natte 14 sep
Remedie ? een eeuwige optimist, een breuk in het wolkendek en twee klimmers die een voorhistorische mammoettand veroveren
een stichtend verhaal …
VAN STINKENDE RIJK TOT HELEMAAL BLUT
John Law (1671-1729) was een getalenteerde Schotse kaartspeler en een flierefluiter. Maar ook een van de eerste economen die theoretisch over papiergeld nadacht. Op het hoogtepunt van zijn carrière heeft Law een kwart van het Amerikaanse grondgebied in handen. Maar hij verliest uiteindelijk alles.
* Als zoon van een goudsmid erft John Law na de dood van zijn vader, veel geld. Hij is nog maar 20 als hij zich in Londen vestigt. Daar legt John zich toe op zijn grote hobby’s: drinken, gokken, kaarten, vrouwen versieren en – iets serieuzer – de werking van geld- en kredietsystemen bestuderen.
* De knap ogende kroegtijger brengt vrouwen het hart op hol, en zijn kaartspel en de hoge winsten maken hem natuurlijk nog aantrekkelijker voor het andere geslacht. Maar door zijn playboy-gedrag komt John in de problemen.
* In 1694 raakt hij verzeild in een affaire met Elizabeth Villiers (1657-1733), de gravin van Orkney. Zij is de hulp én de maîtresse van stadhouder Willem III van Oranje (1650-1702), sinds 1689 koning van Engeland en Ierland.
* John Law is al vanaf zijn jeugd gecharmeerd van de Amsterdamse Bank en het Nederlandse aandelensysteem, zoals geïntroduceerd door de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). In de Republiek benut John de tijd om het Nederlandse monetaire systeem te bestuderen. Of, beter gezegd, af te kijken.
* In de jaren tussen 1696 en 1715 reist John voortdurend heen-en-weer tussen Amsterdam, Den Haag, Schotland en Frankrijk. Ook brengt hij als gokker bezoeken aan onder meer Parijs en Genua, waar hij zulke grote winsten haalt dat de mensen denken dat hij vals speelt en hem adviseren de stad te verlaten voor zijn eigen veiligheid. Maar John speelt niet vals. Hij heeft een bovengemiddeld talent voor kaart- en gokspelen.
* In Schotland, waar Law ook regelmatig komt, doet hij voorstellen aan regeringsleiders om de vastgelopen Schotse economie te redden via een op Nederlandse leest geschoeide handelsbank.
* Hij publiceert zijn plannen in het pamflet Money and Trade Conder’d with a Proposal for Supplying the Nation with Money (1705). Na veel tralala worden zijn ideeën tien jaar later definitief van tafel geveegd.
* John gaat nog datzelfde jaar zijn geluk in Frankrijk beproeven. De oorlogen van Lodewijk XIV (1638-1715) hebben er geleid tot torenhoge staatsschuld met bijhorende rentes.
* John heeft goede connecties in de hoogste Franse regeringskringen. In oktober 1715 legt hij zijn financiële plannen voor aan Philips van Orléans (1674-1723), die slechts enkele weken voordien is aangesteld als regent voor de minderjarige zoon van Lodewijk XIV.
* In mei 1716 introduceert John de Banque Générale Privée in Parijs. Het is een privébank met hemzelf als eigenaar, maar driekwart van het kapitaal van de bank is feitelijk gebouwd op drijfzand: staatsobligaties en schuldbrieven.
* De zaken gaan prima. Binnen twee jaar is Laws bank een staatsbank, de Banque Royale, en John is op dat moment een van de rijkste mensen op aarde.
* Naast een bank zet John de Compagnie d’Occident op, naar het Hollandse model van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)., in de volksmond bekend als de Mississippi Compagnie.
* Die is gebouwd op een aandelensysteem en krijgt een handelsmonopolie van 24 jaar om de Franse kolonie Louisiana in Amerika te exploiteren. Law moet hier dan 6 000 Fransen en 3 000 slaven plaatsen. Zo wordt hij de virtuele eigenaar van 25% van Amerika’s grondgebied.
* Om zoveel mogelijk Fransen over te halen naar Louisiana te gaan, begint Law een promotiecampagne waarin Louisiana wordt afgeschilderd als het paradijs. Hij organiseert parades door Parijs waarin indianen worden getoond en vertrekkende emigranten als helden uitgeleide krijgen.
