Akbar de Grote

Bij gebrek aan een valabel Europees-Amerikaans verhaal, trekken we even naar Azië waar in 1605 op 27 oktober de mogolkeizer Akbar de Grote overleed. Hij werd in 1556 keizer nadat zijn vader Nasiruddin Humayu zijn laatste adem had uitgeblazen.

* Op dat moment bezat Akbar Delhi en een deel van de Punjab. Uiteindelijk zou hij het rijk fors uitbreiden.

* In 1576 had hij, na een reeks veldtochten, al het gezag over heel Noord-India en later veroverde hij ook nog Kashmir en de Kaboelvallei.

* Akbar de Grote liet zich beïnvloeden door verschillende godsdiensten. Hij gaf onder meer opdracht de bijbel en een heilig boek uit het hindoeïsme, de Atharva Veda, te vertalen. Bekend is ook dat er vanaf 1580 drie jezuïetenmissies aan zijn hof verbleven.

* Na het bestuderen van de verschillende godsdiensten riep de keizer uiteindelijk de nieuwe staatsgodsdienst uit die hij Din Ilahi (Goddelijk Geloof) noemde.

* In deze godsdienst wilde hij de essenties van alle godsdiensten verenigen. Uiteraard kwam hijzelf aan het hoofd ervan te staan

* Toen Akbar de Grote op 27 oktober 1605 overleed, kwam er ook een einde aan de Din Ilahi-godsdienst.   (bewerkt en foto in Historiek)

gospelzangeres Mahalia Jackson

Mahalia Jackson Amerikaanse gospelzangeres

De Amerikaanse zangeres Mahalia Jackson werd op 26 oktober 1911 geboren in New Orleans. Vanaf haar vijfde jaar zong Mahalia in het plaatselijke kerkkoor. Van de baptisten gemeente, waar haar familie kerkgangers waren

… gaat het verhaaltje verder, maar die baptisten kregen we er in het oer-christelijk seminarie van Hoogstraten niet bij. Mahalia Jackson werd niet alleen beroemd met haar gospels, maar ook door haar liederen met een religieus karakter.

* Mahalia Jackson trad op in alle belangrijke concertzalen van de USA en zong in alle veel bekeken televisieshows. Ze soleerde ook in films als ‘St. Louis blues’ en was een topattractie op het  ‘Jazz festival in Newport’. In 1959 gaf ze , als gekleurde medemens, zelfs een exclusief concert voor de president in het Witte Huis. De wereld had er weet van.

* In 1961 maakte Mahalia Jackson haar tweede succesvolle tournee door Europa. Zij werd ook in audiëntie ontvangen door paus Johannes XXIII. Haar verlammende vliegangst belette Mahalia echter om nog meer continenten en landen te bezoeken.

* Haar optreden voor 200.000 mensen bij het Lincoln Monument in Washington – tijdens de grote demonstratie tegen discriminatie- op 20 augustus 1963 beschouwde Mahalia als haar grootste triomf. Tijdens dit concert zong Mahalia Jackson, en de duizenden met haar ‘We shall overcome’.

* Hoewel haar optredens werden gekenmerkt door een grote mate van perfectie vond Mahalia Jackson de religieuze boodschap belangrijker dan het muzikale aspect. Zij bezat een sterk geloof had. Mahalia Jackson overleed op 27 januari 1972 in Evergreen Park, Illinois.

Tekst:  Ruud van Capelleveen – bewerkt

De ‘Pony Express’ stopt ermee

Op 26 oktober 1861 hield de Pony Express ermee op. Anderhalf jaar eerder was de beroemde postverbinding opgericht door een drietal ondernemers. In deze periode was communicatie tussen het westen en oosten van Amerika nog erg moeilijk.

* De Pony Express was het eerste snelle transportmiddel voor kleine goederen en post over het Noord-Amerikaanse continent. Poststukken konden in tien dagen van St. Joseph (Missouri) naar Sacramento  (kust van de Stille Oceaan), worden vervoerd. Veel sneller dan eender welke postkoets.

  • Ruiters in dienst van de Pony Express konden om de tien mijl gebruikmaken van een wisselstation. Hier werden de vermoeide rijdieren omgewisseld voor frisse viervoeters die op volle kracht konden galopperen. Time is money wist men toen al.

