag , ook Werelddierendag is de dag waarop wereldwijd extra aandacht besteed wordt aan de dieren. Dierendag valt jaarlijks op 4 oktober.


* De datum van dierendag gaat terug naar de feestdag van Sint Franciscus van Assisi (4 oktober). Hij bekommerde zich om het lot van melaatsen, zwervers en andere armen, maar ook van planten en dieren. Volgens de overlevering hield hij ooit een preek voor vogels.(prent)


* Tijdens een internationaal congres in mei 1929 in Wenen pleitte R. Spurrier, secretaris van de “National Council for Animal Welfare” voor deze dag. 4 oktober werd uitgeroepen tot Werelddierendag.


Dierendag werd toen al in enkele steden gevierd in Amerika, Engeland, Duitsland, Oostenrijk, Australië en Indië.


* Sinds de jaren zestig gebruikt men deze datum voor het dierenrechtenactivisme. Ook werden meer activiteiten ontwikkeld om schoolkinderen bij het onderwerp te betrekken. (gelezen bij Wikipedia en andere)


* In sommige basisscholen wordt op 4 oktober ook aandacht besteed aan dierendag. Soms mogen kinderen een huis- of knuffeldier mee naar school nemen. Toch maar eerst aan je meester of juf vragen.

			

		

		
		

			
							

		


	

		
	

		
		
JANIS JOPLIN VAN DE 27- CLUB
		
		
 

	
		
		
					

			
		

						
Vandaag, een halve eeuw geleden, overleed Janis Joplin (19 januari 1943 – 4 oktober 1970), een Amerikaans zangeres met een kenmerkend rauw stemgeluid. 50 jaar reeds, alsof het gisteren was. 


* Ook ik was toen 27, maar gelukkig geen lid van de 27 Club. Joplin wel. Met haar overleden nog 4 bekende artiesten binnen de duur van een paar maanden.


* Janis overleed aan een overdosis heroïne. Niet echt een verrassing, want een groot deel van haar leven had zij te kampen met een drugsprobleem. Van haar onthouden we vooral … ‘Me and Bobby McGee’.


* Haar grote doorbraak kwam er op het Monterey Pop Festival in 1967. Janis was ook een van de publiekstrekkers op het Woodstock festival in augustus 1969. 


° de 27 Club ,ook Forever 27  bestond/bestaat uit Kurt Cobain en de J’s Jimi Hendrix, Janis Joplin en Jim Morrison en Brian Jones. Een teveel aan alcohol en drugs werd hen fataal.

			

		

		
		

			
							

		


	


			  

					
1
…
3
4
5
6