* Intussen doen overal geruchten de ronde dat in Louisiana goud en zilver te vinden is, terwijl het gebied feitelijk één groot moeras is met nauwelijks nederzettingen. Louisiana is niet stinkend rijk, maar een stinkend rijk.
* Door de positieve verhalen over Lousiana stijgt de waarde van de Louisiana-aandelen in 1719 en 1720 naar recordhoogten. In Parijs breekt een ware run los op de magische papiertjes, zo erg dat regelmatig de politie erbij moet komen om de orde te handhaven in het financiële centrum van Parijs.
* Zelfs het armere segment van de bevolking laat zich verleiden, verkoopt zijn vee en/of leent geld om aandelen te kunnen kopen. Tientallen straatarme Fransen worden, soms binnen een paar dagen, stinkend rijk.
* Ook John Law neemt het er flink van. Zo koopt hij in Parijs het enorme paleis Palais Mazarin, waar tegenwoordig de Nationale Bibliotheek van Frankrijk is gevestigd. Als toetje schaft hij nog eens zeven grote Parijse woningen aan, diverse landgoederen en allerlei kunstwerken.
* In Parijs komen allerlei projecten van de grond die door Law gesubsidieerd worden, zoals bruggen, nieuwe wegen, meerdere ziekenhuizen en – dat plan lag ook klaar – gratis onderwijs aan Franse universiteiten.
* Lang duurt de private party van John echter niet. Als de aandelen in waarde blijven stijgen en de eerste berichten doorsijpelen dat Louisiana geen goud- of zilverberg maar een moeras is, vertrouwen veel investeerders het in 1719 en 1720 niet meer.
* Ze gaan naar de bank om hun aandelen in cash te laten uitbetalen, voor het te laat is, en sluizen hun geld door naar het buitenland. Dat is het begin van het einde.
* De prijzen van de aandelen kelderen verder, waarna natuurlijk ook anderen hun aandelen willen verzilveren. Uiteindelijk zijn de aandelen praktisch niets meer waard. Ruim 500.000 aandeelhouders blijven met lege handen achter.
* Door deze “Mississippi Bubble” verliest Law alles wat hij heeft, terwijl Frankrijk en een groot deel van Europa in een flinke economische crisis terechtkomen. Liefst zeventig jaar lang, tot de Franse Revolutie, verdwijnt het papiergeld uit het Franse geldsysteem.
* Een woedende menigte dwingt John Law in december 1720 Frankrijk te verlaten. Law belandt na een omzwerving via onder meer Vlaanderen, Duitsland, Denemarken en Engeland uiteindelijk in Wenen.
* Daar sterft hij, gebroken en nagenoeg blut, op 21 maart 1729 aan een longontsteking. – (een bewerking van Enne Koops voor ‘Historiek’) –
PAROCHIE EINDHOUT VIERDE SINT-LAMBERTUS.
.
Zondag 11 september eerde de Endertse parochiegemeenschap St.Lambertus haar beschermheilige. Met fanfaremuziek ging het naar de parochiekerk.
Omwille van de veiligheid tijdens het restauratietraject is een deel van de kerk afgesloten … wat maakte dat de kerk gezellig ‘tjokvol’ zat.
Parochiekoor en Koninklijke Fanfare Sint-Lambertus zorgden voor een feestelijke muzikale omkadering. Gezinnen van toekomstige communicanten en vormelingen vierden mee.
Er werd hulde gebracht aan Mia De Jong die zich tientallen jaren volop engageerde in deze parochie voor de catechese, het parochieteam, de bloemen, KVLV, het parochiefeest …
Ook haar echtgenoot Louis en familie werden mee in de bloemetjes gezet. Na de feestmis trok iedereen mee naar de pastorijtuin voor receptie én ontmoeting. (pastor Eric)
.