* Werken voor de Pony Express was echter niet voor iedereen weggelegd. Omwille van de grote gevaren werden vooral jonge, moedige ruiters gevraagd. Vooral weeskinderen waren erg gegeerd want voor hen was het werk kennelijk uitermate geschikt. Lees maar …

Wanted: Young, skinny, wiry fellows not over eighteen. Must be expert riders, willing to risk death daily. Orphans preferred. (afbeelding)

* De bekendste ruiter van de Pony Express is ongetwijfeld William Cody (1846-1917), beter bekend als Buffalo Bill. Hij werkte in 1860 voor de avontuurlijke transportdienst. Later maakte BB naam tijdens verschillende Indiaanse oorlogen. Maar echt beroemd werd Cody met zijn Wild west show, waarmee hij door Amerika en Europa reisde.

*** Op 26 oktober 1861 werd het einde van de Pony Express aangekondigd.  Twee dagen eerder werd  Salt Lake City via de transcontinentale telegraafdienst verbonden met Omaha, Nebraska and Sacramento, California. (gelezen/bewerkt in Historiek)

KEIZER KAREL

Keizer Karel V , voor de mensen van hier de ‘Karel van de pot van Olen’, trad op 25 oktober 1555 af als ‘heer van de Nederlanden’. Enkele maanden later ook als koning van zijn Spaanse bezittingen en op 7 september 1556 tot slot ook als ‘keizer van het Heilig Roomse Rijk’.

* Zoon Filips II volgde hem op als ‘koning van Spanje’ en ‘heer der Nederlanden’. Maar Filips liet zich hier niet zien. Spaanse hertogen als Alva en Co kwamen het vuile werk voor hem opknappen.

* Na zijn troonsafstand vertrok Karel naar zijn klooster in Yuste in het Spaanse binnenland. Karel overleed er, amper 58 jaar oud. Met de dood van de keizer viel ook het gehele Habsburgse Rijk uiteen. En werden de Bourgondiërs hier helemaal uitgeteld.

 

WIE WAS DIE KEIZER KAREL V EIGENLIJK ?

* Toen in 1506 zijn vader Filips de Schone (zoon van Maria van Bourgondië) overleed, waren de gevolgen groot. De 6 jaar jonge Karel ging bij zijn tante Margaretha (weduwe van Maximiliaan van Oostenrijk) in Mechelen wonen waar zij voogdes van de Nederlanden was tot Karel volwassen werd.

* In Mechelen kreeg Karel een gedegen opleiding van de theoloog Adriaan van Utrecht (1459-1523) – de latere paus Adrianus VI, de enige Nederlandstalige paus ooit – die hem religieus en intellectueel bijspijkerde.

* Karel V heerste vanaf 1515 door vele erfenissen over een gigantisch rijk, groter dan het vroegere Romeinse Rijk – een rijk waarin de zon nooit onderging-.  Eén van de eerste wereldrijken ook uit de nieuwe tijd.

* Karel V trouwde op 10 maart 1526 in Sevilla met de toen 23-jarige knappe prinses Isabella van Portugal 1503-1539) om nauwere banden te smeden met het Spaanse buurland Portugal. Omdat Isabella een nicht was van Karel, was hiervoor ook een pauselijke goedkeuring nodig . Die kwam er .

* Karel en Isabella kregen 6 kinderen, 4 zoons en 2 dochters . Tijdens de geboorte van de laatste zoon stierf Isabella op 1 mei 1539 in het kraambed in Toledo. Isabella’s dood trof Karel diep: hij kleedde zich voortaan in het zwart en hertrouwde nooit.

** Karel V was niet de mooiste man met zijn typerend Habsburgs gezicht: zijn kin stak een flink eind naar voren (Gentenaars noemen het een ‘peerdemuile‘), waardoor hij moeite had om zijn mond te sluiten en ook onduidelijk sprak. Leden van de Habsburgse vorstenhuizen waren trouwens wel vaker misvormd door incestueuze huwelijken en verhoudingen.

** En dan is er nog die pot van Olen … en de drie bezoeken die Keizer Karel aan Olen bracht. Wellicht is Karel nooit in Olen geweest, maar de legende van de pot behoort wel tot het collectieve geheugen in Vlaanderen.

Trouwens, zo’n populaire gozer was Karel niet...

* Met harde hand onderwierp hij in 1540 vijfhonderd Gentse bestuursleden en ambachtslieden die het beu waren zijn Franse oorlogen te sponsoren door ze blootsvoets en met een strop om de hals voor hem te laten verschijnen. De Gentenaars hadden meteen hun bijnaam van ‘stroppendragers’ vast.

(met dank aan Bourgondiër Bart Van Loo)

De Belgian Reactor 2 (BR2)

* 1962 – Europa’s eerste waterdrukkernreactor gaat in bedrijf, in Mol.  In 2001 brengt Microsoft Windows XP uit

* In DeTijd van 25 okt 2016 vonden we zowat het jongste artikel over de Belgian Reactor 2 (BR2) door Saar Sinnaeve 

De Belgian Reactor 2 (BR2) is vernieuwd en opnieuw actief. De kernreactor maakt geen elektriciteit, maar levert een kwart van de wereldproductie in radio-isotopen, die worden ingezet om kanker te bestralen.

Na bijna anderhalf jaar verfraaiingswerken is BR2 opnieuw één van de vijf kernreactoren in de wereld die de ziekenhuizen voorziet van radio-isotopen, nodig voor het bestralen van kankerpatiënten.

Aan de vernieuwing hangt een prijskaartje van 40 miljoen euro.

Dat ons land nog zoveel investeert in kernenergie, doet de wenkbrauwen fronzen. Na Fukushima zit kernenergie nochtans in de hoek waar de klappen vallen. Zeker ook omdat nucleair afval veel landen met kopzorgen opzadelt.

Bij 30 procent van de kankerpatiënten wordt naast de andere behandelingen ook bestraling gebruikt.

‘Als energiebron heeft kernenergie misschien afgedaan, maar in de wetenschap heeft het nog zeker een rol te spelen. Er zijn tal van toepassingen, maar die zijn jammer genoeg weinig bekend’, duidt Eric van Walle, directeur-generaal van het Studiecentrum voor Kernenergie aan.

Enkele voorbeelden:

– de kernreactor in Mol produceert een kwart van de wereldvraag naar gedopeerd silicium, een halfgeleider die wordt gebruikt in hybride auto’s, windturbines en zonnepanelen.

– het testen van de duurzaamheid van materialen. Door sommige materialen te bestralen kan worden nagegaan hoe resistent ze zijn. Door drie weken te bestralen, kan veertig jaar van slijtage worden onderzocht.

– de productie van radio-isotopen voor de geneeskunde. BR2 fabriceert molybdeen-99, noodzakelijk voor radiotherapie. De reactor neemt hier doorgaans een kwart van de productie voor zijn rekening en op piekmomenten zelfs 65 procent.

Kanker

‘De vraag naar radio-isotopen fluctueert, afhankelijk van hoe kanker wordt behandeld. Maar meestal wordt voor 30 procent van de kankerpatiënten ook bestraling gebruikt.

Dat percentage zal in de toekomst alleen maar toenemen, want met nieuwe technieken kunnen we de tumoren steeds gerichter en beter aanpakken.

Daarom is de productie van radio-isotopen echt een speerpunt voor ons studiecentrum. We bouwen er onze toekomst op’, zegt van Walle.

40 miljoen

De kernreactor vernieuwen duurde bijna anderhalf jaar en 40 kostte miljoen euro.

De radio-isotopen worden ook steeds vaker ingezet om kanker op te sporen. Door een patiënt in te spuiten met een radio-actief product, kan de kanker zeer nauwkeurig worden herkend en later ook behandeld.

Het studiecentrum stelt dat zijn radio-isotopen, die het doorverkoopt, jaarlijks in 7 miljoen onderzoeken wordt gebruikt.

Hoeveel inkomsten het SCK uit radio-isotopen haalt, wil van Walle niet kwijt, maar hij geeft aan dat het onderzoekscentrum hierdoor zelfbedruipend is.