.
foto’s van Yrène Frickelo, zie https://we.tl/t-gSZt52rP24
* Norbertijnenstraat 10 – B-2430 Eindhout – tel 014 86 67 72 – gsm 0498 525 903
* Norbertijnenabdij – B-3271 Averbode – tel 013 780 417 – fax 013 780 439 – gsm 0498 525 903
e.seghers@abdijaverbode.be – www.abdijaverbode.be – www.averbodemoment.be
* Norbertijnenabdij – B-3271 Averbode – tel 013 780 417 – fax 013 780 439 – gsm 0498 525 903
e.seghers@abdijaverbode.be – www.abdijaverbode.be – www.averbodemoment.be
steve biko brutaal vermoord
Stephen Bantu (Steve) Biko ( 18.12.1946 – 12.09.1977 , slachtoffer van de apartheidspolitiek in Zuid-Afrika.
Monument Steve Biko in Oos-Londen
- Steve was vier jaar oud toen zijn vader overleed. Op school blonk hij uit. Vanaf 1966 volgde hij een opleiding aan de ‘Medical School’ in Durban. Tijdens zijn studie aan de Universiteit Fort Hare werd hij politiek actief.
* Hij werd in 1968 medeoprichter van de South African Students’ Organisation (SASO) en organiseerde onder andere toespraken voor de zwarte gemeenschappen, om onder hen een grotere zelfbewustheid te creëren.
* SASO werd een enorm succes en spoedig was Biko één van ‘s lands prominentste activisten tegen het apartheidsregime.
* In 1972 stond hij aan de wieg van een overkoepelende organisatie, de Black Peoples Convention (BPC -klikken). Toen hij werd gekozen als leider van de BPC, greep het apartheidsregime in.
* Tussen augustus 1975 en september 1977 werd Biko viermaal door het apartheidsregime opgepakt en langdurig ondervraagd. Op 21 augustus 1977 werd hij opgesloten in Port Elisabeth. Hier werd hij telkens voor verhoor meegenomen naar het hoofdbureau van de politie.
* Op 7 september constateerden artsen verwondingen aan zijn hoofd. Neurologische complicaties negeerden zij. Vijf dagen later verloor Biko het bewustzijn.
* De aanwezige arts adviseerde ziekenhuisopname, waarop Biko naakt in de achterbak van een Land Rover naar Pretoria werd getransporteerd. De 1200 km lange rit duurde 12 uur. Enkele uren na aankomst in de Pretoria Central Prison overleed hij, 30 jaar oud en alleen op de vloer van zijn cel.
* De lijkschouwing wees uit dat hij was gestorven aan ernstig hersenletsel en inwendige kneuzingen. Sinds maart 1976 was hij de 19de gevangene die onder verdachte omstandigheden overleed. Bij zijn begrafenis waren ongeveer 15.000 mensen aanwezig onder wie diplomaten uit 12 westerse landen.
* Het bericht rond Biko’s brute dood veroorzaakte wereldwijd protest. Biko was inderdaad overleden aan hersenletsel, maar het bleef onduidelijk wie hiervoor verantwoordelijk was. De drie betrokken artsen werden vrijgepleit.
* Steve Biko werd een martelaar en symbool van het zwarte verzet tegen het apartheidsregime. Er volgden films en liederen.
* Na de politieke ommekeer in 1990 werd in Zuid-Afrika een Waarheids- en Verzoeningscommissie ingesteld. Twintig jaar na dato bekenden vijf ex- politieagenten dat zij verantwoordelijk waren voor Biko’s fatale verwondingen.
(bewerkt uit Wikipedia)
De ‘grot van Lascaux’
De ‘grot van Lascaux’
Op 12 september 1940 ontdekken vier Franse tieners de zogenaamde grot van Lascaux. De grot werd wereldberoemd vanwege een grote hoeveelheid prehistorische schilderingen die op de wanden te vinden zijn.
* De grot van Lascaux bevindt zich in het dal van de Vézère bij Montignac en is wereldberoemd vanwege de grote hoeveelheid goed geconserveerde schilderingen.
* De kunstwerken dateren uit het paleolithicum. Ze werden voor zover bekend tussen de 15.000 en 10.000 jaar geleden gemaakt.
* De grot wordt ook wel de “Sixtijnse Kapel van de paleolithische kunst” genoemd. Sinds 1979 staat de grot op de werelderfgoedlijst van Unesco.
* Waarom de schilderingen duizenden jaren geleden werden gemaakt is nog altijd niet helemaal duidelijk. Volgens sommige wetenschappers gebeurde dat door priesters of sjamanen. Zij zouden Moeder Aarde ermee willen aanporren om de mensen geluk en voedsel te geven.