Van Walle: ‘De reactor kost ons zo’n 25 à 30 miljoen euro. Dankzij onze inkomsten, ongeveer de helft uit de radio-isotopen , werken we break-even.’

Myrrha

Het is al de derde keer sinds zijn ontstaan in 1961 dat de kernreactor een opfrisbeurt krijgt.

Volgens van Walle is de reactor opnieuw voor minstens tien jaar goed. Tegen dan moet Myrrha, de opvolger van BR2 in de steigers staan. Een investering van 1,5 miljard euro, zo wordt geraamd.

Dat BR2 werd opgesmukt omdat Myrrha op de helling staat, ontkent van Walle. ‘Myrrha zal er nog steeds komen. Dat het wat langer duurt, heeft ons wat meer tijd om het nodige geld te vinden.’

HAeBEEcK IN HAANVEN

Wegens geen nieuws vandaag …een verslagje uit DE OUDE DOOS … 2018 … Geniet er van.

In de jaren 1 700 was de Haebeeckhoeve een grote boerendoening met de schuur die er nog staat als het laatste stukje Bokrijk in Veerle. In Haanven lagen de beste gronden, woonden de dikste boeren en de schoonste boerendochters. Het waren, zoals de voetballers van Kameroen, ‘ontembare leeuwen’.

Op de hoeve volgden vele pachters elkaar op.  Tot omstreeks 1900 de familie Robrechts uit een Brusselse randgemeente hier neerstreek. Hun oude grootmoeder Van Heymbeeck, geboren rond 1830, gaf de familie de definitieve bijnaam ‘Haebeeck’.

De Haebeecksen bouwden het hoge herenhuis op de plaats van de vroegere boerderij. Het werd een half gesloten complex, zoals in Zuid-Brabant gebruikelijk was.

Wijlen Mil Haebeeck, de laatste Haebeeck, vertelde graag hoe hij in de oorlog zijn paard moest afgeven en met ossen moest werken.  “Een os is een heel sterk dier, maar veel trager dan een paard”, was een van zijn gevleugelde uitspraken.

Mil wist ook waarom de Herseltseweg er na 60 jaar ‘plannen’ pas kwam. En hoe de Haanvense stammen Onsea, Briers, Clerckx, Van der Borght, De Peuter… met elkaar overeenkwamen. Zelfs hoe hij de kwajongens uit zijn boomgaard moest verjagen als ze kwamen appels pikken.

Drie zussen betrokken het huis naast de oude school –thans Druivenrank- in Veerledorp. De oudste zoon Achiel werd dokter in Olen .Hij was er ook een aantal jaren burgemeester . Hun jongste zoon Marcel werd apotheker in Oosthoven (Oud-Turnhout ) en diens zoon Jo werd in de jaren zeventig de eerste Kempische streekmanager . Ze hadden aanzien, de Haebeecks!

Tegenover het Haebeeck-herenhuis kwam het Ooievaarsnest , een kinderparadijs dat ‘wegens klachten’ jammerlijk moest sluiten.

In die periode werd de Robrechtsboerderij opgemaakt en als café geopend: de Haebeeckhoeve. De nieuwe trots van Haanven was geboren.

Dan nam Chris van Hilset ( Hulshout) de zaak over. Chris was 25 jaar mecanicien in o.a de Ronde van Frankrijk voor Armstrong en andere wielergoden. Chris slaagde met zijn vrouw Betty in zijn opzet.

Neusje van de zalm waren de vier retrokoersen die Chris organiseerde met Marc Uytterhoeven als schitterende commentator , in het gezelschap van zijn favoriete coureur Herman Van Springel zaliger.

Turnleraar en ultra-Hawaïloper, -fietser en -zwemmer ‘de Pie’ ¨- Pieter de Jongh en Jan Wijnants ‘Jan van Stijn van de buskop’, zoals hij in Veerle beter bekend was, deden ook mee.

Jan reed in de Olympische wegrit van Moskou ’80 een tijdlang aan de leiding en werd bekeken door mogelijk … 100 miljoen wielerliefhebbers. Jan in de Haebeeck-koers, een revelatie op zich.