De ontdekking
* Vier tieners ontdekten de grot doordat er een boom was omgewaaid die daarmee een gat blootlegde. De vier vrienden kropen door het gat en ontdekten de tekeningen al vrij snel in het licht van een kleine olielamp.
* Een dag later keerden de tieners terug met betere lampen. Drie dagen na de vondst brachten ze uiteindelijk een van hun leraren van de vondst op de hoogte en daarna verspreidde het nieuws zich snel.
* In 1961 reeds werd de grot van Lascaux gesloten voor het publiek omdat de schilderingen, door de verstoring van de atmosfeer en belichting, door algen werden aangetast. Voor toeristen werd in de nabijheid van de grot voor een replica gezorgd.
(meer op Historiek je gids in de geschiedenis – rood drukken)
11 september 2001
11 september 2001 – De zon scheen. Kinderen waren op weg naar school. Hun ouders naar hun werk. Het was best een mooie dag. De Amerikaanse president Bush was op een school, waar hij voorlas aan een groep kinderen. Die mooie dag verandert snel in een verschrikking met enorme gevolgen.
* Om kwart voor 9 vliegt een vliegtuig over New York en crasht in één van de twee hoogste gebouwen van de stad, het World Trade Center. Een ongeluk, denkt vrijwel iedereen.
* Iets over 9 boort een ander vliegtuig zich in de tweede toren van het WTC . Dit is geen ongeluk… maar … een regelrechte aanslag.
* Snel blijkt dat fanatieke Allah-gelovigen denken de goede zaak te dienen door hun gekaapte toestellen in de torens te sturen en zodoende moord en zelfmoord te plegen voor … de goede zaak.
* Mensen op straat raken in paniek. Miljoenen anderen over de hele wereld zien het live gebeuren op tv. De mensen die in de gebouwen werken, proberen zo snel mogelijk naar buiten te komen. Enkelingen springen door ramen hun dood tegemoet…
* Een uur later storten de beide torens in. 2 753 mensen komen die dag om.
* Maar het is nog niet voorbij. Om kwart voor 10 vliegt een derde vliegtuig het Pentagon in, het enorme gebouw van het Amerikaanse ministerie van Defensie , in Washington. Ook hier laten mensen het leven.
* Al snel blijkt dat de vliegtuigen zijn gekaapt door aanhangers van Al Qaida. De groep, waarvan Osama Bin Laden de leider is, haat de Verenigde Staten omdat de VS teveel de baas wilt spelen in de wereld en omdat Amerikanen geen moslims zijn. Daarom willen ze de VS straffen.
* De kapers laten de vliegtuigen dus moedwillig neerstorten, goed wetend dat ook zijzelf zullen gedood worden in de crashes. Dat mislukt met het vierde vliegtuig. Het stort neer in een weiland in de staat Pennsylvania.
* Bijna 3 000 doden, grote chaos en paniek. ‘Dit wordt oorlog’, zegt president Bush. Een oorlog tegen het terrorisme. Bin Laden moet gestraft worden en daarom vallen de Amerikanen Afghanistan aan. De terroristenleider zou daar verstopt zitten. Het wordt een lange oorlog waar veel landen aan meedoen.
(met dank voor -bewerkte tekst- en foto’s Wikipedia)
DE DEMOCRATIE STERFT IN CHILI
De Amerikaanse 9/11 2001 (waarover morgen meer) staat niet alleen als belangrijks nieuwsfeit in de geschiedenis. 28 jaar eerder was Chili wereldnieuws , ook op een 9/11…
** Op 9 sept 1973 werd de democratisch verkozen socialistische president Salvador Allende (foto L) door de gewapende strijdkrachten van generaal Pinochet opzij gezet.
* Allende overleefde de staatsgreep niet. Tegen een overwicht van coupplegers stierf hij strijdend voor zijn idealen.
* Allende won in 1970 de democratisch verlopen verkiezingen. Zeer tegen de zin van Richard Nixon, de Amerikaanse president.
* ‘De zaken in Chili zijn te belangrijk om ze aan de communistisch gezinde Chileense kiezers over te laten’, meldde Henry Kissinger, Amerikaans minister van buitenlandse zaken.