***   Onlangs werd de SurPlace verkocht

° Sinds eind augustus 2020 zijn Jolanda en Kris, de nieuwe eigenaars van Taverne en Dierenartsenpraktijk De Haebeeckhoeve, voorheen Café SurPlace.

° Kris baat de taverne uit en Jolanda zal voornamelijk te zien zijn in de dierenartsenpraktijk.
**  De dierenartsenpraktijk draait inmiddels al op volle toeren.

*  tekst Swa V.G – Mia VH – LH –  in bijlage een paar fotootjes van mezelf uit de retrokoers 2018.

De Hongaarse Opstand van 1956

De volksopstand duurde van 23 oktober tot 10 november 1956. De opstand ontstond spontaan en was gericht tegen het Sovjetbewind in de volksrepubliek Hongarije.

* Ook bij ons werd meegeleefd met de onderdrukte Hongaren. Op ‘kostschool’ in het klein seminarie van Hoogstraten moesten wij zelfs elke dag extra bidden opdat kardinaal Mindszenty en het Hongaarse volk toch maar niets zou overkomen. Tijdens het kort Allerheiligenverlof (3 dagen) werd ons opgedragen om dat ook thuis te blijven doen…terwijl we amper de tijd kregen om ‘onze’ doden te gaan eren op het kerkhof.

* De opstand begon als een vreedzame betoging van enkele duizenden studenten van de technische universiteit Boedapest. Die liep uit de hand.“Russen naar Rusland” werd er  geroepen. Tienduizenden inwoners van Boedapest sloten zich spontaan aan bij de studenten.

* Vlaggen met het staatswapen werden neergehaald en het embleem van de volksrepubliek werd eruit geknipt. Op het Heldenplein in Boedapest werd het standbeeld van Stalin omvergehaald. Het leger begon wapens uit te delen aan de opstandelingen. De Sovjettroepen werden gedwongen zich tot buiten Boedapest terug te trekken

De regering riep de Sovjet-Unie te hulp. Op 24 oktober vielen betogers echter het parlement binnen en dwongen de regering af te treden. Imre Nagy werd premier.

* De opstand leek eind oktober, begin november zelfs te zullen slagen. De nieuwe regering trad uit het Warschaupact en kondigde een neutrale status aan om de Sovjet-Unie geen gezichtsverlies te bezorgen. Intussen werden ook de gevangenissen bestormd en gevangenen, onder wie kardinaal Mindzensky bevrijd. Van 28 oktober tot 4 november werd er ook niet gevochten. Onze gebeden werden verhoord.

* Op 4 november 1956 echter vielen troepen van het Warschaupact het land binnen en sloegen de opstand, die 13 dagen geduurd had, neer. De licht bewapende opstandelingen konden niet op tegen de Sovjets.

* Bij de gevechten kwamen naar schatting 2 500 Hongaarse burgers om het leven. Het aantal doden aan de zijde van de Sovjet-Unie wordt geschat op 800. Meer dan 200.000 Hongaren werden gedwongen om Hongarije te verlaten. Premier Nagy werd na een proces in juni 1958 geëxecuteerd.

* Kardinaal Mindszenty vluchtte naar de Amerikaanse ambassade. Hij zou daar vijftien jaar verblijven. In Hongarije zelf werden ruim dertienduizend mensen gevangengezet. Naar schatting werden er 350 geëxecuteerd. De Hongaren bleven de Sovjets haten.

* In december 1991 bood de Sovjet-Unie officieel haar excuses aan voor de inval. De Russische president Jeltsin zou de excuses herhalen in een toespraak voor het Hongaarse parlement eind 1992.

(foto’s Wikipedia – waarvoor dank)

JP Sartre weigert Nobelprijs

De Franse filosoof en schrijver Jean Paul Sartre won op 22 oktober 1964 de ‘Nobelprijs voor literatuur’. Maar… hij weigerde de prijs. Sartre was bang om zijn vrijheid te verliezen.

* Jean-Paul Sartre wordt beschouwd als de vader van het Franse existentialisme.

* Met de prijs te aanvaarden zou Sartre zichzelf institutionaliseren en daarmee niet langer onafhankelijk kunnen werken, zo vond hij.

* Nog voor de uitreiking stuurde hij de organisatie dan ook een brief met het verzoek hem de prijs niet te geven en zijn naam ook niet te vermelden.

* De brief bereikte de organisatie echter te laat. Sartre won de prijs en … weigerde hem… Faut le faire.

* Het café was de belangrijkste werkplek van Jean- Paul Sartre, ,,de compleetste intellectueel van de twintigste eeuw”, heeft er zijn belangrijkste werken geschreven. Sartre was zelfs niet te beroerd om de kelners de liefde voor de wijsbegeerte bij te brengen.

De dansplaag van 1518

Choreomanie is een ziekelijk drang om te dansen en wordt in het medisch jargon ook wel aangeduid als ‘Sint-Jansziekte’, danszucht of danswoede.

Gedurende de Middeleeuwen deed de ziekte zich meermaals voor in het Heilig Roomse Rijk. Het summum qua uitbraak was de befaamde dansplaag die in juli 1518 uitbrak in de stad Straatsburg en verspreidde zich in de hele Elzas.

 Groepen mensen sloegen in Straatsburg en elders dagenlang aan het dansen, zonder ermee op te houden. Na enkele dagen of weken vielen ze om van uitputting. Sommigen zelfs van een hartaanval of een beroerte.

Dansplaag een fenomeen?

Tot in de 17de eeuw dansten groepen van tien, zelfs van honderden dagenlang onafgebroken. Uiteindelijk vielen meerdere dansers/danseressen dood of halfdood op de grond. Een latere kroniek meldde zelfs vijftien doden, als gevolg van beroertes, hartaanvallen of door uitputting.

Volgens Hecker trokken dansende groepen hierbij, net als flagellanten, van plaats naar plaats en vertelden de dansers dat ze hemelse visioenen zagen.

Het dansen leek op het maken van spastische bewegingen die mensen dagenlang volhielden.  ‘Heet bloed’ was een mogelijkheid, een straf van God een andere.

De toenmalige artsen Paracelsus en Thomas Sydenham (de ‘Engelse Hippocrates’) kwamen met nog andere theorieën voor de dag.

 Paracelsus typeerde de ziekte als chorea lasciva en dacht dat de danswoede het gevolg was van vrouwen die in verzet kwamen tegen kwaadaardige mannen. Ook liet hij lichamelijke oorzaken toe. Sydenham noemde de ziekte de St.Vitusdans en zocht de oorzaak in natuurlijke factoren als reumatologische en neurologische afwijkingen.

Hedendaagse medisch wetenschappers en historici denken dat de dansplagen werden veroorzaakt door de zogenoemde kriebelziekte (ergotisme). Die werd veroorzaakt door moederkoorn (een graanziekte) waarbij patiënten hallucinaties, spasmes en stuiptrekkingen krijgen.

John Waller legt in zijn boek dan weer een verband met ziekte, honger en bijgeloof. Volgens hem braken de dansmanies uit op plekken waar indertijd sprake was van hongersnood en ziekten. Verder schrijft hij over mass psychogenic illness. Mensen die krachtig geloven in het bovennatuurlijke komen in een dissociatieve geestestoestand terecht.

Tekening van Pieter Breugel de Oude, 1564 (Albertina, Vienna). Afgebeeld is de jaarlijkse processie van epileptici naar de Sint-Janskerk van Molenbeek (bij Brussel). Publiek Domein / wiki

De dansplaag van 1518

De Dansplaag van 1518 begon halverwege juli van dat jaar in Straatsburg. Een vrouw, bekend als Frau Troffea (of Trauffea) begon op straat te dansen en ging er zo’n vijf dagen lang mee door. Na enkele dagen voegden zich tientallen anderen bij haar, die eveneens onbeheersbaar dansten en muziek maakten. Uiteindelijk groeide de dansgroep uit tot zowat vierhonderd vrouwen en mannen.

Er werd zelfs een houten podium voor de dansgroep opgesteld en fluiters en drummers ingeschakeld om hen te begeleiden, omdat (zo stelden medici) het ‘hete bloed’ van de dansers moest afkoelen.