* Allende was populair bij het volk. Hij zorgde voor gratis maaltijden in de scholen, reguleerde de melkprijzen, bevroor de huurprijzen en begon aan een voorzichtige landhervorming. Toen hij ook overging tot nationalisatie van de koperindustrie waren de Amerikaanse eigenaars ervan not amused.
* Door obstructie en sabotage door de rechtse oppositie verslechterde de Chileense economie. Op 29 juni 1973 was er een eerste poging tot staatsgreep. 800 000 mensen protesteerden in de hoofdstad Santiago.
* Pinochet (boven r) pleegde 11 september 1973 de definitieve staatsgreep. Hij bombardeerde het presidentiële paleis èn viel arbeidswijken aan waar Allende-aanhangers zich hevig verzetten. De president stierf al vechtend. En met hem de democratie in Chili. (bewerkt uit Wikipedia)
Zout hield ‘Dode Zeerollen’ intact
In elf grotten vlakbij de Dode Zee werden tussen 1947 en 1956 in totaal meer dan 900 documenten gevonden. Ze bevatten voornamelijk Hebreeuwse teksten uit de ontstaansperiode van het Jodendom en zijn de oudste Bijbelse teksten die ooit gevonden zijn.
* De Dode Zee-rollen omvatten een collectie van meer dan 900 documenten, inclusief ruim 200 geschriften over de Tenach (het Oude Testament). De rollen moeten niet gezien worden als bron van het Christendom. Hoewel de teksten gaan over het leven ten tijde van Jezus, wordt de zoon van God, of zijn volgelingen nergens bij naam genoemd.
* Boeken die voor de eeuwigheid zijn geschreven, gaan best ook eeuwen mee. Een analyse van tweeduizend jaar oud perkament leert dat we nog heel wat kunnen leren van ambachtslieden en ingenieurs uit de oudheid.
* Hoe maak je dat handgeschreven documenten zo lang mogelijk de tand des tijds kunnen doorstaan?… Je stopt ze in potten die je vervolgens verstopt in grotten.
* Dat is althans waarvoor de joden kozen die omstreeks het begin van de jaartelling in Qumran woonden (foto R – een dorpje vlak bij de Dode Zee, nu een ruïne). Met succes, want zo bleven hun heilige geschriften uit de handen van de Romeinen – en van iedereen daarna.
*** Tot … herders in 1947 alsnog op de historische en religieuze schat stuitten, sindsdien beroemd als de Dode Zee-rollen.
* Maar de rollen (liefst negenhonderd) kregen ook een speciale behandeling om het perkament zo goed mogelijk te bewaren.
* Een van de bekendste en best geconserveerde rollen is de Tempelrol, waarvan het schrijfoppervlak nog helderder is dan bij de andere. Wetenschappers weten nu dankzij een reeks microscopische analyses hoe dat komt.
* Het perkament werd voor gebruik ingewreven met droge zouten afkomstig van gesteenten – droog gepekeld , eigenlijk. Opvallend: het conserveringsmiddel blijkt niet afkomstig uit de Dode Zee, waar zouten door indamping kunnen ontstaan. Vanwaar dan wel, is nog … onbekend.
VAN PERZIKMAND TOT BASKET
Om maar te zeggen dat de nieuwe baskettrainingen in de sporthal begonnen zijn. Meer info ter plekke …
QUEEN Elizabeth II van Engeland
Queen Elizabeth van Engeland overleed gisteren 8 september. De Britse koningin werd geboren in Londen op 21 april 1926. Sinds 9 september 2015 was Elizabeth de langst regerende monarch uit de Britse geschiedenis. Zij hield het 70 jaar vol. Na het overlijden van de Thaise koning Bhumibol op 13 oktober 2016 werd zij ook de langst regerende monarch ter wereld.
* Haar toekomstige man was Philip, marineofficier en enige zoon van prins Andrew van Griekenland en prinses Alice van Battenberg. Die naam werd later gewijzigd in Mountbatten.
* Elizabeth en Philip trouwden op 20 november 1947 in de abdij van Westminster in Londen. Bij deze gelegenheid kreeg prins Philip ook de titel Hertog van Edinburgh. Elizabeth en Philip kregen vier kinderen.
* In januari 1952 vertrokken Elizabeth en Philip voor een promotietour langs enkele Gemenebestlanden. Circa een week later overleed de vader van Elizabeth, king George VI, waardoor het paar halsoverkop naar Engeland moest terugkeren, want …
* Elizabeth werd koningin van Engeland op 6 februari 1952, de sterfdag van haar vader. De kroningsplechtigheid van Elizabeth II vond plaats in de abdij van Westminster op 2 juni 1953.
* Queen Elisabeth II vervulde haar rol als koningin uitstekend. Ze handhaafde de symbolische rol van hoofd van de staat op een voortreffelijke wijze. Moderne en snelle verkeersmiddelen hadden het mogelijk gemaakt dat ze, meer dan haar voorgangers, bezoeken te brengen aan de andere landen van het Britse Gemenebest. De televisie zorgde ervoor dat ze overal ter wereld gevolgd kon worden. Daardoor is de band van de Gemenebestlanden met het oude moederland, nog steeds aanwezig.
* Bijkomend nadeel natuurlijk was dat de hele wereld nu niet alleen getuige werd van de hoogtepunten van het koninklijk huis, maar ook van de dieptepunten ervan. En die waren vrij talrijk.
* De bruiloften van drie van haar vier kinderen werden gevolgd door evenveel scheidingen. Haar (ex-)schoondochter, prinses Diana kwam bovendien bij een ongeval in Parijs om het leven. Ook bij andere familieleden werd de koningin niet gespaard. Tijdens een bepaalde kersttoespraak had zij het over een ‘horrible year” (een verschrikkelijk jaar).
* Maar er waren ook hoogtepunten in haar leven. Haar moeder bv.werd meer dan honderd jaar. En nog ieder jaar geniet het koninklijk gezin van de aanhankelijk van haar Engelse volk.
* In 2002 vierde Elizabeth met het volk uitbundig haar vijftigjarig regeringsjubileum. De opstelling van het koninklijk huis t.o.v van het volk werd opener, toegankelijker ook na de dood van Diana. Elizabeth toonde mettertijd aan dat haar volk er eigenlijk recht op heeft mee te mogen leven met de leden van het koninklijk huis.
* In december 2016 legde Elisabeth een groot aantal functies neer. Aftreden was geen optie. Britse monarchen regeren tot hun dood.
* Koningin Elizabeth was beschermvrouw van meer dan zeshonderd organisaties. Het hof zegt dat Elizabeth zich zal blijven inzetten voor de organisaties. Hierbij wordt ze geholpen door de andere leden van de koninklijke familie.
* Prins Philip trad in 2011 bij zijn negentigste verjaardag ook terug uit een groot aantal functies. Deze verplichtingen werden overgenomen door prins Charles en zijn echtgenote prinses Camilla, prins William en zijn echtgenote prinses Catherine en de prinsen Harry en Meghan.
* Als koningin van Engeland is Elizabeth ook hoofd van de Anglicaanse Kerk. Zij wordt een pleitbezorger van godsdienst in de samenleving genoemd. “Geloof speelt een sleutelrol in de identiteit van vele miljoenen mensen en geeft hun een gevoel ergens bij te horen.”
* Volgens Elizabeth moeten de bisschoppen van de Anglicaanse Kerk de hoeders zijn van de vrijheid van alle godsdiensten in het land. Tijdens haar regering werden diplomatieke betrekkingen aangeknoopt met het Vaticaan en werd paus Benedictus XVI door Elizabeth in Londen ontvangen.
* De Britten vierden in juni 2012 het zestigjarige regeringsjubileum van koningin Elizabeth II uitbundig. Op 11 juni 2016 werd ze 90. Ze was 70 jaar lang koningin. Elisabeth was 96, haar man Philip bereikte de 99. Twee maanden voor hij 100 zou worden , overleed hij , 9 april 2021.
* Begin 2021 verbleef Philip een maand in het ziekenhuis. Hij werd op 16 februari met een infectie opgenomen in een Londens ziekenhuis en werd daarna overgebracht naar een ziekenhuis dat gespecialiseerd is in hartklachten. In maart werd hij weer ontslagen. Wat er precies aan de hand was, bleef onduidelijk.
* Nog meer weten ? Klik en lees Engelse koningen en koninginnen.