Even hun gang laten gaan, dacht men, dan gaat het snel weer over. Maar tot schrik van het stadsbestuur hield het gedans niet meer op. In augustus was de dansmanie in Staatsburg nog steeds gaande.

De stadsraad van Straatsburg wist zich geen raad met de dansende bevolking en draaide eind augustus 1518 bij. Dit moest wel een goddelijke straf zijn, dus was er boetedoening nodig.

Uiteindelijk werden de dansers meegenomen naar een heiligdom gewijd aan Sint-Vitus, in de heuvels nabij het stadje Saverne. Hun opgezwollen en bebloede voeten werden in schoenen gestopt, waarmee de dansers rond een houten relikwie moesten dansen.

Na enkele weken hield niet alleen het gedans maar ook de epidemie op. Sommige dansers kregen hartaanvallen, anderen stortten met een beroerte of  gewoon van uitputting ineen.

– boter gehaald bij Enne Koops – waarvoor dank –

Fernâo de Magalhães , zeevaarder-ontdekker

De Portugese zeevaarder Fernâo de Magalhães , bij ons gewoon Ferdinand Magellaan, was net als Christoffel Columbus een belangrijke ontdekkingsreiziger. (foto – Monument der Ontdekkingen-Lissabon)

Magellaan leidde de eerste zeilreis omheen Zuid Amerika en bewees daarmee dat de wereld een bol was en geen platte schijf, zoals enkele zonderlingen in onze tijd nog beweren.

Ferdinand Magellaan werd in 1480 uit een adellijke familie  geboren, datum onbekend. Als jongen flaneerde hij aan het hof in Lissabon, waar hij prachtige verhalen hoorde over reizen en verre landen…

Vasco da Gama was om Afrika gezeild en had het Verre Oosten bezocht. Christoffel Columbus was naar het westen vertrokken en ontdekte (onbewust) Amerika. Magellaan wou ook naar zee…

Na de goede afloop van een reis naar Oost-Indië smeedde hij plannen om via het westen naar Indië te zeilen. In 1519 vertrok Ferdinand Magellaan met vijf schepen uit Spanje voor een reis naar het westen.

Columbus had dit ook al geprobeerd, maar was het werelddeel Amerika op zijn weg tegengekomen. Magellaan zou door verder naar het zuiden te zeilen, deze hindernis omzeilen.

Ferdinand Magellaan zeilde eerst zuidwaarts langs de Afrikaanse kust en stak dan op goed geluk de Atlantische Oceaan over. Bij Zuid-Amerika zette hij zijn zuidelijke koers voort.

Hij zeilde langs de hele oostkust van Zuid-Amerika naar het zuiden. Eén schip ging verloren in de zeestraat, die tegenwoordig bekend staat als de Straat van Magellaan.

De overige vier schepen kregen het zwaar te verduren, want in de zeestraat werden ze geteisterd door ettelijke stormwinden. Op 21 oktober 1520 (exact 501 jaar geleden) vond Magellaan een ingang op 52 graden zuiderbreedte.

Drie schepen lukten de doortocht door de moeilijk te bevaren zeestraat. Het vierde schip keerde terug.

Toen de drie schepen de onbekende Grote Oceaan bereikten was er wekenlang geen wind, met alle miserie (honger en dorst) van dien. Toch bereikte hij de huidige Filippijnen, eilanden die veel later genoemd werden naar de Spaanse koning Filips II, zoon van keizer Karel , in wiens rijk de zon nooit onderging.

Ferdinand Magellaan sneuvelde op 27 april 1521 tijdens een gevecht met plaatselijke bewoners. Hij was pas 41. Uiteindelijk bereikte maar één schip, de ‘Victoria’ de thuishaven in Spanje. Slechts 18 van de 270 bemanningsleden overleefden de ontberingen.

De naam Magellaan leeft nog steeds voort in de Straat van Magellaan, de zeestraat in het zuidelijkste deel van Zuid-Amerika tussen Patagonië en Vuurland. Ook de magelhaenpinguïn (foto op Falklands) en de Magelhaense wolken, twee lichtende wolken van sterren in ons Melkwegstelsel, werden naar hem genoemd.

– (vrij uit Absolute Figures) –

1 … 32 33 34 35 36 … 98